Κάποιες φιλίες τελειώνουν για καλό λόγο, αλλά πολύ συχνά απλώς δεν τις φροντίζουμε και εμείς με τη σειρά μας. Η σωστή συζήτηση όμως μπορεί να κάνει πολλά για να διορθώσει τα πράγματα.
Γνωρίζουμε ότι οι καλές σχέσεις είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και την ευτυχία μας, αλλά οι φιλίες μπορούν να ατονήσουν χωρίς χρόνο και προσοχή. Είναι φυσιολογικό οι φιλίες να αλλάζουν και η ψύχρανση μιας σχέσης δεν είναι απαραίτητα κακό.
«Μερικές φορές δυσκολευόμαστε να αποδεχθούμε ότι μια φιλία έχει φτάσει στο τέλος της για διάφορους λόγους», τονίζει η Nina Badzin, παρουσιάστρια του podcast «Dear Nina: Conversations about Friendship». «Η μετατροπή της σχέσης σε μια πιο χαλαρή σχέση τιμά την παλιά φιλία χωρίς να επιβάλλει μια αγάπη και μια χημεία που δεν μπορούν να επιβληθούν». Ρωτήστε, λοιπόν, τον εαυτό σας: Είναι αυτή μια φιλία που θέλετε πραγματικά να σώσετε;
Αν η απάντηση είναι ναι, ακολουθούν μερικές ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε στους φίλους σας προκειμένου να επαναφέρετε τη σχέση σας στο σημείο όπου ήταν.
Είσαι τόσο απασχολημένος/η ή φταίω εγώ;
Ένα από τα ωραία πράγματα στις φιλίες, λέει ο Max Dickins, συγγραφέας του «Billy No-Mates: How I Realised Men Have a Friendship Problem», είναι ότι είναι σε μεγάλο βαθμό «ελεύθερες από τις υποχρεώσεις και τις προσδοκίες άλλων μορφών αγάπης. Εσύ ή εγώ μπορούμε να εξαφανιστούμε για λίγο, και αυτό είναι εντάξει. Αυτό είναι καλό - η ενήλικη ζωή μπορεί να είναι συντριπτική, και θέλουμε οι φιλίες μας να είναι μια ανακούφιση, όχι κάτι άλλο στο οποίο νιώθουμε ότι αποτυγχάνουμε». Αλλά όταν περνάνε μήνες χωρίς επαφή, ειδικά αν πριν ήσασταν σε πιο τακτική επαφή, «μπορεί να είναι δύσκολο να μην αναρωτιέσαι αν έκανες κάτι λάθος». Ίσως να έκανες, λέει ο Dickins. «Καλύτερα να το συζητήσεις, ώστε να μπορέσεις να διορθώσεις τα πράγματα».
Τι κάνεις;
Είναι απλό, αλλά μπορεί να είναι το μόνο που χρειάζεσαι για να αναζωογονήσεις μια φιλία, ειδικά αν έχει περάσει καιρός. «Σε όλους μας αρέσει να μιλάμε για τον εαυτό μας», λέει ο Robert Waldinger, διευθυντής της Harvard Study on Adult Development -μιας έρευνας που έχει δείξει τη σημασία των καλών σχέσεων- και συν-συγγραφέας του «The Good Life». «Απλώς ρωτήστε τους ανθρώπους να σας πουν για τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά για αυτούς, γιατί η περιέργεια συμβάλλει πολύ στην επανασύνδεση των ανθρώπων». Αν δεν έχετε επικοινωνήσει για καιρό, η ζωή τους μπορεί να είναι πολύ διαφορετική από αυτήν που θυμάστε. «Απλώς ενδιαφερθείτε πραγματικά για το ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος τώρα».
Πώς νομίζεις ότι έχει αλλάξει η φιλία μας με τα χρόνια;
«Αυτό μπορεί να φέρει στην επιφάνεια το ότι δεν νιώθετε τόσο κοντά όσο παλιά», επισημαίνει η Michelle Elman, συγγραφέας του «Bad Friend: Why Friendship Breakups Hurt and How to Heal». «Αφήνει την ερώτηση ανοιχτή και μπορεί να κάνει κάποιον να σκεφτεί και να αμφισβητήσει κάτι που ίσως δεν είχε παρατηρήσει». Ίσως δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι έχετε περάσει λιγότερο χρόνο μαζί τον τελευταίο χρόνο. «Το να είστε πιο απομακρυσμένοι δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να είναι αποδεκτό και από τους δύο». Η αλλαγή στις φιλίες είναι φυσιολογική, λέει, και μπορεί να είναι θετική «αν η φιλία σας είναι ευέλικτη και μπορεί να προσαρμοστεί».
Ίσως η απόσταση να είναι σκόπιμη εκ μέρους του φίλου σας. Πώς μπορείς να προετοιμαστείς για μια απάντηση που δεν θα ήθελες να ακούσεις; «Η σαφήνεια είναι ευγένεια και, αν και μπορεί να είναι δύσκολο να την ακούσεις, είναι καλύτερο να ξέρεις», πιστεύει η Elman. «Έχεις το δικαίωμα να πληγωθείς, αλλά και να είσαι ευγνώμων που ήταν ειλικρινής μαζί σου, ώστε να μπορείς να αφιερώσεις αυτόν τον χρόνο και την ενέργεια σε κάποιον που το εκτιμά».
Ξέρεις ότι μου λείπεις;
Ένα από τα δύσκολα πράγματα στη φιλία, θεωρεί ο Dickins, «είναι ότι είναι ασαφής. Πώς ξέρω ότι με συμπαθείς όσο σε συμπαθώ; Είναι μια σχέση χωρίς τελετουργίες - σε αντίθεση με τον ρομαντικό έρωτα, δεν επισημαίνουμε δημόσια τη σημασία μιας φιλίας». Για τους άνδρες, ειδικά, λέει, «είναι σπάνιο να εκφράζουμε τη σημασία ενός φίλου». Η απλή πράξη τού να πεις σε έναν φίλο σου ότι σου λείπει «έχει ένα αποσαφηνιστικό αποτέλεσμα, και όταν είναι αμοιβαίο, οδηγεί σε μια αμοιβαία αναγνώριση που κάνει όλη τη φιλία να φαίνεται πιο σημαντική».
Μπορούμε να κανονίσουμε από τώρα μια συνάντηση;
«Μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά μερικοί άνθρωποι είναι απαράδεκτοι στο να κάνουν σχέδια», υπογραμμίζει η Badzin. «Όταν προσκαλείς έναν φίλο να βγείτε, μην του στείλεις ένα γενικό μήνυμα του τύπου 'Ας βγούμε". Πάντα προτείνετε συγκεκριμένες ημερομηνίες. Ένα μεγάλο εμπόδιο για να δούμε τους φίλους μας είναι ο προγραμματισμός. Αν είστε διατεθειμένοι να κάνετε το δύσκολο έργο του να προτείνετε τις ημερομηνίες και ακόμη και τον τόπο, έχετε ήδη ένα πλεονέκτημα».
Ίσως η φιλία σας εξασθενεί επειδή είστε απογοητευμένοι που πάντα φαίνεται να κάνετε εσείς το πρώτο βήμα και να αναλαμβάνετε το μεγαλύτερο μέρος του προγραμματισμού, αλλά, όσο ενοχλητικό και αν είναι, μην του δίνετε μεγάλη σημασία. «Ίσως πρέπει να αποδεχθείτε ότι όλοι έχουμε διαφορετικά πλεονεκτήματα στις φιλίες μας», λέει η Badzin. «Ίσως το δικό σας πλεονέκτημα είναι να επικοινωνείτε και να οργανώνετε, αλλά το πλεονέκτημα του φίλου σας είναι ότι είναι εξαιρετικός ακροατής. Μάθετε να αναζητάτε συμπληρωματικές δεξιότητες στη φιλία και όχι δεξιότητες που ταιριάζουν απόλυτα με τις δικές σας».
Θα ήθελες να με συνοδεύσεις στο...;
Βρείτε κάτι που θα μπορούσατε να κάνετε μαζί τακτικά. Μια βόλτα κάθε εβδομάδα; Μια έξοδος στον κινηματογράφο κάθε μήνα; Απαλλαγείτε από το άγχος του προγραμματισμού και δεσμευτείτε για κάτι που γίνεται την ίδια ώρα και στον ίδιο τόπο - ίσως ένα μάθημα. Το να διατηρείτε επαφή με μικρά αλλά τακτικά βήματα αποτρέπει την πίεση να νιώθετε ότι πρέπει να βρείτε χρόνο για μια μακρά συνάντηση μόνο και μόνο για να τα πείτε. «Αν μιλάτε με τον φίλο σας κάθε εβδομάδα ή ακόμα και κάθε μήνα, έχετε περισσότερα πράγματα να συζητήσετε, ειδικά αν έχετε κοινά ενδιαφέροντα», λέει ο Waldinger.
Προτιμάτε να επικοινωνείτε με διαφορετικό τρόπο;
«Μερικές φορές στέλνουμε υπερβολικά πολλά μηνύματα σε φίλους που προτιμούν να τους τηλεφωνούμε», λέει η Badzin. «Ίσως τηλεφωνούμε σε φίλους που επικοινωνούν καλύτερα με φωνητικά μηνύματα, σύμφωνα με το δικό τους πρόγραμμα». Είναι πολύ πιθανό, προσθέτει, να βασιζόμαστε υπερβολικά στα smartphone μας για να διατηρούμε επαφή, «και να ξεχνάμε να περνάμε χρόνο μαζί. Μια στενή φιλία δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε μηνύματα και ανταλλαγή meme. Αν μια φιλία αρχίζει να χαλαρώνει, μια απλή λύση μπορεί να είναι να αλλάξετε τον τρόπο που επικοινωνείτε - και να φροντίσετε να βλέπετε τον φίλο σας από κοντά».
Ποιος είναι ο πιο καλός τρόπος να δείξει κάποιος ότι νοιάζεται;
«Αυτό είναι για να ελέγξετε αν ικανοποιούνται με τον ίδιο τρόπο οι ανάγκες σας», λέει η Elman. Μπορεί να έχετε κάθε καλή πρόθεση να είστε καλός φίλος και να υποθέτετε ότι το πετυχαίνετε, αλλά υπάρχει πιθανότητα να χάνετε το στόχο.
Τι είναι αυτό που θα ήθελες να μου πεις και δεν έχεις κάνει;
Μπορεί να ανακαλύψετε νέες πτυχές του φίλου σας, να του επιτρέψετε να μιλήσει για τις ανησυχίες του ή να ακούσετε κάποιες σκληρές αλήθειες για κάτι που έχετε κάνει και τον έχει ενοχλήσει. «Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν μια συζήτηση, κι αυτός είναι ένας τρόπος να ανοίξετε αυτή την πόρτα και να δείτε αν υπάρχει κάτι που δεν έχει επιλυθεί ακόμη μεταξύ σας», αναφέρει η Elman.
Αν έπρεπε να οργανώσω μια υπέροχη μέρα για μας, τι θα ήταν;
Τείνουμε να κρίνουμε, λέει ο Dickins, την «εγγύτητα» μιας φιλίας με βάση τα «επίπεδα αμοιβαίας αποκάλυψης». Ωστόσο, για πολλούς ανθρώπους, ειδικά για τους άνδρες, η οικειότητα που τους λείπει είναι πιο ενεργητική. Μπορεί να έχουν απομακρυνθεί από τους φίλους τους επειδή έχουν χάσει έναν κοινό προορισμό προς τον οποίο ταξιδεύουν. Αυτά τα ταξίδια είναι συχνά συνδεδεμένα με μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μας.
Οι φιλίες μπορεί να υποφέρουν όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια της ζωής τους ή σε κρίσιμες στιγμές από τους φίλους τους, όπως η δημιουργία οικογένειας, η απώλεια της εργασίας ή η απώλεια ενός γονέα. «Ένα χρήσιμο σημείο για να ξεκινήσει η ανανέωση είναι να ρωτήσουμε: τι μπορούμε να μοιραστούμε μαζί τώρα;».