Μια Γερμανοαμερικανίδα ξεκίνησε εν αγνοία της τη μανία με τα σανδάλια Birkenstock που εξαπλώθηκε από τη Γερμανία στον υπόλοιπο κόσμο, φτάνοντας μέχρι τη χώρα της... Barbie.
Η Margot Fraser, η οποία πέθανε το 2017 σε ηλικία 88 ετών, μετέτρεψε τη μάρκα παπουτσιών Birkenstock από μια γερμανική ιατρική λύση σε μια παγκόσμια τάση της μόδας.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Η Fraser υπέφερε από χρόνιους πόνους στα πόδια και πήρε ένα ζευγάρι σανδάλια Birkenstock Madrid για να τη βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ενοχλήσεων που ένιωθε, όταν βρισκόταν σε ένα ταξίδι στην πατρίδα της, τη Γερμανία, το 1966.
«Τα δάχτυλα των ποδιών της ίσιωσαν. Αισθάνθηκε την πλάτη της καλύτερα. Εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που επικοινώνησε με τον Karl Birkenstock για να διερευνήσει την εισαγωγή των "παράξενων σανδαλιών" της οικογένειάς του στις ΗΠΑ», δήλωσε ο Birkenstock.
Σχεδόν 60 χρόνια αργότερα, η εταιρεία Birkenstock ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι εισέρχεται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης με εκτιμώμενη αξία 9,2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αφού απέτυχε να εντυπωσιάσει τους Αμερικανούς ιδιοκτήτες υποδηματοπωλείων με τα λεγόμενα από πολλούς «άσχημα» σανδάλια, ένας φίλος της Margot της πρότεινε να στήσει έναν πάγκο για τα σανδάλια σε ένα συνέδριο υγιεινής διατροφής στο Σαν Φρανσίσκο. Το έκανε, και η Fraser είπε ότι οι υπεύθυνοι των καταστημάτων που απέρριψαν την ιδέα της σύντομα την παρακαλούσαν για ένα ζευγάρι.
Η Fraser, μοδίστρα στο επάγγελμα, γεννήθηκε το 1929 και μεγάλωσε στο Βερολίνο, αλλά μετακόμισε στη Βόρεια Καλιφόρνια στις αρχές της δεκαετίας του '60 και παντρεύτηκε έναν Αμερικανό.
Το 2009 έγραψε στο βιβλίο της «Dealing with the Tough Stuff»: «Όλα τα γυναικεία παπούτσια ήταν στενά και είχαν μυτερά δάχτυλα. Ακόμα και τα λεγόμενα υγιή παπούτσια εξακολουθούσαν να έχουν τακούνια. Επειδή εκατομμύρια γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν πονεμένα πόδια, σκέφτηκα ότι θα ήταν εύκολο να τους βάλω αυτά τα θαυμάσια υποδήματα».
Το αρχικό στυλ της Birkenstock, το Madrid, διέθετε ένα διαμορφωμένο στρώμα από φελλό και ένα λουρί με σταυρωτή αγκράφα πάνω από τα δάχτυλα των ποδιών. Ο σκοπός του παπουτσιού ήταν να αναγκάζει τον ιδιοκτήτη να σφίγγει τον ιμάντα των δαχτύλων για να μην πέφτει το παπούτσι, ώστε να τονώνει τους μυς της γάμπας. Οι Γερμανοί ονόμασαν αυτό το φαινόμενο «Angstreflex» που σημαίνει «αντανακλαστικό του φόβου».
Έτσι ξεκίνησε η «αυτοκρατορία» των Birkenstocks
Η Fraser είπε στο New Yorker ότι αφού άρχισε να διαθέτει Birkenstocks στο κατάστημα υγιεινής διατροφής στο San Fran (δίπλα στα δημητριακά) οι καταστηματάρχες της έλεγαν: «Κοίτα, υπάρχει ένα κατάστημα υγιεινής διατροφής στο δρόμο μου και οι άνθρωποι βγαίνουν με κουτιά παπουτσιών. Θα έπρεπε να βγαίνουν από το μαγαζί μου με κουτιά παπουτσιών».
Τη δεκαετία του '70 η Birkenstock κυκλοφόρησε ένα άλλο στυλ σανδαλιού, το Arizona, το οποίο είναι το πιο δημοφιλές στυλ της μάρκας σήμερα. Αλλά ακόμη και το νέο μοντέλο εξακολουθούσε να θεωρείται απλώς ένα χίπικο παπούτσι για δεκαετίες.
Με την πάροδο των ετών τα Birkenstocks εμφανίζονταν σταθερά στη βιομηχανία της μόδας και στη λαϊκή κουλτούρα.
Το πιο δημοφιλές στυλ των είναι εδώ και καιρό το Arizona με τη διπλή αγκράφα, ενώ πρόσφατα μεγάλη δημοτικότητα έχει το clog Boston. Ένα τυπικό ζευγάρι Arizona πωλείται προς 110 δολάρια, ενώ ένα ζευγάρι Boston κοστίζει 158 δολάρια.
Τα Birkenstocks και οι celebrities
Η Kate Moss φόρεσε ένα ζευγάρι Birkenstocks σε μία από τις πρώτες της φωτογραφίσεις όταν ήταν 16 ετών και έκανε τα «άσχημα», «χίπικα» παπούτσια cool.
Το 2019 πουλήθηκαν σχεδόν 24 εκατομμύρια ζευγάρια σε περισσότερες από 100 χώρες. Αυτή την εβδομάδα, η Birkenstock - το πλειοψηφικό μερίδιο της οποίας ανήκει πλέον σε μια αμερικανική χρηματοοικονομική εταιρεία που υποστηρίζεται από τον γαλλικό οίκο πολυτελείας LVMH - ανακοίνωσε ότι εισέρχεται στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης με εκτιμώμενη αξία 9,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το 2022 τα παλιά φθαρμένα Birkenstocks του Steve Jobs, τα οποία αποτελούσαν βασικό στοιχείο της εμβληματικής «στολής» του, αναμενόταν να δημοπρατηθούν έως και 80.000 δολάρια - αλλά τελικά πωλήθηκαν για 200.000 δολάρια.
Ένα ζευγάρι Birkenstocks έκανε όχι μία, αλλά δύο εμφανίσεις στη φετινή blockbuster ταινία Barbie. Ως αποτέλεσμα, λέγεται πως οι πωλήσεις των Birkenstocks ότι αυξήθηκαν κατά 300%.
Η ανακοίνωση της εταιρείας Birkenstock για τον θάνατο της Fraser
Αφού η Fraser πέθανε το 2017, η Birkenstock εξέδωσε δελτίο Τύπου στο οποίο απέδιδε στη Γερμανοαμερικανίδα μοδίστρα την επιτυχία τους.
«Η κ. Fraser είναι υπεύθυνη για την εισαγωγή των προϊόντων Birkenstock στις ΗΠΑ και για την οικοδόμηση της μάρκας κατά τα πρώτα 40 χρόνια παρουσίας της στην αγορά».
Το δελτίο ανέφερε ότι όταν η Fraser φόρεσε τα σανδάλια «βίωσε αμέσως την άνεση και την ανακούφιση από τα συσφικτικά, κακοφτιαγμένα παπούτσια που ήταν συνηθισμένα εκείνη την εποχή. Της παραχωρήθηκαν τα δικαιώματα διανομής και άρχισε να χτίζει την Birkenstock από το σπίτι της στη Βόρεια Καλιφόρνια».
«Η κα Fraser ήταν μια ταπεινή πρωτοπόρος. Ήταν μια γυναίκα επιχειρηματίας σε μια εποχή που αυτό ήταν αρκετά σπάνιο. Χωρίς καμία παραδοσιακή εμπειρία στο λιανικό εμπόριο ή στα υποδήματα, δημιούργησε μια επιχείρηση πολλών εκατομμυρίων δολαρίων που προσέφερε άνεση σε εκατομμύρια ανθρώπους.
«Το έκανε αυτό, πάντα, με ένα ζεστό χαμόγελο, μια βαθιά πίστη στο προϊόν και μια ειλικρινή εκτίμηση για τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκε σε όλη τη βιομηχανία».
Η Fraser εισήχθη στο Πάνθεον της Δόξας του Footwear News το 1997 και στο Πάνθεον της Δόξας της Εθνικής Ένωσης Λιανοπωλητών Υποδημάτων το 2014.
Οι μετοχές της Birkenstock άρχισαν να υποχωρούν το απόγευμα της Τετάρτης, λίγες ώρες μετά την έναρξη της διαπραγμάτευσής τους στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Η Birkenstock είναι πλέον εισηγμένη με το σύμβολο «BIRK». Η τιμή ανοίγματος της μετοχής έδωσε στην εταιρεία μια χρηματιστηριακή αξία περίπου 7,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πολύ χαμηλότερη από την αποτίμηση της αρχικής δημόσιας προσφοράς της, που ήταν 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια την περασμένη εβδομάδα.