Η ιστορία της Vesna Vulović (Βέσνα Βούλοβιτς), μοιάζει με σενάριο ταινίας. Κι όμως, είναι αληθινή.
Στις 26 Ιανουαρίου 1972, η Vesna Vulović ήταν αεροσυνοδός στην πτήση 367 της JAT Yugoslav Airlines.
Η πτήση, με δρομολόγιο από τη Στοκχόλμη της Σουηδίας προς το Βελιγράδι της Σερβίας, περνούσε πάνω από την Τσεχοσλοβακία – σημερινή Τσεχία – όπου και σημειώθηκε έκρηξη που διέλυσε το αεροσκάφος σε τρία κομμάτια.
Η έκρηξη και η συντριβή σκότωσαν όλους τους επιβαίνοντες εκτός από τη
Βέσνα, η οποία επέζησε από πτώση 10.160 μέτρων (33.333 πόδια ή 6,31 μίλια).
Πενήντα χρόνια αργότερα, αυτό παραμένει η μεγαλύτερη πτώση που έχει επιζήσει ποτέ άνθρωπος χωρίς αλεξίπτωτο.
Τι συνέβη και πώς κατάφερε να επιζήσει
Η πτήση της JAT 367 είχε δύο προγραμματισμένες στάσεις μεταξύ Στοκχόλμης και Βελιγραδίου. Η πρώτη ήταν στην Κοπεγχάγη της Δανίας, όπου επιβιβάστηκε η Βέσνα μαζί με το εναλλακτικό πλήρωμα καμπίνας. Δεν πρόλαβαν ποτέ να φτάσουν στη δεύτερη στάση, στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας.
Κατά ειρωνεία της τύχης, η Βέσνα δεν ήταν καν προγραμματισμένο να εργαστεί εκείνη την ημέρα στην πτήση 367, όπως αποκάλυψε σε συνέντευξή της το 2002. Η αεροπορική εταιρεία την μπέρδεψε με άλλη αεροσυνοδό με το ίδιο μικρό όνομα και έτσι η 23χρονη Βέσνα επιβιβάστηκε κατά λάθος.
Στις 4:01 μ.μ., 46 λεπτά μετά την απογείωση, μια έκρηξη στο χώρο αποσκευών διέλυσε το αεροπλάνο τύπου McDonnell Douglas DC-9.
Καθώς η καμπίνα αποσυμπιέστηκε, οι επιβάτες και το υπόλοιπο πλήρωμα πιστεύεται ότι πετάχτηκαν έξω από το αεροπλάνο σε υπερβολικά χαμηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να χάσουν τις ζωές τους.
Ως εκ θαύματος, η Βέσνα επέζησε, επειδή παγιδεύτηκε από το καροτσάκι του φαγητού στο πίσω μέρος της ατράκτου, η οποία αποσπάστηκε από το υπόλοιπο αεροσκάφος και κατέπεσε σε δασική περιοχή, κοντά στο χωριό Srbská Kamenice της Τσεχοσλοβακίας. Η άτρακτος προσγειώθηκε σε χιονισμένο έδαφος υπό ευνοϊκή γωνία, κάτι που πιθανότατα έσωσε τη ζωή της.
Επιπλέον, σύμφωνα με τους γιατρούς της, η χαμηλή της πίεση συνέβαλε στο να λιποθυμήσει αμέσως μετά την αποσυμπίεση, κάτι που προστάτευσε την καρδιά της από το σοκ της πρόσκρουσης.
Η Βέσνα βρέθηκε μέσα στα συντρίμμια να φωνάζει, από έναν ντόπιο χωρικό, τον Bruno Honke, πρώην νοσοκόμο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος της παρείχε τις πρώτες βοήθειες μέχρι να φτάσουν οι διασώστες.
Παρότι επέζησε, η Βέσνα τραυματίστηκε σοβαρά και παρέμεινε σε κώμα για αρκετές ημέρες. Είχε υποστεί κάταγμα στο κρανίο, δύο σπασμένα πόδια, τρία σπασμένα σπονδυλικά οστά, κάταγμα λεκάνης, πολλαπλά κατάγματα πλευρών και προσωρινή παράλυση από τη μέση και κάτω.
Κατάφερε να ξαναπερπατήσει έπειτα από δέκα μήνες, αν και με μόνιμη χωλότητα λόγω στροφής της σπονδυλικής της στήλης. Δεν θυμόταν τίποτα από το δυστύχημα ούτε από τον επόμενο μήνα.
Στην πρώην Γιουγκοσλαβία, η Βέσνα Βούλοβιτς έγινε εθνικό σύμβολο, τιμήθηκε από τον Πρόεδρο Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, ενώ γράφτηκε και τραγούδι για εκείνη με τίτλο «Vesna stjuardesa» από τον τραγουδιστή Μίροσλαβ Ίλιτς.
Το 1985, στα πλαίσια της τελετής του Guinness World Records, ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ της απένειμε δίπλωμα και μετάλλιο για το ρεκόρ της μεγαλύτερης πτώσης χωρίς αλεξίπτωτο. Για τη Βέσνα, που μεγάλωσε ακούγοντας Beatles, αυτή η στιγμή είχε ιδιαίτερη συναισθηματική αξία.
Τι προκάλεσε την έκρηξη στην πτήση JAT 367;
Σύμφωνα με την Τσεχοσλοβακική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η έκρηξη προκλήθηκε από βόμβα σε χαρτοφύλακα που είχε τοποθετηθεί στο χώρο αποσκευών του αεροσκάφους.
Την ίδια ημέρα με την τραγωδία της πτήσης 367, σημειώθηκε μια ακόμα έκρηξη: βόμβα σε τρένο μεταξύ Βιέννης και Ζάγκρεμπ, που τραυμάτισε έξι άτομα.
Την επόμενη μέρα, η σουηδική εφημερίδα Kvällsposten έλαβε τηλεφώνημα από κάποιον που αυτοχαρακτηρίστηκε ως Κροάτης εθνικιστής, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την κατάρριψη του αεροπλάνου.
Αν και δεν έγιναν ποτέ συλλήψεις, οι γιουγκοσλαβικές αρχές υποψιάστηκαν ότι πίσω από τις επιθέσεις βρισκόταν μια Κροατική υπερεθνικιστική τρομοκρατική οργάνωση, οι Ουστάσι (Ustashe), που ήταν ενεργή εκείνη την εποχή.
Συνολικά, μεταξύ 1962 και 1982, πραγματοποιήθηκαν 128 τρομοκρατικές επιθέσεις από Κροάτες εθνικιστές κατά της Γιουγκοσλαβίας.
Η έκρηξη και η συντριβή της πτήσης 367 αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών θεωριών συνωμοσίας όλα αυτά τα χρόνια. Η πιο διαδεδομένη υποστήριζε ότι το αεροσκάφος καταρρίφθηκε κατά λάθος από αντιαεροπορικούς πυραύλους της Τσεχοσλοβακίας σε πολύ χαμηλότερο υψόμετρο (800 μέτρα).
Ωστόσο, αυτή η θεωρία διαψεύστηκε από τα δεδομένα των μαύρων κουτιών, τα οποία κατέγραψαν με ακρίβεια το υψόμετρο, την ταχύτητα, την επιτάχυνση και την κατεύθυνση του αεροπλάνου τη στιγμή της έκρηξης.
Τα μαύρα κουτιά αναλύθηκαν από ειδικούς της Γιουγκοσλαβίας, της Τσεχοσλοβακίας και της Ολλανδίας, οι οποίοι επιβεβαίωσαν ότι η πτώση έγινε από ύψος 33.333 ποδιών (10.160 μέτρων).
Η επίσημη έκθεση υποστηρίχθηκε επίσης από τις αρχές Πολιτικής Αεροπορίας και τον στρατό της Τσεχίας, και δεν υπάρχει επαρκής αντίκρουση για να ακυρωθεί το ρεκόρ της Βέσνα.
Μετά την ανάρρωσή της, η Βέσνα επέστρεψε στην JAT Airlines σε διοικητική θέση γραφείου, ωστόσο απολύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 επειδή συμμετείχε σε διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, τότε προέδρου της Σερβίας εντός Γιουγκοσλαβίας. Ο Μιλόσεβιτς δικάστηκε αργότερα στη Χάγη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η Βέσνα Βούλοβιτς πέθανε τον Δεκέμβριο του 2016, σε ηλικία 66 ετών. Παραμένει στη μνήμη ως σύμβολο αντιεθνικισμού και αντίστασης, αλλά και ζωντανή απόδειξη της ανθρώπινης επιβίωσης απέναντι στις πιθανότητες. Η ιστορία της συνεχίζει να εμπνέει και να εντυπωσιάζει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.