Το χρώμα του καπνού είναι ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να παρακολουθείται όχι μόνο κατά την εκλογή νέου Πάπα, αλλά και κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς.
Από τις 7 Μαΐου, δισεκατομμύρια πιστοί σε όλο τον κόσμο θα έχουν τα μάτια τους στραμμένα σε μια καμινάδα: αυτήν στην ταράτσα της Καπέλα Σιστίνα.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι 135 καρδινάλιοι-εκλέκτορες που θα συγκεντρωθούν στο Βατικανό για να επιλέξουν τον επόμενο Πάπα θα χρησιμοποιήσουν σήματα καπνού για να ανακοινώσουν στον κόσμο αν έχουν καταλήξει σε απόφαση.
Ο μαύρος καπνός σημαίνει ότι κανένας υποψήφιος δεν έχει λάβει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για να εκλεγεί Πάπας. Αντιθέτως, ο λευκός καπνός σημαίνει ότι έχει εκλεγεί νέος Πάπας.
Η απόχρωση του καπνού δίνει κρίσιμες πληροφορίες
Το χρώμα του καπνού είναι επίσης ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να παρακολουθείται κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς. Η απόχρωση του καπνού μπορεί να δώσει στους πυροσβέστες κρίσιμες πληροφορίες για τις ιδιότητες της ίδιας της φωτιάς και να χρησιμοποιηθεί για την καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς της - ακόμη και για τη διάσωση ζωών.
«Όταν παρατηρούμε τον καπνό, το χρώμα του έχει σημασία», λέει ο Glenn Corbett, μηχανικός πυροπροστασίας και αναπληρωτής καθηγητής πυροσβεστικής επιστήμης στο John Jay College of Criminal Justice της Νέας Υόρκης, στο περιοδικό Popular Science. «Σου λέει τι ακριβώς καίγεται εκείνη τη στιγμή».
Τι κάνει τον καπνό μαύρο;
Ο μαύρος καπνός προκύπτει όταν καίγονται βαριά καύσιμα, όπως κατά τη διάρκεια μιας διαρροής πετρελαίου ή μιας πυρκαγιάς σε ένα όχημα. Μπορεί, επίσης. να σημαίνει ότι καίγονται πολλά συνθετικά υλικά, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει ότι οι αναθυμιάσεις είναι ιδιαίτερα τοξικές.
«Όταν βλέπεις πολύ μαύρο καπνό, μπορείς να είσαι σίγουρος ότι υπάρχει πολύ άνθρακας», λέει ο Corbett. «Αυτό είναι που δίνει στον καπνό το μαύρο χρώμα του».
Η χημική συνταγή που εκλέγει το νέο πάπα
Στο Βατικανό όμως πώς καταφέρνουν και φτιάχνουν το... επιθυμητό χρώμα καπνού;
Κατά τη διάρκεια της διήμερης συνόδου το 2013, χρησιμοποιήθηκε ένα μείγμα υπερχλωρικού καλίου, ανθρακενίου (ένα συστατικό της λιθανθρακόπισσας) και θείου για να δημιουργηθεί ο μαύρος καπνός.
Αυτό το σύστημα είναι επίσης σχετικά νέο, για τα δεδομένα της Καθολικής Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον ιστορικό Frederic Baumgartner, η παράδοση χρονολογείται μόνο από το 1903. Οι καρδινάλιοι το 2013 δεν έκαψαν οι ίδιοι τα ψηφοδέλτιά τους για να δημιουργήσουν τον καπνό που φαινόταν από την καμινάδα, όπως γινόταν στο παρελθόν.
Τι κάνει τον καπνό λευκό;
Όταν η καμινάδα στην κορυφή της Καπέλα Σιξτίνα βγάζει λευκό καπνό, αυτό σημαίνει ότι η Καθολική Εκκλησία έχει επίσημα νέο πάπα.
Ο λευκός καπνός τείνει να είναι ένα σημάδι ότι μια φωτιά δημιουργεί αέρια ή υδρατμούς. Θα μπορούσε επίσης να είναι ένδειξη ότι μια φωτιά μόλις αρχίζει να καίει ή αρχίζει να σβήνει.
«Τα βασικά συστατικά είναι τα οξειδωτικά που υπάρχουν εκεί. Τα οξειδωτικά επιταχύνουν τη διαδικασία καύσης», λέει ο Corbett. «Αν εισάγετε οξυγόνο σε μια φωτιά, αυτή μεγαλώνει εκθετικά. Αυτό είναι το βασικό χαρακτηριστικό ενός οξειδωτικού. Επιταχύνει τη διαδικασία και, χάρη σε αυτό, επιτυγχάνετε καλύτερη καύση».
Στα κονκλάβια πριν από το 2013, το χρώμα του καπνού ήταν λίγο πιο δύσκολο να διακριθεί. Το κονκλάβιο που εξέλεξε τον Πάπα Φραγκίσκο το 2013 χρησιμοποίησε ένα μείγμα χλωρικού καλίου, λακτόζης και χλωροφορμικής ρητίνης για να δημιουργήσει λευκό καπνό.
Τι μπορεί να πει ο καπνός στους πυροσβέστες;
Ο καπνός από μόνος του είναι θανατηφόρος και η εισπνοή καπνού είναι η κύρια αιτία τραυματισμών και θανάτων κατά τη διάρκεια πυρκαγιών. Είναι το υποπροϊόν που παράγεται όταν ένα υλικό καίγεται μεν, αλλά δεν καταναλώνεται πλήρως από τη φωτιά. Τα τρία κύρια συστατικά του καπνού είναι τα αερολύματα, τα αέρια (όπως το μονοξείδιο του άνθρακα) και τα σωματίδια.
Οι πυροσβέστες πρέπει να μάθουν να «διαβάζουν» τον καπνό, προκειμένου να ερμηνεύουν την πορεία της φωτιάς από όσο το δυνατόν ασφαλέστερη απόσταση. Με αυτόν τον τρόπο, οι αρχηγοί της πυροσβεστικής και οι υπεύθυνοι ασφάλειας μπορούν να λάβουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις σχετικά με το πότε και πού να στείλουν το προσωπικό τους.
«Χρησιμοποιούμε το χρώμα του καπνού, την ταχύτητα του καπνού ή το πόσο γρήγορα εκτοξεύεται από ένα κτίριο και την ένταση του καπνού για να καταλάβουμε τι μας περιμένει», λέει ο Corbett.
Ο έντονος καπνός εμφανίζεται συνήθως πριν από την εκδήλωση της φλόγας, μια πολύ γρήγορη και συχνά βίαιη φάση της ανάπτυξης της φωτιάς. «Χρησιμοποιούμε επίσης τα χρώματα του καπνού για να διαπιστώσουμε αν ελέγχουμε μια πυρκαγιά», λέει ο Corbett.
Σύμφωνα με το America, ένα μηνιαίο περιοδικό που εκδίδεται από τους Ιησουίτες των Ηνωμένων Πολιτειών, η καλύτερη ώρα για να βρεθείτε στην πλατεία του Αγίου Πέτρου ή να συντονιστείτε σε οποιαδήποτε ζωντανή μετάδοση είναι λίγο μετά τις 7 μ.μ. τοπική ώρα στις 7 Μαΐου. Τις επόμενες ημέρες, στις 10:30 π.μ., το μεσημέρι, στις 5:30 μ.μ. και λίγο μετά τις 7 μ.μ. υπάρχουν επίσης πιθανότητες να δει κανείς τον λευκό καπνό σε πραγματικό χρόνο.
«Το να προβλέψεις όμως πότε θα βγει ο καπνός από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα δεν είναι δα και μια... ακριβής επιστήμη», γράφει η Cindy Wooden της Catholic News Service. «Ο χρόνος που χρειάζονται οι καρδινάλιοι για τις προσευχές, τις συζητήσεις και την καταμέτρηση των ψήφων μπορεί να ποικίλει».