Πριν από 112 χρόνια, Αύγουστο μήνα, ο κυνηγός Χρήστος Κάκαλος ήταν ο πρώτος που πάτησε - και δη ξυπόλητος - στη θεϊκή κορυφή του Ολύμπου.
Λιτόχωρο, 1913. Η αυγή της ελληνικής ορειβασίας σημαδεύεται από ένα γεγονός που οικοδόμησε θρύλο: την πρώτη καταγεγραμμένη ανάβαση στην ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας, τον Μύτικα (2.917,727 m), στις 2 Αυγούστου 1913.
Ο οδηγός – κυνηγός από το Λιτόχωρο, Χρήστος Κάκαλος, ήταν αυτός που ανέβηκε πρώτος για να σπάσει το «φράγμα» του μυθικού όρους.
Oι Ελβετοί Ροβινσόνες και ο Κάκαλος
Η παρέα περιλάμβανε δύο Ελβετούς: τον φωτογράφο Frédéric Boissonnas και τον συγγραφέα και κριτικό τέχνης Daniel Baud-Bovy (ή Bo-Bovy).
Η ιστορία είχε αρχίσει λίγες μέρες νωρίτερα, στις 28 Ιουλίου, όταν οι δύο Ελβετοί μετέβησαν στο Λιτόχωρο και προσέλαβαν τον Κάκαλο (και έναν βοηθό, τον Νίκο Βιστίκο) ως οδηγό τους.
Η πορεία τους προς την κορυφή ήταν δύσκολη και περιπετειώδης. Ξεκίνησαν από το μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου, πέρασαν από την Πετρόστρουγκα, τον Προφήτη Ηλία και το Σκολιό, και πλησίασαν στην πεδιάδα των Μουσών.
Εκεί πίστεψαν ότι είχαν φτάσει στην κορυφή, όμως σύντομα αργότερα ανακάλυψαν ότι ο πραγματικός Μύτικας υψωνόταν ακόμη πιο ψηλά πάνω απ’ το νου τους.
Καθώς η ομάδα αντιμετώπιζε τον ψυχρό, ομιχλώδη και θυελλώδη καιρό, πολλοί αποχώρησαν - μόνο ο Κάκαλος ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει. Στη συνέχεια οδήγησε τη φωτογραφική εξοπλιστική ομάδα επάνω σε επικλινή, σχεδόν απρόσιτα περάσματα, και τελικά, στις 10:25 π.μ. της 2ας Αυγούστου, έφτασαν στην κορυφή του Ολύμπου. Σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες, ο Κάκαλος ήταν ο πρώτος που πάτησε - και δη ξυπόλητος - στη θεϊκή αυτή κορυφή.
Η συγκίνηση του Boissonnas αποτυπώθηκε με λόγια γεμάτα μεταφυσικό δέος: «Ο Όλυμπος μας φώναζε από τόσον καιρό. Η ομορφιά του δεν είναι μόνο στη φύση. Η ομορφιά του είναι πνευματική: εκφράζει το θείο.»
Έξι χρόνια μετά, το 1919, ο Boissonnas δημοσίευσε τη φωτογραφική αφήγηση "La Grece Immortelle" (“Η Αθάνατη Ελλάδα”), και η ιστορία της κατάκτησης του Μύτικα έγινε ευρύτερα γνωστή.
Η συνέχεια της ζωής του Κάκαλου
Ο Χρήστος Κάκαλος δεν αρκέστηκε σε εκείνη τη μία ανάβαση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, παρέμεινε άτυπο και έπειτα επίσημο σύμβολο του Ολύμπου. Διοργάνωσε και συνόδεψε πολλές πρώτες και νέες αποστολές: το 1919, το 1921, και το 1927 (όπου ανέβηκαν μέχρι 105 αναρριχητές).
Το 1921 οδήγησε τον Ελβετό τοπογράφο Marcel Kurz στην κορυφή του Στεφανίου (δεύτερη ψηλότερη της Ολύμπου), καθιστώντας τον πρώτο που ανέβηκε εκεί. Το 1931 επανέλαβε την ανάβαση με τον Baud-Bovy και νέα ομάδα.
Το 1937, ο Κάκαλος αναγνωρίστηκε επίσημα από την Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας ως ο επίσημος οδηγός του Ολύμπου. Μέχρι τα βαθιά του γεράματα δεν έχασε τον δεσμό με την κορυφή: η τελευταία φορά που ανέβηκε στον Μύτικα ήταν το 1972, σε ηλικία 91 ετών!
Πέθανε στο Λιτόχωρο στις 12 Απριλίου 1976, σε μια προχωρημένη ηλικία που υπολογίζεται περίπου στα 96–97 έτη.
Στο Οροπέδιο των Μουσών, σε υψόμετρο περίπου 2. 650 μ., υπάρχει σήμερα το ομώνυμο καταφύγιο "Χρήστος Κάκαλος"· ένα ζωντανό μνημείο προς τιμήν του πρώτου οδηγού και κατακτητή του Μύτικα.
Σε αυτό το σημείο, χιλιάδες ορειβάτες σταματούν για ανάπαυση και από εκεί συνεχίζουν προς τις κορυφές. Το καταφύγιο λειτουργεί ως υπενθύμιση του μύθου και του ανθρώπου που “έσπασε τα δεσμά” του βουνού.