Πρόκειται για μικρές, αλλά καθοριστικές παύσεις μέσα στη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής, που λειτουργούν ως ανάσες ελευθερίας.
Η ιδέα της «mini-retirement» εμφανίζεται όλο και πιο έντονα στις σύγχρονες συζητήσεις γύρω από την εργασία, την καριέρα και την προσωπική ευημερία. Πρόκειται για μικρές, αλλά καθοριστικές παύσεις μέσα στη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής, που λειτουργούν ως ανάσες ελευθερίας και επανεκκινήσεις, χωρίς να απαιτούν οριστική εγκατάλειψη της δουλειάς ή την αναμονή της παραδοσιακής σύνταξης.
Η Jillian Johnsrud, συγγραφέας του βιβλίου Retire Often, υπερασπίζεται με πάθος αυτή τη φιλοσοφία, έχοντας ήδη πραγματοποιήσει περισσότερες από δώδεκα τέτοιες παύσεις, στις οποίες ταξίδεψε με την οικογένειά της, γνώρισε 27 χώρες, έζησε στο εξωτερικό και πέρασε πολύτιμο χρόνο με τα έξι παιδιά της. Το μήνυμά της είναι σαφές: μην περιμένεις τα γηρατειά για να ζήσεις τα όνειρά σου, αλλά βρες τρόπους να εντάξεις κομμάτια από αυτά στην πορεία της ίδιας της εργασιακής σου διαδρομής.
Όχι μόνο δεν βλάπτουν, αλλά ενισχύουν την καριέρα
Ο φόβος που συχνά αναδύεται μπροστά σε αυτήν την προοπτική είναι διπλός: αφενός η ανησυχία για την οικονομική ασφάλεια και αφετέρου η αγωνία ότι μια παύση θα εκληφθεί ως αδυναμία ή αδιαφορία από εργοδότες. Όμως η Johnsrud επιμένει πως με τον σωστό σχεδιασμό, τα mini-retirements όχι μόνο δεν βλάπτουν, αλλά μπορούν να ενισχύσουν και την καριέρα.
Η συμβουλή της είναι να ξεκινήσει κανείς με μικρά βήματα, μια παύση ενός μήνα για παράδειγμα, που επιτρέπει να δοκιμάσει κανείς πώς είναι να βγαίνει από τη ρουτίνα χωρίς να διακινδυνεύει την επαγγελματική του θέση. Όσο περνάει ο καιρός και αλλάζουν οι συνθήκες - αλλαγή εργοδότη, μεταβατικές φάσεις στην καριέρα - τότε μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για μεγαλύτερες περιόδους, τριών ή έξι μηνών, που λειτουργούν σαν γέφυρες προς το επόμενο στάδιο. Μάλιστα, σε μια αγορά εργασίας όπου οι αυξήσεις δίνονται πιο εύκολα όταν αλλάζει κανείς εταιρεία, μια τέτοια παύση μπορεί να ενταχθεί φυσικά στο ενδιάμεσο, μετατρέποντας την αλλαγή σε ευκαιρία αντί για ρήξη.
Η ειλικρίνεια απέναντι στους εργοδότες
Η ειλικρίνεια απέναντι στους εργοδότες είναι άλλο ένα θεμέλιο της στρατηγικής. Η Johnsrud εξηγεί ότι μια καλά σχεδιασμένη εμπειρία mini-retirement μπορεί να παρουσιαστεί ως απόδειξη δεξιοτήτων: οργάνωση, συντονισμός, καινοτομία, ικανότητα να διαχειρίζεται κανείς πολύπλοκες καταστάσεις. Η ίδια περιγράφει πώς παρουσίασε ένα τρίμηνο οδοιπορικό με τα παιδιά της ως ένα μοναδικό project: δέκα και κάτι εβδομάδες, δέκα εθνικά πάρκα. Ένα αφήγημα συγκεκριμένο, περιορισμένο στον χρόνο, αλλά πλούσιο σε εμπειρίες που έδειχναν ότι μπορούσε να σχεδιάσει και να φέρει εις πέρας κάτι σύνθετο. Ένας εργοδότης, μπροστά σε μια τέτοια ιστορία, δεν βλέπει μόνο το διάστημα απουσίας, αλλά την ποιότητα του ανθρώπου που επιστρέφει με περισσότερη ενέργεια και αφοσίωση.
