ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
Τα Θεοφάνεια είναι μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιορτάζεται στις 6 Ιανουαρίου και αφορά στην βάπτιση του Ιησού Χριστού στον ποταμό Ιορδάνη από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Το όνομα προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας που συνέβη σύμφωνα με τρεις σχετικές ευαγγελικές περικοπές. Η γιορτή των Θεοφανίων λέγεται επίσης και Επιφάνεια, Φώτα ή Φωτά ή Εορτή των Φώτων.
Σύμφωνα με τις ευαγγελικές γραφές στις αρχές του 30ου έτους του Ιησού, ο Ιωάννης που διέμενε στην έρημο, ασκητεύοντας και κηρύττοντας το βάπτισμα μετανοίας, βάπτισε και τον Ιησού στον ποταμό Ιορδάνη. Κατά δε τη στιγμή της βάπτισης κατέβηκε από τον ουρανό το Άγιο Πνεύμα υπό μορφή περιστεράς στον Ιησού και ταυτόχρονα από τον ουρανό ακούσθηκε φωνή που έλεγε: «Οὗτος ἐστίν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα». Η φράση αναφέρεται στα ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά, ενώ απουσιάζει από αυτό του Ιωάννη. Αυτή είναι και η μοναδική φορά της εμφάνισης, στη γη, της Αγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος υπό του πλήρους «μυστηρίου» της Θεότητας. Τα Θεοφάνια ονομάζονται έτσι επειδή η φωνή του Θεού ακούστηκε στη γη.
Θεοφάνεια
Τα Θεοφάνεια συνοδεύονται από μια σειρά εθίμων τόσο στην Ελλάδα, όσο και όπου υπάρχουν απόδημοι Έλληνες. Τα παιδιά τη παραμονή της εορτής και την επόμενη ημέρα είθισται να ψάλλουν τα κάλαντα των Φώτων. Από θεολογικής άποψης, απαλλαγμένα από κάθε άλλη επιρροή θεωρούνται μόνο αυτά που λέγονται στην Πάτμο. Αρχίζουν με τη δημιουργία του κόσμου και την ημέρα που ο Θεός όρισε τα ύδατα. Συνεχίζουν με το προπατορικό αμάρτημα του Αδάμ και της Εύας και μετά αναγγέλλουν τη Βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό με μόνιμη επωδό το «Καλή σου μέρα Αφέντη με την Κυρά».
Άλλο έθιμο είναι η ανέλκυση του Σταυρού από κολυμβητές, τους βουτηχτάδες. Αυτός που πιάνει το Σταυρό αφού πρώτα το φιλήσει είθισται να το περιφέρει στις οικίες και λαμβάνει πλούσια δώρα. Πλέον, το έθιμο έχει περιοριστεί στο πιάσιμο του Σταυρού και μόνο.
