Φημισμένη για τα παραδοσιακά σουβλάκια της, η Λιβαδειά είναι ένας τόπος-πέρασμα με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά που βρίσκεται μια ανάσα από την Αθήνα, ό,τι πρέπει για πρωτομαγιάτικη μονοήμερη.
«Έμορφη πού ’ναι η Λιβαδειά, πού κείται μέσ’ το ρέμα» λέει ένα παραδοσιακό τραγούδι, αποτυπώνοντας ακριβώς τη γεωγραφική θέση-μορφολογία της πόλης που είναι χτισμένη στους πρόποδες του Ελικώνα και διασχίζεται από τον ποταμό Έρκυνα.
Η αλήθεια είναι ότι μπαίνοντας στην πόλη, η οποία απέχει από την Αθήνα μόλις μιάμιση ώρα (140 χλμ.), σχεδόν τίποτα δεν προμηνύει τις εντυπωσιακές φυσικές εικόνες που κρύβει στην καρδιά της. Η μυρωδιά όμως των παραδοσιακών ψητών σε τραβάει κατευθείαν από τη μύτη, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική φήμη της «Μέκκας της κρεατοφαγίας» που την ακολουθεί.
Οι παραδεισένιες πηγές της Κρύας
Η πλατεία της Κρύας είναι βουτηγμένη στο πράσινο και στην πέτρα. Το νερό τρέχει αδιάκοπα από τις πηγές σχηματίζοντας καταρράκτες και ρυάκια, το τοπίο είναι γεμάτο μικρές σπηλιές, ψηλά δέντρα και πλούσια βλάστηση που δημιουργεί μια ατμόσφαιρα ονειρική, βγαλμένη κατευθείαν από τα παραμύθια. Γι' αυτό και η γύρω περιοχή είναι γεμάτη διαδρομές ιδανικές για όσους αγαπούν τους περιπάτους και την αναρρίχηση.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το φαράγγι και ο ποταμός πήραν το όνομά τους από τη νύμφη Έρκυνα, κόρη του Τροφωνίου, που ήταν φίλη της Περσεφόνης, κόρης της θεάς Δήμητρας.
Ο μύθος λέει ότι ο ποταμός ξεκίνησε να κυλάει μια μέρα που οι δύο γυναίκες έπαιζαν σε εκείνο το σημείο με μια χήνα, η οποία κρύφτηκε μέσα σε μια σπηλιά. Η Περσεφόνη για να την πιάσει τράβηξε μια πέτρα, με αποτέλεσμα να πεταχτεί νερό και να «αποκαλυφθεί» η πηγή της Έρκυνας. Έκτοτε στα νερά αυτά λούζονταν και προετοιμάζονταν οι πιστοί που σκόπευαν να μπουν στο παρακείμενο Τροφώνιο Μαντείο και να ζητήσουν χρησμό.
Τη γραφικότητα του σκηνικού συμπληρώνουν πέτρινες γέφυρες, λιθόστρωτα μονοπάτια και περάσματα, το αρχαίο θέατρο, ο νερόμυλος, η νεροτριβή και διάφορα παλιά παραδοσιακά κτίρια που χρονολογούνται από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Στις όχθες του ποταμού τότε αλλά και αρκετά αργότερα (19ος αιώνας) χτυπούσε η καρδιά της τοπικής βιομηχανίας με εκκοκκιστήρια, πιεστήρια, νηματουργεία, κλωστήρια κ.ά. που λειτουργούσαν χάρη στη δύναμη των ορμητικών νερών. Αυτή ακριβώς η τοποθεσία λοιπόν, ειδικά την άνοιξη, είναι η ωραιότερη για να απολαύσει κανείς τη βόλτα, τον καφέ, το φαγητό και το ποτό του, αφού μερικά από τα πιο αξιόλογα μαγαζιά της πόλης είναι συγκεντρωμένα εκεί.
Τα trademark σουβλάκια
Στη Λιβαδειά, εκτός των άλλων, έρχεσαι για να φας και σουβλάκια, όλοι το ξέρουν αυτό. Γενικά, οι περισσότεροι ντόπιοι θα σου πουν ότι όλα τα μαγαζιά κάνουν καλά σουβλάκια, αφού η περιοχή έχει το απόλυτο know how στα κρέατα πάσης φύσεως, από παραγωγή μέχρι ψήσιμο. Για να μη χαθείς όμως, ξεκίνα από το Meating gigi (Κατσιώτου & Λεβάδου), ένα σουβλατζίδικο στις πηγές της Κρύας που όσο μοντέρνο είναι το όνομα και το στιλ του άλλο τόσο παραδοσιακός είναι ο τρόπος που φτιάχνονται τα σουβλάκια του.
Ολόφρεσκο χοιρινό κρέας με σωστή αναλογία ψαχνού και λίπους κόβεται καθημερινά σε μπαμπάτσικους κύβους και περνιέται με το χέρι σε ξυλάκια. Το ψήσιμο αριστοτεχνικό, όπως ακριβώς πρέπει να είναι ώστε να ροδίζει απ’ έξω, χωρίς να καίγεται, και μέσα να μένει ζουμερό και τρυφερό. Μεγαλειώδες μέσα στην απλότητά του, αυτό το σουβλάκι είναι τόσο νόστιμο και απολαυστικό που δεν χρειάζεται ούτε καν ψωμί δίπλα του. Φυσικά, αν και είναι χορταστικότατο, κανείς δεν μπορεί να φάει μόνο ένα.
Το ίδιο ισχύει βέβαια και για το all time classic σουβλάκι του 1900 (Λ. Αθηνών 10 και φυσικά για το θρυλικό σουβλάκι των ΚΤΕΛ Λιβαδειάς (τέρμα Χαιρώνειας), που σερβίρεται ίδιο και απαράλλαχτο εδώ και σχεδόν 50 χρόνια.
Μερακλίδικα κοψίδια κάθε λογής και δημιουργικές νοστιμιές
Για μεγάλη ποικιλία επιλογών στη σούβλα και στη σχάρα η ταβέρνα Τα Κοψίδια (Στρ. Ιωάννου 105), κοντά στην κεντρική πλατεία της πόλης (Εθνικής Αντιστάσεως), είναι η τέλεια επιλογή, αφού τιμάει το όνομά της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Στη φιλόξενη ρουστίκ σάλα της θα απολαύσετε αυθεντικό ρουμελιώτικο κοκορέτσι, σουβλιστό αρνί-σκέτο λουκούμι και «άχαστα» παϊδάκια γάλακτος. Ακόμα, πεντανόστιμο κοντοσούβλι, μαλακές μοσχαρίσιες μπριζόλες και χειροποίητα αφράτα μπιφτέκια. Και το καλύτερο; Όλα αυτά συνοδεύονται από τα φρέσκες πατάτες τηγανισμένες περίφημα, πληθωρική χωριάτικη, τραγανό τυροπιτάρι και άλλα νόστιμα.
Κι αν η παρέα και η διάθεσή σας ζητάει κάτι κάπως πιο… «εστιατορικό», υπάρχει το Καλλίγευστον (Ελευθερίου Βενιζέλου 19), που εδώ και δύο δεκαετίες στεγάζεται σε ένα όμορφο νεοκλασικό με ωραία αυλή, κοντά στις πηγές. Εννοείται ότι ο κατάλογός του αποθεώνει το κρέας -στη Λιβαδειά είμαστε, άλλωστε-, με έναν τρόπο λίγο πιο ιδιαίτερο όμως. Στην κουζίνα του έχουν θέση μόνο ποιοτικές πρώτες ύλες και αρκετή δημιουργικότητα, συνδυασμός που αποδεικνύεται σε κάθε μπουκιά. Λουκουμάδες μελιτζάνας, πράσινη σαλάτα με προσούτο, ψαρονέφρι γεμιστό με πιπεριές και χαλούμι, πουγκιά με κοτόπουλο και τυριά, σνίτσελ με κρέμα είναι μόνο μερικά από τα πιάτα που ετοιμάζουν καθημερινά.
Κι αν θέλω να φάω γαριδομακαρονάδα πού να πάω;
Η αλήθεια είναι ότι το παραπάνω ερώτημα δεν τίθεται και πολύ συχνά στη συγκεκριμένη περιοχή, λόγω της φήμης περί κρεάτων που προαναφέραμε. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η πόλη δεν διαθέτει και άλλες αξιόλογες προτάσεις φαγητού εκτός από χασαποταβέρνες κ.ο.κ. Ας μην ξεχνάμε ότι η Λιβαδειά βρίσκεται πολύ κοντά στη θάλασσα από δύο πλευρές, οπότε είναι σχετικά εύκολο να φτάσουν στα εστιατόριά της τα φρέσκα του Ευβοϊκού και του Κορινθιακού.
Μια περίπτωση που αξίζει δοκιμής είναι η ταβέρνα Μπάρτζος (Πλατεία Αγ. Μελετίου, Συνοικισμός), που εδώ και δεκαετίες στο μυαλό των ντόπιων αλλά και των ξένων που επισκέπτονται τακτικά το μέρος είναι συνυφασμένη με την ψαροφαγία. Ξεκινώντας από τα γύρω γύρω, να πούμε ότι φτιάχνει βελούδινη λευκή ταραμοσαλάτα, δυνατή σκορδαλιά και ωραίο χταπόδι. Δοκιμάστε οπωσδήποτε καλαμάρι τηγανητό -το κάνουν τραγανό και ανάλαφρο, χωρίς περιττά λάδια-, απολαυστική γαριδομακαρονάδα και καραβίδες υποδειγματικά ψημένες. Κατά τα λοιπά, κινηθείτε ανάλογα με την εποχή και τα φρέσκα που θα πετύχετε (κουτσομούρες, φαγκρί, τσιπούρες στα κάρβουνα κ.λπ.).
Η περαντζάδα του κέντρου τα έχει όλα
Μπορεί οι πηγές της Κρύας και τα πέριξ να έχουν το όνομα, ο πεζόδρομος του κέντρου όμως έχει τη δική του ξεχωριστή χάρη. Το συγκεκριμένο σημείο είναι γεμάτο ζωή όλες τις ώρες της ημέρας, αφού η αγορά είναι γεμάτη με καλούδια, από ντόπια τυροκομικά, παραδοσιακά ζυμαρικά, χειροποίητα γλυκά και σπουδαία αρτοποιήματα μέχρι σύγχρονες προτάσεις μόδας και διακόσμησης.
Αν θέλετε να απολαύσετε τη βόλτα σας περπατώντας με έναν καφέ στο χέρι, προτιμήστε το specialty coffee shop Lab (Δ. Παπασπύρου 2), που όπως θα διαπιστώσετε από την πρώτη κιόλας γουλιά ξέρει από καλό καφέ. Για χαλάρωση και χάζεμα στην περαντζάδα το Βonjour (Μπουφίδου 24) και το Vintage (Μουφίδου 7) είναι ό,τι πρέπει. Για brunch φτιαγμένο με ντόπια προϊόντα θα πάτε στο ατμοσφαιρικό 22 cafe (Μπουφίδου 22), ενώ τα ποτά σας θα τα πιείτε, μεταξύ άλλων, στο PressTEASE (Καραγιαννοπούλου 10), διασκεδάζοντας με ελληνικές μουσικές, και στο νεανικό ΤΑΦ (Ι. Λάππα 9) με τα ευφάνταστα κοκτέιλ.
Special tips για διαμονή και κοντινά αξιοθέατα
Αν ξεμείνετε στην πόλη και η μονοήμερη δεν φτάσει για να ευχαριστηθείτε τη Λιβαδειά, μια εγγυημένη επιλογή διαμονής είναι το Levadia Hotel (Παπασπύρου 4), ενώ στο ντιζαϊνάτο Aegli Suites (Καραγιαννοπούλου 47) θα απολαύσετε μια προσεγμένη, πιο prive, εμπειρία.
Αν αγαπάτε τις ιστορικές περιηγήσεις, ξεκινήστε από το μεσαιωνικό κάστρο που βρίσκεται στα νότια Λιβαδειάς, στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Το κάστρο κατασκευάστηκε μεν από τους Βυζαντινούς και τους Φράγκους, αλλά τη μορφή που έχει τώρα του την έδωσαν οι Καταλανοί που επικράτησαν στην περιοχή.
Επίσης, σε περίπτωση που θέλετε να πάτε στους Δελφούς ή στην κοσμοπολίτικη Αράχωβα, μια καλή και σίγουρα πιο οικονομική λύση είναι να επιλέξετε να μείνετε στη Λιβαδειά, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 33 και 45 χιλιομέτρων, αντίστοιχα, και διαθέτει value for money προτάσεις για διαμονή, φαγητό και διασκέδαση. Έτσι θα είστε κοντά στα hot spots χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψετε το μεγάλο budget που τους αναλογεί.
Τέλος, κοντά στη Λιβαδειά, μόλις ένα τέταρτο με το αυτοκίνητο, είναι η Χαιρώνεια, τόπος καταγωγής του αρχαίου συγγραφέα Πλούταρχου, όπου υπάρχει το αρχαιολογικό μουσείο που αξίζει να επισκεφθείτε. Σε ίδια απόσταση αλλά σε αντίθετη κατεύθυνση βρίσκεται το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού.