Η προκλητική και πέρα από τα όρια των ευθείων απειλών ρητορική της Τουρκίας ανάγεται τουλάχιστον πέντε δεκαετίες πίσω.
Ήταν το μακρινό 1973, παράλληλα με την τραγωδία της Κύπρου, όταν οι γείτονες άρχισαν να διαμορφώνουν και να εκφράζουν τις παράλογες και αβάσιμες απαιτήσεις τους έναντι της Ελλάδας.
Το iefimerida.gr συζήτησε με έναν από τους πλέον ειδικούς της χώρας μας, τον Γρηγόρη Τσάλτα, ο οποίος είναι καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου της Θάλασσας, πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ είχε διατελέσει και υπουργός Περιβάλλοντος στη μεταβατική κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου.
«Για να αντιληφθούμε τι είναι αυτό που ζητούν οι Τούρκοι, πρέπει να ανατρέξουμε στην 1η Νοεμβρίου του 1973, οπότε και άρχισαν να ξεδιπλώνουν την απειλή εναντίον της Ελλάδας σε πολλαπλό επίπεδο.
»Τότε, ακούστηκε η πρώτη απειλή εις βάρος μας, για την υφαλοκρηπίδα της περιοχής του Βορειοανατολικού Αιγαίου, ενώ έδωσαν και άδειες έρευνας υποθαλάσσιων κοιτασμάτων, κατά παράβαση του διεθνούς Δικαίου.
»Στη συνέχεια, δημοσίευσαν και δεύτερο χάρτη, που περιελάμβανε μεγάλο μέρος του Αιγαίου. Ήταν η πρώτη έκφραση της μη αναγνώρισης ότι τα νησιά δικαιούνται υφαλοκρηπίδας» εξηγεί ο καθηγητής, ο οποίος έχει γράψει και ένα σχετικό σύγγραμμα με θέμα τον «ψυχρό πόλεμο» στο Αιγαίο.
Όταν οι Τούρκοι απειλούσαν με «Αττίλα» στο Αιγαίο
Ήταν εκείνη η εποχή και τα αμέσως επόμενα χρόνια που οι Τούρκοι δημιούργησαν αυτή την ατζέντα, η οποία επαναλαμβάνεται μέχρι και σήμερα. Στην ατζέντα τους προστέθηκαν η διεκδίκηση της αποστρατικοποίησης των νησιών, η αμφισβήτηση του FIR Αθηνών, η μη αναγνώριση των χωρικών υδάτων, αλλά και κατηγορίες περί «παραβίασης των δικαιωμάτων» της μειονότητας της Θράκης.
«Το 1975 το τουρκικό ΥΠΕΞ είχε απειλήσει, ευθαρσώς, ότι αν η Ελλάδα συνεχίσει να έχει στρατό στα Δωδεκάνησα, τότε η Ρόδος θα γίνει... η νέα Κύπρος. Ακολούθησε η δήλωση του Τούρκου ΥΠΕΞ το 1976 στις Βρυξέλλες, ότι η Τουρκία διαθέτει τις δυνάμεις για να καταλάβει τα ελληνικά νησιά σε 24 ώρες», αναφέρει ο κ. Τσάλτας.
«Φυσικά, όλα αυτά τα θέματα είναι κατοχυρωμένα υπέρ της χώρας μας με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Ωστόσο, είναι φανερό ότι σε επίπεδο ρητορικής επιστρέψαμε σε εκείνη την εποχή, στο ψυχροπολεμικό κλίμα, με την επανάληψη των αβάσιμων διεκδικήσεων που συνοδεύονται με απειλές», αναφέρει ο καθηγητής.
Γιατί αποφεύγουν οι Τούρκοι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
Ο λόγος που οι Τούρκοι αποφεύγουν την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, στο οποίο καταφεύγουν όλα τα κράτη του κόσμου όταν έχουν τέτοια ζητήματα, είναι πολύ απλά γιατί... έχουν αποφασίσει από μόνοι τους ότι το θέμα της υφαλοκρηπίδας δεν είναι νομικό, αλλά πολιτικό και οικονομικό!
Βέβαια, το άρθρο 121 του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας είναι ξεκάθαρο ότι όλα τα νησιά έχουν δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία δεν το αναγνωρίζει αυτό και γνωρίζει ότι ποτέ οι αιτιάσεις της δεν θα γίνουν δεκτές από Διεθνές Δικαστήριο.
Ο Γρηγόρης Τσάλτας εξηγεί: «Ο Τούρκος ΥΠΕΞ το 1976 στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ είχε πει ότι το Αιγαίο ανήκει στην Ελλάδα και στην Τουρκία, που πρέπει να λύσουν το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας βασιζόμενες σε ένα σύστημα συγκυριαρχίας -τα μερίδια πρέπει να είναι ανάλογα με τους πληθυσμούς των δύο χωρών! Προφανώς, θέλουν να επιβάλουν τους κανόνες που τους συμφέρουν κι όχι να ακολουθηθεί το σύστημα διευθέτησης του ζητήματος όπως κάνει όλος ο υπόλοιπος πλανήτης»...
Τι ισχύει με την αποστρατικοποίηση των νησιών
Όσον αφορά στις τουρκικές αιτιάσεις περί αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου, και πάλι οι συνθήκες είναι ξεκάθαρες.
Όπως εξηγεί ο πρώην υπουργός, «η αποστρατικοποίηση των νησιών ήταν κεφάλαιο της Συνθήκης της Λωζάννης, που αναφέρει ότι η Λήμνος και η Σαμοθράκη πρέπει να παραμείνουν αποστρατικοποιημένες, στο πλαίσιο του καθεστώτος των Στενών, και μαζί με αυτά δεν θα πρέπει να έχουν στρατό και η Ίμβρος και η Τένεδος.
Όλο αυτό το κεφάλαιο, όμως, καταργείται το 1936 με πρόταση της Τουρκίας! Από τότε τα νησιά στρατικοποιούνται ελεύθερα, όπως έκανε και η Τουρκία με την Ίμβρο και την Τένεδο».
«Τα Δωδεκάνησα», συνεχίζει ο ακαδημαϊκός, «δεν περιλαμβάνονται πουθενά, διότι πολύ απλά τα πήραμε από την Ιταλία και η Τουρκία δεν έχει καμία σχέση με αυτό».
Ο αποβατικός στόλος της Τουρκίας άμεση απειλή για τα νησιά
Μπαίνοντας στην ουσία των τουρκικών προθέσεων, εν μέσω όλων των παραπάνω ακροβασιών και κατάφωρων παραβάσεων κάθε έννοιας του Διεθνούς Δικαίου, ο Γρηγόρης Τσάλτας υπογραμμίζει το εξής:
«Στις 28 Μαρτίου του 1975 η Τουρκία ίδρυσε τη λεγόμενη Στρατιά του Αιγαίου, με έδρα τη Σμύρνη. Αυτή η στρατιά αποτελείται από... αποβατικές δυνάμεις! Πώς απειλούνται λοιπόν και συγκεντρώνουν απέναντι από τα νησιά μας δυνάμεις απόβασης, και όχι άμυνας, όπως έχουμε εμείς».
«Πρέπει να είναι ξεκάθαρο και να γνωρίζουμε κι εμείς οι ίδιοι ότι η τουρκική απειλή δεν είναι στα λόγια, αλλά και στην πράξη. Η Ελλάδα δικαιούται και οφείλει να λαμβάνει αμυντικά μέτρα για τις απειλές αυτές, βάσει του Δικαίου», καταλήγει ο καθηγητής.
Ο Γρηγόρης Τσάλτας στη συνέντευξη μας εξηγεί τις έννοιες που μας απασχολούν σχετικά με τις εντάσεις στο Αιγαίο (υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα, αιγιαλίτιδα ζώνη, ΑΟΖ), ενώ ερμηνεύει και τους λόγους έξαρσης της τουρκικής προκλητικότητας.
«Τα πράγματα θα καταλαγιάσουν μέχρι το τέλος του μήνα και τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, αλλά προβλέπω αναζωπύρωση προς τα τέλη του Ιουλίου, κι είναι εντελώς απρόβλεπτο πού μπορεί να οδηγήσει η κατάσταση αυτή», εκτιμά ο καθηγητής. «Δεν αποκλείεται να δούμε και ριζική αλλαγή στη στρατηγική τους, εφόσον διαπιστώσουν ότι αυτή δεν τους βγαίνει, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό»...
Δείτε τη συνέντευξη του Γρηγόρη Τσάλτα στο iefimerida.gr: