Τόσο οι πολιτικοί του κυβερνώντος κόμματος όσο και ανεξάρτητοι αναλυτές χαρακτήρισαν την πρόοδο ως «ορόσημο για την οικονομία του Μεξικού».
Στο κέντρο της Πόλης του Μεξικού, σε δρόμους όπου μικροπωλητές της τρίτης ηλικίας παλεύουν για λίγα πέσος τη μέρα, εκτυλίσσεται μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές του 21ου αιώνα στη Λατινική Αμερική.
Εκεί, η 84χρονη Γκλόρια Παλάθιος, που πουλάει ξηρούς καρπούς σε ένα πρόχειρο τραπεζάκι, αναφωνεί «ο Θεός να τον έχει καλά τον Λόπες Ομπραδόρ» - χάρη στο κοινωνικό επίδομα που λαμβάνει, η οικογένειά της μπορεί να επιβιώσει. Η καθημερινότητά της δεν είναι εξαίρεση, αλλά μάλλον η απόδειξη και το σύμβολο ενός κοινωνικού μετασχηματισμού.
Πολιτικές πρόνοιας και η διάσταση των αριθμών
Όπως αναφέρει ο Guardian, σύμφωνα με επίσημη έκθεση του εθνικού στατιστικού ινστιτούτου INEGI, μεταξύ 2018 και 2024, 13,4 εκατομμύρια Μεξικανοί βγήκαν από τη φτώχεια, ενώ το ποσοστό της πολυδιάστατης φτώχειας μειώθηκε από 41,9% σε 29,6% του πληθυσμού.
Μόνο τα δύο τελευταία χρόνια (2022–2024), 8,3 εκατομμύρια άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τη φτώχεια, με πτώση 18% στα συνολικά επίπεδα φτώχειας, 23% στην ακραία και 16% στη μέτρια.
Ο δημόσιος διάλογος αποδίδει αυτό το φαινόμενο σε δύο κύριες παρεμβάσεις: την τριπλασιασμό του κατώτατου μισθού (από 88,40 σε 278,80 πέσος ημερησίως) και την επέκταση κοινωνικών επιδομάτων προς ηλικιωμένους, νέους, αγρότες και ευάλωτες ομάδες.
Τόσο οι πολιτικοί του κυβερνώντος κόμματος όσο και ανεξάρτητοι αναλυτές χαρακτήρισαν την πρόοδο «ιστορική» και «ορόσημο για την οικονομία του Μεξικού».
Η ανθρώπινη διάσταση και οι προκλήσεις
Τα νούμερα αποκτούν πρόσωπο όταν αντικατοπτρίζουν τις ζωές απλών πολιτών: όπως η Γκλόρια, δεκάδες εκατομμύρια ευάλωτοι πολίτες είδαν βελτίωση στις συνθήκες στέγασης, διατροφής και ασφάλειας.
Η κοινωνική πολιτική, όπως αποτυπώθηκε στα προγράμματα “México Solidario” για τις μικρές επιχειρήσεις ή “Jóvenes Construyendo el Futuro” για τη νεολαία, ενίσχυσε την πίστη πολλών πολιτών στο κράτος και διεύρυνε τη δημοκρατική νομιμοποίηση της κυβέρνησης.
Παρά τις επιτυχίες, τα προβλήματα παραμένουν: Η πρόσβαση στην υγεία πήρε την αντίθετη πορεία, με τον αριθμό πολιτών χωρίς κάλυψη να διπλασιάζεται, αγγίζοντας τα 44 εκατομμύρια το 2024. Η δαπάνη για την υγεία ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει συγκρίσιμη με χώρες της υποσαχάριας Αφρικής.
Η κατανομή των επιδομάτων έγινε πιο γενική, και λιγότερο στοχευμένη, αφήνοντας εκτός κάλυψης τα πιο απομονωμένα και φτωχά αγροτικά στρώματα. Κατεξοχήν φτωχές πολιτείες στο μεξικανικό νότο (Chiapas, Guerrero, Oaxaca, Veracruz) εμφανίζουν πολύ μικρότερες μειώσεις της φτώχειας σε σχέση με βόρειες πολιτείες, όπου η πρόοδος είναι ορατή.
Πάντως, ακόμη και έτσι, το μεξικανικό «θαύμα» δεν είναι μαγική λύση αλλά αποτέλεσμα πολιτικής βούλησης: σημαντικές αυξήσεις στο εισόδημα των εργαζόμενων, καθολικά επιδόματα σε ευάλωτα στρώματα, και χωρίς προηγούμενο δημόσια δαπάνη.
Ωστόσο, η μισή λύση δεν αρκεί· η συνέχιση της ανάπτυξης απαιτεί δομικές μεταρρυθμίσεις στην υγεία, την εκπαίδευση και την παραγωγική ανασύσταση.
Ενώ η κοινωνική πρόοδος είναι αδιαμφισβήτητη και έχει αλλάξει ζωές εκατομμυρίων πολιτών, η πραγματική πρόκληση είναι να διατηρηθεί αυτή η αλλαγή - χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να επιστρέψουν στην αβεβαιότητα για την οποία βγήκαν.