Η φωτογραφία ξανακυκλοφόρησε στο διαδίκτυο χρόνια αργότερα, προκαλώντας δέος και δυσπιστία. Κάποιοι θεώρησαν πως επρόκειτο για φωτομοντάζ, για κάποιο έξυπνο οπτικό τέχνασμα. Όμως η αλήθεια είναι πως δεν υπήρξε κανένα τρικ.
Τον Σεπτέμβριο του 1989, η Τίνα Τέρνερ στάθηκε - ή μάλλον κρεμάστηκε - στην άκρη του Πύργου του Άιφελ, με τα μαλλιά της να ανεμίζουν στο φως του Παρισινού ουρανού και το βλέμμα της στραμμένο προς τα κάτω, σαν να κοιτούσε από ψηλά τη δική της διαδρομή.
Η φωτογράφηση, που πραγματοποιήθηκε από τον Γερμανό φωτογράφο Πίτερ Λίντμπεργκ, έμελλε να γίνει μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες της δεκαετίας του ’80· όχι μόνο γιατί απαθανάτιζε μια σπουδαία τραγουδίστρια, αλλά γιατί συμβόλιζε μια γυναίκα που είχε πραγματικά καταφέρει να σταθεί «στην κορυφή του κόσμου».
Στην κορυφή της καριέρας της
Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, η φωτογραφία ξαναήρθε στο φως, όταν τον Μάρτιο του 2024 αναρτήθηκε ξανά στα κοινωνικά δίκτυα με τη λεζάντα «She really was on top of the world». Και πράγματι, το 1989 η Τέρνερ ήταν εκεί ακριβώς - στην κορυφή, όχι μόνο του Πύργου του Άιφελ αλλά και της καριέρας της.
Η φωτογράφηση έγινε στο πλαίσιο της προώθησης του άλμπουμ Foreign Affair, του οποίου η εικόνα κοσμούσε και το εξώφυλλο. Ήταν η εποχή που η Τέρνερ είχε μόλις αναγεννηθεί για δεύτερη φορά: μετά τα χρόνια της βίας και της σκλαβιάς δίπλα στον Άικ Τέρνερ, είχε ξαναχτίσει από το μηδέν την καριέρα της, κατακτώντας τη διεθνή σκηνή με τη δύναμη μιας γυναίκας που δεν είχε πια τίποτα να αποδείξει, μόνο να απολαύσει την ελευθερία της.
Ο Λίντμπεργκ, με την ευαισθησία και τη ρεαλιστική αισθητική που χαρακτήριζε τις φωτογραφίες του, τη συνέλαβε σ’ εκείνη την οριακή στιγμή: η Τίνα δεν πόζαρε σαν σταρ, αλλά σαν κάποια που είχε ανέβει πραγματικά τη σκάλα της ζωής βήμα προς βήμα, για να σταθεί τώρα εκεί, χωρίς κόλπα, χωρίς ασφαλιστικά μέτρα, πάνω σ’ ένα σιδερένιο πλέγμα, με τον άνεμο να φυσάει στα μαλλιά της.
Στο βίντεο Tina Turner, A Muse in Paris, που ανέβηκε το 2021 στο YouTube, ο ίδιος ο Λίντμπεργκ αφηγείται τη στιγμή: «Πήγαμε στον Πύργο του Άιφελ, χωρίς κόλπα, χωρίς τίποτα. Της είπαμε πως μπορούσαμε να προσθέσουμε τα τακούνια της αργότερα, με ασφάλεια, κι εκείνη απάντησε “Μα, αστειεύεστε;”». Αυτή η απάντηση συνοψίζει όλη την προσωπικότητά της: τη δύναμη, τη φυσική της αυτοπεποίθηση, την απόρριψη κάθε τεχνητής ασφάλειας. Η Τίνα Τέρνερ δεν χρειαζόταν κόλπα. Η αλήθεια της, η ενέργειά της, ήταν αρκετές για να μαγνητίσουν το φακό.
Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε εκείνη τη χρονιά στο Vanity Fair και λίγο αργότερα στο Vogue Italia, συνοδευόμενη από τη λιτή λεζάντα: «Tina Turner, Paris, 1989. Haute Couture. Photograph by Peter Lindbergh». Πέρα από την αισθητική της δύναμη, η εικόνα εκείνη λειτούργησε σαν δήλωση: μια γυναίκα άνω των σαράντα, μαύρη, που είχε περάσει από την κακοποίηση και την αφάνεια, στεκόταν τώρα στο έμβλημα της Ευρώπης, κυρίαρχη, αγέρωχη, χωρίς φόβο. Ο Πύργος του Άιφελ, σύμβολο της βιομηχανικής εποχής και της ανθρώπινης φιλοδοξίας, μετατράπηκε εκείνη τη στιγμή σε μεταφορά της αντοχής της: ένα σιδερένιο κορμί, όπως και το δικό της.
Φωτομοντάζ ή τρικ;
Η φωτογραφία ξανακυκλοφόρησε στο διαδίκτυο χρόνια αργότερα, προκαλώντας δέος και δυσπιστία. Κάποιοι θεώρησαν πως επρόκειτο για φωτομοντάζ, για κάποιο έξυπνο οπτικό τέχνασμα. Όμως η αλήθεια είναι πως δεν υπήρξε κανένα τρικ.
Ο Λίντμπεργκ και η Τέρνερ συνεργάζονταν συχνά και η μεταξύ τους εμπιστοσύνη επέτρεπε στιγμές σαν αυτή: πραγματικές, επικίνδυνες, αλλά βαθιά ειλικρινείς. Ο φωτογράφος, που πέθανε το 2019, ανέβασε μάλιστα το 2015 μια ακόμη φωτογραφία από την ίδια συνεδρία στο προσωπικό του Facebook, γράφοντας απλά: «Tina Turner, 1989. Simply the Best!».
Η φράση αυτή δεν ήταν απλώς αναφορά στο τραγούδι της, αλλά και μια περιγραφή. Η Τέρνερ, στα πενήντα της τότε, είχε ήδη γίνει κάτι περισσότερο από τραγουδίστρια: ήταν σύμβολο δύναμης και επανεκκίνησης, μια μυθική φιγούρα που δεν λύγισε ποτέ. Η φωτογράφηση στον Πύργο του Άιφελ λειτουργεί έτσι και σαν αλληγορία για τη ζωή της: μια γυναίκα που σκαρφάλωσε ως την κορυφή του ίδιου του τραύματος, κοιτάζοντας κάτω χωρίς να φοβάται.
Αυτό το στιγμιότυπο του 1989, πέρα από την προφανή του θεατρικότητα, αποτυπώνει και κάτι πιο διαχρονικό: την αυθεντικότητα της εποχής πριν τον ψηφιακό καθρέφτη, όταν η εικόνα χρειαζόταν ακόμα το θάρρος του σώματος.
Ο Λίντμπεργκ πίστευε βαθιά στην αλήθεια της στιγμής, στο πρόσωπο χωρίς ρετούς, στη φωτογραφία που κουβαλά τη σκόνη και το φως της πραγματικότητας. Και η Τέρνερ, με το ακατέργαστο μεγαλείο της, ενσάρκωνε ακριβώς αυτό.
Όταν η φωτογραφία ξανακυκλοφόρησε το 2024, λίγο μετά τον θάνατό της, έγινε κάτι περισσότερο από νοσταλγική ανάμνηση. Έγινε μια υπενθύμιση του τι σημαίνει να κατακτάς τον κόσμο με το σώμα σου, τη φωνή σου, τη θέλησή σου. «She really was on top of the world», έγραψε ένας χρήστης του διαδικτύου, και δεν θα μπορούσε να το πει καλύτερα.