Είναι αλήθεια ότι τα hangover χειροτερεύουν όσο μεγαλώνουμε; Ή μήπως απλώς γινόμαστε πιο αδύναμοι, λιγότερο ρομαντικοί στις υπερβολές, πιο επιφυλακτικοί μπροστά στο ίδιο μας το σώμα;
Καθώς περνούν τα χρόνια, δεν είναι μόνο οι ρυτίδες που χαράζουν το δέρμα μας, ούτε μονάχα οι αρθρώσεις που τρίζουν εκκωφαντικά· είναι κι εκείνο το βάρος σαν τσιμέντο στο κεφάλι μετά από μια νύχτα με αλκοόλ, που κάποτε αντιμετωπίζαμε με έναν καφέ και δυο τηγανητά αυγά, μα σήμερα απαιτεί... κοτζάμ τελετουργίες ίασης που καταλαμβάνουν ολόκληρη την επόμενη μέρα - και καμιά φορά και τη μεθεπόμενη.
Κι έτσι, αργά ή γρήγορα, γεννιέται η ερώτηση: είναι αλήθεια ότι τα hangover χειροτερεύουν όσο μεγαλώνουμε; Ή μήπως απλώς γινόμαστε πιο αδύναμοι, λιγότερο ρομαντικοί στις υπερβολές, πιο επιφυλακτικοί μπροστά στο ίδιο μας το σώμα;
Η επιστήμη, πιο ψυχρή και αποκαλυπτική απ’ όσο θα θέλαμε, στέκεται απέναντί μας σαν μια σοβαρή φίλη έτοιμη να μας ξεγυμνώσει από ψευδαισθήσεις: ναι, τα hangover γίνονται χειρότερα με την ηλικία. Δεν είναι ιδέα μας, δεν είναι καθαρή νοσταλγία για τα φοιτητικά ξενύχτια που ξημέρωναν με δυο ώρες ύπνου και μια φραντζόλα ψωμί. Είναι χημεία, είναι βιολογία, είναι το σώμα που παύει να είναι το ίδιο, και μαζί του, παύει να μεταβολίζει το αλκοόλ με τη χαλαρότητα της νιότης.
Σημείο κλειδί το ήπαρ
Ο καθηγητής ανατομίας Άνταμ Τέιλορ το λέει καθαρά μιλώντας στην Guardian: καθώς μεγαλώνουμε, αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο το σώμα διαχειρίζεται το αλκοόλ. Και το σημείο κλειδί είναι το ήπαρ, αυτό το ακούραστο φίλτρο που κάποτε δούλευε σαν παλιός εργάτης και τώρα ξεφυσάει σαν να έρχεται από νυχτερινή βάρδια που δε λέει να τελειώσει.
Ο λόγος; Τα ένζυμα που το συκώτι μας παράγει μειώνονται με τα χρόνια. Αυτές τα ένζυμα είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση του αλκοόλ, και όταν λιγοστεύουν, αφήνουν πίσω τους τοξικά παραπροϊόντα όπως η ακεταλδεΰδη - το χημικό που ευθύνεται για τον πονοκέφαλο, τη ναυτία, την αίσθηση πως το κεφάλι μας είναι φτιαγμένο από πέτρες ποταμού.
Κι όσο μένουν αυτά τα παραπροϊόντα στη ροή του αίματος, τόσο περισσότερο ταξιδεύουν στους ιστούς μας, δηλητηριάζοντας όχι μόνο το σώμα, αλλά κι εκείνη τη διάθεση που κάποτε, το επόμενο πρωί, μπορούσε να σταθεί όρθια και να σιγοτραγουδήσει στο ντους. Τώρα βυθίζεται στο μαξιλάρι και παρακαλάει το ρολόι να σταματήσει.
Το νερό μειώνεται
Αλλά δεν είναι μόνο το συκώτι που γερνάει: είμαστε ένα σύνολο συστημάτων που παρακμάζουν αρμονικά, σχεδόν ποιητικά, σαν παλιό σπίτι που τρίζει σε κάθε γωνία. Το νερό στο σώμα μας - αυτό το τόσο αυτονόητο στοιχείο της ζωής - αρχίζει να λιγοστεύει καθώς περνάμε το κατώφλι των 55. Κι επειδή το μεγαλύτερο ποσοστό αυτού του νερού βρίσκεται στους μυς μας, οι οποίοι επίσης φθίνουν, το αλκοόλ γίνεται πιο συγκεντρωμένο στο αίμα.
Άρα κι η αφυδάτωση ξεκιναέι την καταστροφική της δουλειά πιο γρήγορα, πιο απότομα, σαν σιωπηλός δηλητηριαστής. Και τότε ο κρόταφος αρχίζει να πάλλεται, σαν μικρός σεισμός από μέσα μας, αδιαφορώντας για τις προσευχές μας και για τα λίτρα του νερού που κατεβάζουμε λες και είμαστε σταγόνες μέσα σε άνυδρο τοπίο.
Οι νεφροί επίσης κουράζονται. Δεν απομακρύνουν τα απόβλητα τόσο γρήγορα, αφήνοντας τοξίνες να κάνουν πάρτι στα κύτταρα, μέχρι που το πάρτι γίνεται παραλήρημα, κι εμείς μέρη ενός εσωτερικού χάους για το οποίο είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι.
Παράλληλα, ο εγκέφαλος, πιο ξηρός και λιγότερο προστατευμένος από το υγρό περιβάλλον που τον περιέβαλε στα νιάτα, δέχεται το χτύπημα του αλκοόλ σχεδόν ανυπεράσπιστος. Η ομίχλη, η σύγχυση, η θολή ματιά που μας κοιτάζει στον καθρέφτη από ένα πρόσωπο που δεν μας μοιάζει - όλα γεννιούνται από αυτή τη βιολογική κόπωση.
Και, ναι, είμαστε εμείς αυτοί που δεν μπορούμε πια να το αντέξουμε όπως παλιά. Μα όχι γιατί νικιόμαστε από την ηλικία, αλλά γιατί αναγκαζόμαστε να καταλάβουμε το σώμα μας όπως ποτέ πριν. Τα hangover δεν είναι μόνο βιολογία, είναι και συνειδητοποίηση: μας αναγκάζουν να δούμε τη δική μας ευαλωτότητα, την αντοχή που δεν είναι ατελείωτη, την ανάγκη να πίνουμε νερό πριν και μετά το ποτό, να μετράμε τα ποτήρια και τις περιστάσεις.
Υπάρχει, βέβαια, το αιώνιο ερώτημα: μπορούμε να αποτρέψουμε αυτή την επιδείνωση; Η ψυχρή απάντηση παραμένει αρνητική. Δεν μπορείς να αλλάξεις το χρόνο ούτε να τον δελεάσεις με τεχνάσματα. Μπορείς όμως να μετριάσεις τη σκληρότητα του επόμενου πρωινού - με νερό, σύνεση, κι ίσως με νηφαλιότητα που μοιάζει ξένη αλλά κουβαλάει μια ωριμότητα που δεν είναι κι εντελώς κακή.
Γιατί, όπως λέει και ο Τέιλορ, το μόνο που θεραπεύει πραγματικά το hangover είναι ο χρόνος. Ο χρόνος, μια παρακεταμόλη κι ένα ποτήρι νερό. Τίποτα άλλο.
Και κάπως έτσι, στη μέση μιας Κυριακής που μοιάζει με γκρίζα Τρίτη, μαθαίνουμε: τα hangover δεν μεγαλώνουν πραγματικά. Εμείς είμαστε που αλλάζουμε.