Το Profumo Affair (Σκάνδαλο Προφιούμο) ήταν ένα από τα πιο διαβόητα πολιτικά και σεξουαλικά σκάνδαλα στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο ξέσπασε το 1963 και είχε σοβαρές συνέπειες για την τότε κυβέρνηση.
Το σκάνδαλο αποδόμησε την εμπιστοσύνη του κοινού στους Συντηρητικούς, οδήγησε στην παραίτηση του πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλαν και συνέβαλε στην ήττα τους στις εκλογές του 1964.
Τι ακριβώς συνέβη
Ο John Profumo (Τζον Προφιούμο), Υπουργός Πολέμου στην κυβέρνηση του Συντηρητικού πρωθυπουργού Harold Macmillan (Χάρολντ Μακμίλαν), είχε εξωσυζυγική σχέση με την Christine Keeler (Κριστίν Κίλερ), ένα 19χρονο μοντέλο και χορεύτρια.
Το πρόβλημα όμως δεν ήταν μόνο η ηθική διάσταση: η Keeler είχε ταυτόχρονα σχέσεις και με τον Yevgeny Ivanov (Γεβγκένι Ιβάνοφ), έναν Σοβιετικό ναυτικό ακόλουθο που ήταν ύποπτος για κατασκοπεία.
Αυτό δημιούργησε φόβους για διαρροή εθνικών απορρήτων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, καθώς φάνηκε ότι υπήρχε ενδεχόμενο παραβίασης της εθνικής ασφάλειας.
Ο Προφιούμo αρνήθηκε τις κατηγορίες στο Κοινοβούλιο, αλλά λίγους μήνες αργότερα παραδέχθηκε τη σχέση και παραιτήθηκε, προκαλώντας πολιτικό σεισμό. Η παραίτηση του έγινε στις 5 Ιουνίου 1963.
Αρχικά, στις 22 Μαρτίου 1963, είχε αρνηθεί στη Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons), ότι διατηρούσε οποιαδήποτε ανάρμοστη σχέση με την Κριστίν Κίλερ και κατηγόρησε τα δημοσιεύματα για ψευδή φημολογία. Ωστόσο, λίγο αργότερα παραδέχθηκε την αλήθεια στον πρωθυπουργό Χάρολντ Μακμίλαν και υπέβαλε την παραίτησή του με δημόσια δήλωση.
Η Κρίστιν Κίλερ δεν ήταν προετοιμασμένη για το σκάνδαλο στο οποίο παγιδεύτηκε. Ένα σκάνδαλο του οποίου οι συνέπειες θα συνέβαλαν στην πτώση της βρετανικής κυβέρνησης.
«Ήμουν ένα αμόρφωτο κορίτσι, και όταν ήμουν 19 ετών, η πολιτική για μένα ήταν κάτι τελείως έξω από τον ορίζοντά μου», δήλωσε στο BBC το 1983.
Καθώς οι λεπτομέρειες της υπόθεσης έβγαιναν στη δημοσιότητα, η Κίλερ έγινε στόχος, και στη συνέχεια θύμα διασυρμού από τον κίτρινο Τύπο, του οποίου η κάλυψη διαμόρφωσε την εικόνα που είχε το κοινό για εκείνη. Μια φωτογραφία της εποχής, στην οποία ποζάρει γυμνή καθισμένη ανάποδα σε μια καρέκλα, θα γινόταν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σύμβολα του «Swinging London» της δεκαετίας του ’60.
Ποια ήταν η Κριστίν Κίλερ
Η Κίλερ είχε ήδη περάσει μια δύσκολη και τραυματική νεαρή ζωή πριν από την έκρηξη της υπόθεσης Προφιούμο. Γεννημένη στο Uxbridge του Ηνωμένου Βασιλείου το 1942, μεγάλωσε σε συνθήκες φτώχειας, αφού ο πατέρας της εγκατέλειψε την οικογένεια όταν ήταν παιδί. Ως έφηβη υπέστη σεξουαλική κακοποίηση από τον πατριό της και τους φίλους του. Σε ηλικία 17 ετών, έμεινε έγκυος από έναν Αμερικανό στρατιωτικό. Αφού επέστρεψε στην Αμερική, προσπάθησε ανεπιτυχώς να κάνει έκτρωση. Τελικά γέννησε έναν γιο, ο οποίος πέθανε έξι ημέρες αργότερα.
Έχοντας εγκαταλείψει το σχολείο στα 15 της χωρίς προσόντα, εργάστηκε ως μοντέλο και σερβιτόρα, πριν πιάσει δουλειά ως showgirl στο Murray's Cabaret Club στο Σόχο του Λονδίνου. Στο κλαμπ αυτό θα γνωρίσει ένα άλλο μοντέλο, τη 16χρονη Μάντι Ράις - Ντέιβις, και θα γίνει φίλη με τον άνδρα που θα λειτουργήσει ως πύλη εισόδου της στην ελίτ της βρετανικής κοινωνίας, τον Στίβεν Γουόρντ.
Ο ρόλος του Στίβεν Γουόρντ
Ο Γουόρντ ήταν οστεοπαθητικός, καλλιτέχνης πορτρέτων με πελάτες από την ανώτερη κοινωνία και κοινωνικός διαμεσολαβητής σε υψηλόβαθμους κύκλους του Λονδίνου της δεκαετίας του '50 και '60.
Χάρη στο ιατρικό του επάγγελμα και τη χαρισματική προσωπικότητά του, εισήλθε στους κοσμικούς και πολιτικούς κύκλους της εποχής, συναναστρεφόμενος ευγενείς, πολιτικούς, επιχειρηματίες και στρατιωτικούς. Φέρεται να είχε επαφές τόσο με Άγγλους όσο και με ξένους διπλωμάτες.
Συνήθιζε να φέρνει σε επαφή τις νεαρές φίλες του με μεγαλύτερους, πιο ισχυρούς άνδρες. Αφού γνώρισε τις δύο χορεύτριες, τις πήρε υπό την προστασία του και η Κίλερ μετακόμισε στο διαμέρισμά του.
Ο Γουόρντ είναι εκείνος που γνώρισε την Κριστίν Κίλερ και τη Μάντι Ράις - Ντέιβις με ισχυρούς άνδρες, μεταξύ των οποίων ο Τζον Προφιούμο και ο Γεβγκένι Ιβάνοφ.
Η δίωξη και ο τραγικός θάνατος
Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο, θεωρήθηκε ότι εκμεταλλευόταν νεαρές γυναίκες για να ικανοποιεί ισχυρούς άνδρες.
Το 1963, ο Γουόρντ κατηγορήθηκε για προώθηση στην πορνεία (living off immoral earnings). Η δίκη του, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς, είχε πολιτικά κίνητρα και χρησιμοποιήθηκε για να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη από τη ντροπιαστική εμπλοκή της κυβέρνησης.
Πριν ολοκληρωθεί η δίκη του, ο Γουόρντ κατανάλωσε υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών και πέθανε στις 3 Αυγούστου 1963, την ημέρα που το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο ερήμην.
Το Profumo Affair αποτέλεσε ορόσημο στην πολιτική ιστορία της Βρετανίας, αποκαλύπτοντας τις σκοτεινές πτυχές της εξουσίας και της σεξουαλικής πολιτικής. Από τότε έχουν γραφτεί βιβλία, θεατρικά έργα και έχει γυριστεί η ταινία Scandal (1989), βασισμένη στην υπόθεση με πρωταγωνιστές τους Τζον Χαρτ, Τζόαν Γουάλεϊ και Μπρίτζετ Φόντα.