Σ’ έναν χρόνο ή ενδεχομένως και λιγότερο τα πρώτης γενιάς εμβόλια για την Covid-19 πιθανότατα θα είναι αναποτελεσματικά και θα χρειαστούν τροποποιήσεις τους, σύμφωνα με έρευνα επιδημιολόγων, ιολόγων και ειδικών στις λοιμώξεις.
Επιστήμονες έχουν από καιρό υπογραμμίσει την ανάγκη μιας παγκόσμιας εκστρατείας εμβολιασμού για την εξουδετέρωση σε ικανοποιητικό επίπεδο του εφιάλτη της Covid-19 λόγω της απειλής των αναφυόμενων παραλλαγών του κορωνοϊού -ορισμένες εκ των οποίων είναι πιο λοιμογόνες, φονικότερες και λιγότερο ευάλωτες στα εμβόλια. Τη ζοφερή πρόβλεψη της ανάγκης αλλαγής των εμβολίων έκαναν τα δύο τρίτα των 77 ερωτηθέντων επιστημόνων από 28 χώρες, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο εξ’ αυτών επεσήμαναν ότι τα χρονικά περιθώρια είναι ακόμη στενότερα: πιθανώς εννέα μήνες ή και λιγότερο, σύμφωνα με την People’s Vaccine Alliance, έναν συνασπισμό οργανώσεων που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις UNAIDS, Διεθνή Αμνηστία και Oxfam.
H επίμονα χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη των πληθυσμών σε πολλές χώρες θα ενισχύσει τις πιθανότητες εμφάνισης μεταλλάξεων ανθεκτικών στα εμβόλια, είπε το 88% των ερωτηθέντων, που εργάζονται σε επιφανή πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως το Τζονς Χόπκινς, το Γέιλ, το Imperial College του Λονδίνου, το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και το London School of Hygiene & Tropical Medicine. «Νέες παραλλαγές αναφύονται κάθε μέρα. Ενίοτε βρίσκουν εσοχές που τις καθιστά αποτελεσματικότερες από τις προηγούμενες και θα μπορούσε να μεταδώσουν τον ιό και πιθανώς να ξεφύγουν από τις ανοσοαποκρίσεις σε προηγούμενα στελέχη», αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας του Γέιλ, Γκρεγκ Γκονσάλβες. «Μέχρι να εμβολιαστεί ο κόσμος ολόκληρος, το πεδίο μένει ανοικτό σε ολοένα και περισσότερες μεταλλάξεις, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν παραλλαγές ικανές ενδεχομένως να διαπεράσουν τις άμυνες των τρεχόντων εμβολίων, ώστε να χρειαστούμε νέα για να τις αντιμετωπίσουμε», σημειώνει.
Τα τρέχοντα εμβόλια για την Covid-19, που έχουν λάβει έκτακτη άδεια κυκλοφορίας σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, αποτελούν ένα μείγμα παλαιών και νέων τεχνολογιών. Ειδικά εκείνα που βασίζονται σε τεχνολογία mRNA, όπως των Pfizer / BioNTech και της Moderna, μπορούν να τροποποιηθούν μέσα σε εβδομάδες ή μήνες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις νέες παραλλαγές του κορωνοϊού. Ωστόσο, οι πιθανότητες να φθάσουν σε φτωχότερες χώρες είναι μικρές, δεδομένου ότι είναι πολύ ακριβότερα και απαιτούν ειδικές συνθήκες αποθήκευσης και μεταφοράς.
Σε δυτικές χώρες όπως στις ΗΠΑ και τη Βρετανία έχει ήδη λάβει τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου πάνω από το ένα τέταρτο των πληθυσμών τους, την ώρα που κράτη όπως η Νότια Αφρική κι η Ταϊλάνδη δεν έχουν ακόμη καταφέρει να εμβολιάσουν το 1%, ενώ σε κάποια άλλη δεν έχει χορηγηθεί καν η πρώτη δόση. Η Covax – η παγκόσμια συμμαχία για τα εμβόλια, που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του λεγόμενου εθνικισμού των εμβολίων – ελπίζει να έχει εφοδιάσει τις φτωχότερες χώρες με αρκετές ποσότητες για να εμβολιάσουν φέτος τουλάχιστον το 27% των πληθυσμών τους.