Τις θέσεις Ρωσίας και Ουκρανίας πριν τη συνάντηση Πούτιν -Τραμπ στην Αλάσκα παρουσιάζει το AP, αναδεικνύοντας το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών.
Όπως επισημαίνει, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, παρά τις απειλές, τις πιέσεις και τα τελεσίγραφα, παραμένει αμετακίνητος στις απαιτήσεις του για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η στάση του αυτή έχει εντείνει τις ανησυχίες ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στην Αλάσκα, για να πιέσει το Κίεβο να αποδεχθεί μια δυσμενή για αυτό συμφωνία. Όπως εξηγεί το ΑP, οι απαιτήσεις του αντικατοπτρίζουν τους στόχους που έθεσε από την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο Πούτιν βλέπει μια πιθανή συνάντηση με τον Τραμπ ως ευκαιρία για μια συνολική συμφωνία, που θα εδραιώνει τα ρωσικά εδαφικά κέρδη, θα εμποδίζει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και τη δυνατότητα παρουσίας δυτικών στρατευμάτων και θα επιτρέπει στη Μόσχα να επαναφέρει σταδιακά την Ουκρανία στη σφαίρα επιρροής της. Ο Πούτιν πιστεύει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις —εξαντλημένες και αδύναμες— δυσκολεύονται να αναχαιτίσουν τις ρωσικές επιθέσεις σε πολλά σημεία του μετώπου , ενώ μαζικά πλήγματα με ρωσικούς πυραύλους και drones συνεχίζουν να πλήττουν ουκρανικές πόλεις.
Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι παραμένει και αυτός σταθερός στις θέσεις του, αποδεχόμενος την πρόταση του Τραμπ για κατάπαυση πυρός, αλλά επαναβεβαιώνοντας ότι η Ουκρανία δεν θα εγκαταλείψει την πορεία ένταξής της στο ΝΑΤΟ ούτε θα αναγνωρίσει τις ρωσικές προσαρτήσεις οποιουδήποτε εδάφους.
Οι θέσεις της Ρωσίας
Σύμφωνα με μνημόνιο που παρουσίασε η Μόσχα στις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης τον Ιούνιο, προτείνονται δύο επιλογές για 30ήμερη κατάπαυση πυρός:
- Αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα — περιοχές που η Ρωσία προσάρτησε παράνομα τον Σεπτέμβριο του 2022 αλλά δεν ελέγχει πλήρως.
- Εναλλακτικά, ένα «πακέτο» όρων που περιλαμβάνει πάγωμα της ουκρανικής κινητοποίησης, διακοπή αποστολών δυτικών όπλων και απαγόρευση παρουσίας στρατευμάτων τρίτων χωρών.
Επιπλέον, η Ρωσία ζητά την άρση του στρατιωτικού νόμου στην Ουκρανία, τη διεξαγωγή εκλογών, μετά τις οποίες οι χώρες θα μπορούσαν να υπογράψουν μια συνολική συνθήκη ειρήνης που θα αναγνωρίζει διεθνώς την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και των τεσσάρων περιοχών το 2022.
Άλλοι όροι περιλαμβάνουν: ουδετερότητα της Ουκρανίας μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, ακύρωση της προσπάθειας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, περιορισμό του μεγέθους των ενόπλων δυνάμεων. Επίσης, η Ρωσία ζητά αναγνώριση της ρωσικής γλώσσας ως επίσημης και ισότιμης με την ουκρανική, διάλυση εθνικιστικών οργανώσεων και απαγόρευση της «δοξολογίας και προπαγάνδας του ναζισμού και του νεοναζισμού» κατηγορίες που το Κίεβο και οι σύμμαχοί του απορρίπτουν ως αβάσιμες.
Η Ρωσία επιδιώκει επίσης την αμοιβαία άρση όλων των κυρώσεων, την εγκατάλειψη τυχόν αξιώσεων αποζημιώσεων πολέμου, και την αποκατάσταση εμπορίου και διπλωματικών σχέσεων.
Η θέση της Ουκρανίας
Το μνημόνιο που παρουσίασε το Κίεβο στην Κωνσταντινούπολη ζητά πλήρη και άνευ όρων 30ήμερη κατάπαυση πυρός ως αφετηρία των διαπραγματεύσεων. Απορρίπτει τις ρωσικές απαιτήσεις για ουδετερότητα ως πλήγμα στην κυριαρχία της, επιμένοντας στο δικαίωμά της να επιλέγει συμμαχίες και σημειώνοντας ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα εξαρτηθεί από τη συναίνεση της συμμαχίας. Η Ουκρανία δεν αποδέχεται κανέναν περιορισμό στις ένοπλες δυνάμεις ή στην παρουσία ξένων στρατευμάτων στο έδαφός της.
Η ουκρανική πρόταση απορρίπτει την αναγνώριση οποιωνδήποτε ρωσικών εδαφικών κερδών, θεωρώντας τη σημερινή γραμμή επαφής μόνο ως σημείο εκκίνησης για συζητήσεις. Ζητά διεθνείς εγγυήσεις ασφάλειας για την εφαρμογή των συμφωνιών, επιστροφή όλων των απελαθέντων και παράνομα εκτοπισμένων παιδιών, πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων και προβλέπει σταδιακή άρση ορισμένων κυρώσεων μόνο εφόσον η Ρωσία τηρήσει πλήρως τους όρους της συμφωνίας.
Ο Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει στο παρελθόν μιλήσει με θετικά λόγια για τον Πούτιν και συχνά έχει υιοθετήσει τις θέσεις του για τον πόλεμο. Αν και είχε σκληρή αντιπαράθεση με τον Ζελένσκι στις 28 Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο, αργότερα μετρίασε τον τόνο του. Όταν ο Πούτιν αρνήθηκε την κατάπαυση πυρός και συνέχιζε τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, εξέφρασε τη δυσαρέσκεια του απειλώντας τη Μόσχα με νέες κυρώσεις. Ωστόσο, η συμφωνία του να συναντηθεί με τον Ρώσο πρόεδρο χωρίς την παρουσία του Ζελένσκι ανησύχησε την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους συμμάχους της, που φοβούνται ότι αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να πείσει τον Τραμπ με το μέρος του και να πιέσει την Ουκρανία σε παραχωρήσεις.
Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία θα μπορούσε να υπάρξει «ανταλλαγή εδαφών» προς όφελος και των δύο πλευρών, δεν έδωσε ωστόσο περαιτέρω λεπτομέρειες.
Ο Πούτιν έχει προειδοποιήσει πως η Ουκρανία θα βρεθεί ενώπιον σκληρότερων όρων, αν δεν αποδεχθεί τις ρωσικές απαιτήσεις, ενώ ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν σε περιοχές για τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας».
Τι εκτιμούν αναλυτές
Αναλυτές εκτιμούν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ανταλλάξει τις πρόσφατες κατακτήσεις της με τα τμήματα των τεσσάρων προσαρτημένων περιοχών που παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο.
Σύμφωνα με τον Σαμ Γκριν του King’s College London, αυτό θα έδινε στον Πούτιν τεράστιο περιθώριο ελιγμών, εφόσον καταφέρει να πείσει τον Τραμπ και να παρακάμψει την Ευρώπη. Ο Πούτιν θα μπορούσε να δεχθεί μια προσωρινή ανακωχή για να κερδίσει τη συμπάθεια του Τραμπ, αρκεί να του επιτρέπει να διατηρεί τον έλεγχο και αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μελλοντικής επίθεσης.
Η Τατιάνα Στανοβάγια του Carnegie Russia and Eurasia Center υπογράμμισε ότι ο Πούτιν δεν θα υποχωρήσει στους στόχους του. «Η βασική θέση παραμένει αμετάβλητη: η Ρωσία θέλει το Κίεβο να παραδοθεί», σημείωσε.
Κατά την ίδια, ο Πούτιν ίσως συμφωνήσει σε συνάντηση με τον Ζελένσκι, αλλά μόνο με προκαθορισμένη ατζέντα και συμφωνημένα αποτελέσματα — κάτι δύσκολο να επιτευχθεί. Πιθανό σενάριο, σύμφωνα με την ανάλυσή της, είναι η αποτυχία της ειρηνευτικής προσπάθειας, με τον πόλεμο να συνεχίζεται.