Ωστόσο, ένα mini-retirement δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στην αφέλεια ότι αντικαθιστά τη μελλοντική σύνταξη. Ο τελικός προορισμός παραμένει η οικονομική ανεξαρτησία των γηρατειών, και τα χρήματα που συγκεντρώνονται για εκείνη τη φάση της ζωής δεν πρέπει να ξοδεύονται πρόωρα. Γι’ αυτό η Johnsrud προτείνει έναν διακριτό προγραμματισμό: η εξοικονόμηση ενός επιπλέον ποσοστού του εισοδήματος, περίπου 6,5%, μπορεί να χρηματοδοτεί αυτές τις μικρές παύσεις χωρίς να θίγεται το κεφάλαιο της μόνιμης αποχώρησης από την εργασία.
Ένα τέτοιο ποσοστό αρκεί, λέει, ώστε κάποιος να παίρνει έναν μήνα ελευθερίας κάθε δύο χρόνια, ενώ άλλοι μπορεί να επιλέγουν διαφορετικούς ρυθμούς, ανάλογα με τις επιθυμίες και τις οικονομικές δυνατότητές τους. Η ιδέα δεν είναι η υπερβολή, αλλά η συνέπεια: μικρές σταγόνες ελευθερίας που συσσωρεύονται σε μια ζωή πιο πλούσια, χωρίς την αναμονή του «μετά».
Μια σκληρή δόση ρεαλισμού
Το επιχείρημά της έχει και μια σκληρή δόση ρεαλισμού. Με το κόστος στέγασης και τις γενικότερες οικονομικές συνθήκες, πολλοί άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να αποσυρθούν στα 62, όπως υπόσχονταν κάποτε τα παραδοσιακά μοντέλα. Οι καριέρες θα παραταθούν, συχνά μέχρι τα 70 ή και παραπέρα. Και τότε, πώς μπορεί κανείς να είναι βέβαιος ότι θα έχει την υγεία ή τη διάθεση να πραγματοποιήσει τα ταξίδια, τα σχέδια και τις εμπειρίες που κρατούσε για το τέλος; Η απάντηση είναι πως δεν μπορεί. Γι’ αυτό η φιλοσοφία των mini-retirements είναι κάτι περισσότερο από μια εναλλακτική στρατηγική: είναι μια συνειδητοποίηση της περατότητας και της ανάγκης να μη μετατίθεται διαρκώς η ζωή σε ένα μέλλον αβέβαιο.
Υπάρχει, βέβαια, και η ψυχολογική διάσταση. Μια παύση δεν είναι απλώς διακοπές. Είναι μια ευκαιρία να δεις ξανά τον εαυτό σου έξω από τον ρόλο του εργαζόμενου, να ξαναθυμηθείς τι σε ενθουσιάζει, να αφιερώσεις χρόνο σε ανθρώπους και δραστηριότητες που συχνά θυσιάζονται στον βωμό της καριέρας. Οι μικρές αυτές «συντάξεις» είναι σαν πρόβες γενικής ελευθερίας: μαθαίνεις πώς είναι να σχεδιάζεις μια μέρα χωρίς την αγκύρωση του επαγγελματικού προγράμματος, μαθαίνεις πώς να ισορροπείς ανάμεσα στην αυτονομία και την ευθύνη. Και όταν επιστρέφεις στη δουλειά, δεν επιστρέφεις ίδιος. Η ανανέωση, η νέα οπτική, η ενέργεια που φέρνεις μαζί σου μπορούν να σε κάνουν πιο δημιουργικό, πιο ανοιχτό, πιο αποτελεσματικό.
Εν τέλει, η πρόταση της Johnsrud είναι μια αλλαγή νοοτροπίας: να δούμε τη ζωή όχι ως έναν μακρύ, μονόδρομο προς το μεγάλο φινάλε της σύνταξης, αλλά ως μια σειρά από κύκλους εναλλαγής εργασίας και ελευθερίας. Ο ρυθμός αυτός, αντί να κουράζει, μπορεί να τροφοδοτεί, να δίνει νέα κίνητρα και να χτίζει μια καριέρα πιο ευέλικτη, πιο βιώσιμη και πιο συμβατή με τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου.