Ανηφορίζουμε στο Μέτσοβο, όπου κάθε χρόνο τέτοιες μέρες η σπουδαία Πινακοθήκη Αβέρωφ φιλοξενεί τη νέα της έκθεση.
Η ομίχλη είναι πυκνή, τζάκια καπνίζουν, μυρωδιές μπλέκουν, ψητά, πλατό με ντόπια τυριά, ποτήρια με κρασί τσουγκρίζουν, πίτες, χαμόγελα, πολιτισμός. Ένα πολύχρωμο μωσαϊκό, σαν τις χειροποίητες κουρελούδες που στολίζουν σπίτια και καταστήματα.
Η Τατιάνα Αβέρωφ, κόρη του Ευάγγελου Αβέρωφ, μας περιμένει στον τόπο της και μας ξεναγεί. Το οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ, το λαογραφικό μουσείο και η Πινακοθήκη Αβέρωφ, που όμοιά της δεν βρίσκεις ούτε σε μεγάλες πόλεις, είναι οι πρώτοι σταθμοί μας.
«Μέτσοβο: Χαμένη αθωότητα»
Μέτσοβο: Πώς θα χαρακτηρίζατε τον τόπο με μία φράση; ρωτώ την Τατιάνα Αβέρωφ. «Χαμένη αθωότητα» απαντά με χαμόγελο, «αλλά συνάμα και ένας τόπος πάντα μαγικός».
Ψυχολόγος, συγγραφέας, πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Αβέρωφ από τη σύστασή του το 1988 και διευθύντρια της σπουδαίας Πινακοθήκης στο Μέτσοβο, τι σημαίνει πρακτικά αυτό; «Με μια λέξη: πολυδιάσπαση. Ενίοτε και άγχος ή πίεση, κυρίως όταν δεν καταφέρνω να βρω χρόνο ποιοτικό για το γράψιμό μου».
Στάση στην Πινακοθήκη, στο κέντρο του Μετσόβου, για να δούμε τα έργα του Νίκου και του Γιώργου Χουλιαρά που για τους επόμενους μήνες εκτίθενται παράλληλα με τη μόνιμη συλλογή. H έκθεση παρουσιάζεται σε επιμέλεια των ιστορικών της τέχνης Μαρίας Σφενδουράκη και Γιώργου Μυλωνά.
Στη μόνιμη έκθεση βρίσκουμε αντιπροσωπευτικά έργα των σημαντικότερων Ελλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών του 19ου και του 20ού αιώνα, όπως Γύζη, Λύτρα, Βολανάκη, Ιακωβίδη, Παρθένη, Μαλέα, Γαλάνη, Μόραλη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Τέτση και πολλών ακόμα.
«Άηχοι διάλογοι» στο Μέτσοβο
«Όπως δηλώνει και ο τίτλος της έκθεσης, "Άηχοι διάλογοι", στόχος μας ήταν να αναδείξουμε τα σπουδαία έργα ζωγραφικής και γλυπτικής των αδερφών Χουλιαρά, πετυχαίνοντας μαζί και μια βαθύτερη ατμοσφαιρική εμπειρία. Με άλλα λόγια, τα έργα, τόσο διαφορετικά και ανοιχτά σε πολλαπλές αναγνώσεις, συνομιλούν μεταξύ τους και με τον θεατή» λέει, μιλώντας στο iefimerida, η Τατιάνα Αβέρωφ.
«Στους τοίχους ολόγυρα θα δούμε τα έργα ζωγραφικής του Νίκου Χουλιαρά, ονειρικά και οικεία, με χρώματα γήινα, με λέξεις ή φράσεις και σκιές που μας παραπέμπουν σε μια βαθύτερη διάσταση της πραγματικότητας.
Διάσπαρτα στον χώρο, τα γλυπτά του Γιώργου Χουλιαρά, υποβλητικοί ορειχάλκινοι όγκοι μνημειακών διαστάσεων, περίπλοκες συνθέσεις ή μικρογλυπτά, σηματοδοτούν τη δωρικότητα και μαζί την ανάλαφρη ψυχή της ελληνικότητας. Όλα αυτά, και περισσότερα, στην Πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο, έως τον Φεβρουάριο του 2026».
Πόσος πλούτος υπάρχει σε αυτή την Πινακοθήκη! Πώς δημιουργήθηκε η συλλογή;
«Η αρχική συλλογή περίπου διακοσίων έργων των σημαντικότερων Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα δημιουργήθηκε από τον πατέρα μου, Ευάγγελο Αβέρωφ, με σκοπό την ίδρυση αυτής της Πινακοθήκης, την οποία εγκαινίασε ο ίδιος τον Αύγουστο του 1988».
«Σήμερα τα έργα αυτά αποτελούν τον βασικό κορμό της συλλογής, η οποία όμως έχει συμπληρωθεί και επεκταθεί σημαντικά, ώστε να παρουσιάζουμε, κατά το δυνατόν, την πορεία της ελληνικής Τέχνης έως τις μέρες μας. Πλούτος όντως υπάρχει, γιατί, εκτός από μια σπουδαία Μόνιμη Συλλογή νεοελληνικής Τέχνης, οργανώνουμε σταθερά, εδώ και τριάντα χρόνια, τουλάχιστον μία μεγάλη περιοδική έκθεση τον χρόνο με έργα και εκθέματα από άλλα μουσεία. Πλούσιες είναι επίσης και οι εκδόσεις μας και τα εκπαιδευτικά προγράμματα για τα παιδιά. Προσπαθούμε να είμαστε ένα μουσείο που εκσυγχρονίζεται και μεγαλώνει διαρκώς».
Είναι καταφύγιο το Μέτσοβο για εσάς; Αναμνήσεις, μνήμες, οικογενειακές συγκεντρώσεις; «Καταφύγιο σήμερα, όχι ακριβώς. Μνήμες πολλές, ναι, βαθιά χαραγμένες, πηγή ζωής θα έλεγα, που ακόμα με θρέφει κι ας τραβήξαμε διαφορετικούς δρόμους».
Τα βιβλία σας είναι καταφύγιο, είναι ανάγκη σας; Μετά το «Silver Alert» τι περιμένουμε; «Το γράψιμο είναι πια καταφύγιο και ανάγκη μου. Όταν δεν γράφω, νιώθω σαν να έχω εξοριστεί από τον εαυτό μου».
«Μετά το "Silver Alert", το δεύτερο αστυνομικό μυθιστόρημα που έγραψα για να πάρω δυνάμεις μετά το "10 Ζωές σε μία", έχω πια αρχίσει να γράφω τη συνέχεια του μυθο-ιστορικο-βιο-αυτοβιογραφικού βιβλίου για τον πατέρα μου και την οικογένειά μας. Αργά και σταθερά, θέλει τον χρόνο του για να ολοκληρωθεί.
Κατώγι Αβέρωφ, κρασιά, τυροκομείο, και ουσιαστικά αναγέννηση ενός ολόκληρου χωριού, από την οικογένεια Αβέρωφ, και δημιουργία ενός κορυφαίου τουριστικού προορισμού.
«Ναι, έτσι είναι. Από το μακρινό 1945, όταν ξένοι ειδήμονες μετά τον πόλεμο έκριναν πως το χωριό ήταν μη βιώσιμο και οι κάτοικοί του έπρεπε να μεταφερθούν, φτάσαμε -το 1965- σ’ ένα χωριό αναγεννημένο, όπου είχαν δημιουργεί δουλειές, υποδομές, δραστηριότητες, ιατρικές υπηρεσίες, τράπεζες για να εξυπηρετείται ο κόσμος και το Μέτσοβο αριθμούσε πάνω από 3.500 μόνιμους κατοίκους».
Φύση, γαστρονομία, πολιτισμός, χιονοδρομικό
«Και σήμερα πια το Μέτσοβο είναι ένας αγαπημένος τουριστικός προορισμός που συνδυάζει τα πάντα: φύση, περιπάτους, χιονοδρομικό κέντρο, παράδοση, πολιτισμό, γαστρονομία» αναφέρει η Τατιάνα Αβέρωφ.
Η σχέση σας με την πολιτική; «Σχέση αγάπης και μίσους».
Τι κρασί θα βάζατε στο ποτήρι σας μετά από μια κοπιαστική ημέρα; Ποια ετικέτα θα ανοίγατε με φίλους;
«Ένα τίμιο ερυθρό Κατώγι Αβέρωφ θα διάλεγα εγώ προσωπικά, αν και ο σύζυγός μου ή ο γιος μου Αλέξανδρος Ιωάννου, που είναι πιο "ψαγμένοι" στο κρασί, θα πρότειναν μάλλον ένα κόκκινο της σειράς "Rossiu di Munte", ή ένα λευκό Traminer, Κατώγι φυσικά».
Στο Μέτσοβο
Στις παρυφές του Μετσόβου, πλάι στο ιστορικό οινοποιείο και αποσταγματοποιείο, βρίσκεται το ξενοδοχείο Κατώγι Αβέρωφ.
Άρρηκτα συνδεδεμένο με το κρασί, το ξενοδοχείο αναδίδει την αίσθηση της εγγύτητας και τη χαρά της φιλοξενίας σε έναν οικείο χώρο, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για να γνωρίσετε το αυθεντικό Μέτσοβο.
Το οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ είναι ένα από τα ιστορικότερα οινοποιεία στην Ελλάδα. Βρίσκεται στο χωριό του Μετσόβου και καλλιεργεί ορισμένους από τους πιο ορεινούς αμπελώνες της χώρας, σε υψόμετρο που ξεπερνά τα 1.000 μ. Κατά τη διαμονή σας στο Μέτσοβο αδράξτε την ευκαιρία και καταδυθείτε στα κελάρια του, όπου ωριμάζουν τα κόκκινα κρασιά.
Ακολουθήστε το όραμα του ιδρυτή Ευάγγελου Αβέρωφ και δείτε την πορεία του κρασιού από το αμπέλι ως τη φιάλη.
Το Μέτσοβο του κρασιού, των τυριών, του πολιτισμού, της φύσης, περιμένει να το ανακαλύψουμε.