Το Operation Match, μια καινοτομία τεσσάρων φοιτητών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, αποτέλεσε την πρώτη τεκμηριωμένη υπολογιστική εφαρμογή για τη σύναψη ρομαντικών σχέσεων.
Η επιθυμία για έρωτα, αγάπη και γενικά συναισθηματική σύνδεση είναι θεμελιώδης ανθρώπινη ανάγκη.
Αν και για αιώνες οι άνθρωποι γνωρίζονταν σε κοινωνικές εκδηλώσεις, μέσα από συγγενείς, γείτονες ή τον χώρο εργασίας τους, τα μέσα της δεκαετίας του 20ού αιώνα έφεραν μαζί τους μια τεχνολογική επανάσταση που επηρέασε και τον ρομαντισμό - μια επανάσταση που οδήγησε στα σημερινά Tinder, Badoo και λοιπά dating apps.
Το Operation Match, μια καινοτομία τεσσάρων φοιτητών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ τη δεκαετία του 1960, αποτέλεσε την πρώτη τεκμηριωμένη υπολογιστική εφαρμογή για τη σύναψη ρομαντικών σχέσεων. Ήταν μια εντυπωσιακή σύνθεση κοινωνιολογίας, μαθηματικών και πρώιμης πληροφορικής, και, τελικά, το πρώτο βήμα για την πολυδισεκατομμυριούχο βιομηχανία των online ραντεβού.
Η απαρχή των dating apps
Η δεκαετία του 1960 ήταν μια περίοδος ριζικών κοινωνικών αλλαγών. Το φοιτητικό κίνημα, η σεξουαλική απελευθέρωση και οι τεχνολογικές καινοτομίες δημιούργησαν ένα περιβάλλον στο οποίο το παραδοσιακό ραντεβού άρχισε να αμφισβητείται.
Σε αυτό το πλαίσιο, τέσσερις φοιτητές του Χάρβαρντ -Jeff Tarr, Vaughan Morrill, David Crump, και Douglas Ginsburg (ο τελευταίος αργότερα έγινε δικαστής και σχεδόν προτάθηκε για το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ)- είχαν μια πρωτοποριακή ιδέα: να χρησιμοποιήσουν υπολογιστές για να ταιριάξουν ανθρώπους βάσει κοινών χαρακτηριστικών και προσωπικών προτιμήσεων.
Η ιδέα γεννήθηκε αρχικά ως ένα είδος «κοινωνικού πειράματος» και επιχειρηματικής πρόκλησης. Οι φοιτητές σκέφτηκαν πως θα μπορούσαν να κάνουν το ραντεβού πιο αποτελεσματικό και... «επιστημονικό».
Το 1965 ίδρυσαν την εταιρεία Compatibility Research, Inc., και παρουσίασαν στο κοινό το Operation Match, μια υπηρεσία γνωριμιών βασισμένη σε υπολογιστή.
Πώς λειτουργούσε το Operation Match
Το Operation Match δεν ήταν «εφαρμογή» ή app με τη σύγχρονη έννοια, αλλά μια διαδικασία που συνέδεε έντυπα ερωτηματολόγια με υπολογιστική ανάλυση.
Η διαδικασία ήταν απλή αλλά εντυπωσιακή για την εποχή:
- Οι συμμετέχοντες συμπλήρωναν ένα ερωτηματολόγιο με περίπου 100 ερωτήσεις. Οι ερωτήσεις αφορούσαν πολιτικές και θρησκευτικές απόψεις, συνήθειες, προσωπικές αξίες, σεξουαλικές προτιμήσεις, μουσικά γούστα, κοινωνικές στάσεις κ.λπ.
- Το κόστος συμμετοχής ήταν περίπου $3, ένα συμβολικό ποσό για να καλυφθεί η επεξεργασία.
- Τα απαντημένα ερωτηματολόγια μετατρέπονταν σε ψηφιακή μορφή και καταχωρούνταν στον IBM 1401, έναν από τους πιο ισχυρούς υπολογιστές της εποχής.
- Ο υπολογιστής ανέλυε τις απαντήσεις, υπολόγιζε ποσοστά συμβατότητας μεταξύ χρηστών, και παρήγαγε μια λίστα με τους πέντε πιο συμβατούς υποψήφιους συντρόφους για κάθε άτομο.
- Οι λίστες αποστέλλονταν ταχυδρομικά στους συμμετέχοντες μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Η όλη εμπειρία είχε έναν αέρα μυστηρίου και νεωτερικότητας. Ήταν η πρώτη φορά που κάποιος δεν βασιζόταν στην τύχη ή την προσωπική γνωριμία, αλλά σε έναν υπολογιστικό αλγόριθμο, για να βρει το ιδανικό ραντεβού.
Τεχνολογία και κοινωνιολογία: μια αναπάντεχη συμμαχία
Το Operation Match δεν βασιζόταν μόνο στην τεχνολογία. Οι εμπνευστές του είχαν αναγνωρίσει τη σημασία της ψυχολογικής και κοινωνικής ανάλυσης. Το ερωτηματολόγιο περιλάμβανε ερωτήσεις που δεν περιορίζονταν σε πρακτικά στοιχεία, αλλά προσπαθούσαν να εντοπίσουν αξίες, στάσεις ζωής, και βαθύτερες προτιμήσεις.
Για παράδειγμα, ερωτήσεις όπως:
- «Πιστεύεις ότι οι σχέσεις πρέπει να βασίζονται στην αποκλειστικότητα;»
- «Θα δεχόσουν μια σχέση με κάποιον που έχει διαφορετικές θρησκευτικές απόψεις από σένα;»
- «Τι σημασία δίνεις στο χιούμορ;»
Αυτές οι ερωτήσεις δημιουργούσαν ένα ψυχογραφικό προφίλ που στη συνέχεια χρησιμοποιούνταν στον υπολογιστικό αλγόριθμο.
Ήταν μια πρωτόλεια μορφή αυτού που σήμερα αποκαλούμε machine learning, αν και στην εποχή εκείνη οι αλγόριθμοι ήταν βασισμένοι σε μαθηματικά μοντέλα ομοιότητας.
Επιτυχία και αντίκτυπος
Το Operation Match σημείωσε αναπάντεχη επιτυχία. Μέσα στους πρώτους μήνες, χιλιάδες φοιτητές από πανεπιστήμια των ΗΠΑ -όχι μόνο του Χάρβαρντ- εγγράφηκαν στην υπηρεσία. Το concept γρήγορα εξαπλώθηκε σε άλλα κολέγια, και σε λιγότερο από δύο χρόνια, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι είχαν χρησιμοποιήσει την πλατφόρμα.
Η επιτυχία του Operation Match απέδειξε ότι υπήρχε ζήτηση για τεχνολογικά υποβοηθούμενες γνωριμίες, ακόμα και σε μια εποχή χωρίς smartphones, internet ή κοινωνικά δίκτυα.
Παράλληλα, το σύστημα αυτό προσέφερε μια σημαντική εναλλακτική για όσους δυσκολεύονταν να βρουν ταίρι μέσω των παραδοσιακών μεθόδων, όπως εσωστρεφείς φοιτητές ή μέλη περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων.
Κοινωνικές αντιδράσεις
Παρόλο που πολλοί «αγκάλιασαν» την ιδέα, το Operation Match προκάλεσε και αντιδράσεις. Ορισμένοι κατηγόρησαν την υπηρεσία ότι προσπαθεί να «μηχανοποιήσει» τις ανθρώπινες σχέσεις, να αφαιρέσει το συναίσθημα από τον ρομαντισμό, και να μετατρέψει την αγάπη σε πράξη λογιστικής ανάλυσης.
Οι παραδοσιακοί κοινωνικοί κύκλοι (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων γονιών και καθηγητών) θεωρούσαν ότι το «υπολογιστικό ταίριασμα» υποβάθμιζε τον ιερό χαρακτήρα της ανθρώπινης σχέσης. Άλλοι, όμως, το έβλεπαν ως μια ελκυστική εναλλακτική, ειδικά σε περιβάλλοντα όπου η κοινωνική δικτύωση ήταν περιορισμένη (όπως τα πανεπιστήμια της περιφέρειας).
Η κληρονομιά του Operation Match
Το Operation Match διήρκεσε λίγα μόλις χρόνια πριν η εταιρεία Compatibility Research, Inc. κλείσει, όμως η επιρροή του ήταν τεράστια.
Πολλές μεταγενέστερες υπηρεσίες γνωριμιών (όπως το Match.com τη δεκαετία του 1990 ή το eHarmony αργότερα) ακολούθησαν το ίδιο μοντέλο: συστηματική συλλογή δεδομένων, ανάλυση προσωπικότητας, αλγοριθμικές αντιστοιχίσεις.
Στην πραγματικότητα, η βασική φιλοσοφία του Operation Match -ότι οι σχέσεις μπορούν να προβλεφθούν ή να διευκολυνθούν με βάση τα δεδομένα- παραμένει στο επίκεντρο κάθε σύγχρονης εφαρμογής γνωριμιών.
Σήμερα, εφαρμογές όπως το Tinder, το Bumble, ή το Hinge χρησιμοποιούν εξελιγμένους αλγορίθμους, μηχανική μάθηση και γεωεντοπισμό. Αλλά η ιδέα της τεχνολογικά διαμεσολαβούμενης σχέσης ξεκίνησε το 1965, σε ένα εργαστήριο στο Χάρβαρντ, με το Operation Match.
Η σημερινή εξάρτηση από apps για ραντεβού, οι εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες τους και τα νέα δεδομένα στις σχέσεις - όλα έχουν ρίζες στο ταπεινό ερωτηματολόγιο των 3 δολαρίων που συμπλήρωσαν φοιτητές του Χάρβαρντ το 1965.