Για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους υφυπουργείο Σύγχρονου Πολιτισμού. Για πρώτη φορά στην ιστορία υφυπουργός που είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος. Ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης «γράφει» ιστορία μετά την απόφαση του Πρωθυπουργού.
Κάποιοι το χαρακτήρισαν έκπληξη. Κάθε άλλο όμως, η αναβάθμιση του Νικόλα Γιατρομανωλάκη από γενικό γραμματέα σε υφυπουργό Σύγχρονου Πολιτισμού, ήταν αποφασισμένη εδώ και καιρό μετά την πορεία του μέσα στους κρίσιμους μήνες της πανδημίας. Και ήταν μια επιλογή που φέρει πολλαπλούς συμβολισμούς. Αλλωστε είναι πρώτη φορά στην ιστορία που το υπουργείο Πολιτισμού αποκτά υφυπουργό αρμόδιο για θέματα σύγχρονου Πολιτισμού.Kαι η πρώτη φορά που ελληνική κυβέρνηση αποκτά ανοιχτά ομοφυλόφιλο υπουργό.
Αν κάποιος αναζητούσε τους τελευταίους δέκα μήνες τον γ.γ Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη, η σταθερή απάντηση ήταν «είναι σε τηλεδιάσκεψη». Ατελείωτες ώρες σε μαραθώνιες διασκέψεις με σωματεία, καλλιτέχνες, υγειονομικούς καθώς ο σύγχρονος πολιτισμός δεχόταν ίσως το πιο βάναυσο χτύπημα από την πανδημία, σε όλο τον κόσμο. Δουλεύοντας με πυρετώδεις ρυθμούς, έχοντας δώσει μία ή δύο συνεντεύξεις μόνο όλο αυτό το διάστημα, μέσα στο γραφείο του τετάρτου ορόφου στο υπουργείο Πολιτισμού, ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης ήταν ίσως αφανής για πολλούς, αλλά οπωσδήποτε ένας ισχυρός κρίκος για αντιμετώπιση του αχαρτογράφητου τοπίου του σύγχρονου Πολιτισμού και τη δημιουργία υποδομών για την επόμενη μέρα.
Η απόφαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να δημιουργήσει υφυπουργείο Σύγχρονου Πολιτισμού και να το αναθέσει στον Νικόλα Γιατρομανωλάκη, δεν ήταν έκπληξη λοιπόν για όσους γνώριζαν τον ρυθμό και τον τρόπο εργασίας του 46χρονου με τις σπουδές Πολιτικών Επιστημών. Οσους γνώριζαν επίσης τα μετρήσιμα αποτελέσματα: από τη δημιουργία σχέσεων και δεσμών με το σύνολο των καλλιτεχνικών δυνάμεων, την εμμονή του για τη δημιουργία υποδομών, το συνεργατικό πνεύμα. Αλλά και το καινοτόμο πνεύμα που έκανε την Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει στις θετικές ειδήσεις ανά τον κόσμο, όπως για παράδειγμα η ζωντανή μετάδοση της παράστασης «Πέρσες» του Εθνικού Θεάτρου από την Επίδαυρο.
Μητσοτάκης, όπως... Μπάιντεν
Η ανάδειξή του σε υφυπουργό φέρει πολλαπλές φορτίσεις, προσδοκίες και συμβολισμούς. Σε αυτή ακριβώς τη συγκυρία της πανδημίας, ο Σύγχρονος Πολιτισμός αποκτά υφυπουργείο. Ενας άλλος συμβολισμός είναι ότι τη θέση καταλαμβάνει ένας εξωκοινοβουλευτικός, ένας επαγγελματίας της αγοράς με μεγάλη εμπειρία σε θέματα επικοινωνίας, στρατηγικής και marketing (τελευταία θέση του πριν το υπουργείο ήταν στη Διεύθυνση Μarketing και Επικοινωνίας του ΚΠΙΣΝ). Αλλά και βέβαια το γεγονός ότι ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης είναι ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος, ακτιβιστής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, υπουργός σε ελληνική κυβέρνηση. Λίγες μέρες μετά την επιλογή από τον Τζο Μπάιντεν να τοποθετήσει τον πρώτο ανοιχτά ομοφυλόφιλο υπουργό σε κυβέρνηση των ΗΠΑ, τον 38χρονο Πιτ Μπούτιτζετζ στο υπουργείο Μεταφορών, ο οποίος έδωσε μια ιστορική ομιλία αναφερόμενος στην τοποθέτησή του και όσα εκφράψει για την κεντρική αμερικανική πολιτική σκηνή. Συμβολισμοί, μηνύματα και ουσία.
Από τη μια είναι εξοργιστικό να αναφέρουμε στους τίτλους για την ανάληψη μιας θέσης το ζήτημα της σεξουαλικής ταυτότητας κάποιου υπουργού, από την άλλη παραμένει ένα ταμπού για πολλούς, αλλά και συχνά εμπόδιο. Αδιανόητο σε δημοκρατικές κοικνωνίες. Σε πρεμιέρες παραστάσεων ή συναυλιών, πολλοί ξαφνιάζονταν όταν έβλεπαν τον Νικόλα Γιατρομανωλάκη να προσέρχεται με τον σύντροφό του, αυτούς τους τελευταίους 18 μήνες. Τα στερεότυπα στην Ελλάδα είναι πολύ σκληρά για να πεθάνουν, ακόμα και στον χώρο του Πολιτισμού. Όμως ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης, που όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν έχει δεχθεί μπούλινγκ, δεν τρόμαξε μπροστά σε αυτά ούτε όταν απόκτησε θεσμική ιδιότητα. Δεν μέτρησε πολιτικό κόστος όπως τόσοι άλλοι.
Επί της ουσίας όμως: οι 18 μήνες του Νικόλα Γιατρομανωλάκη ως γ.γ. Σύγχρονου Πολιτισμού ήταν ο πήχης και το μέτρο για την αναβάθμισή του καθώς σημαντικά ζητήματα εκπαίδευσης, υποδομών, εκσυγχρονισμού στο χώρο των Τεχνών αναδύονται με φόρα εξαιτίας και της πανδημίας. Είναι μια νέα ιστορική πρόκληση για το ΥΠΠΟ αλλά και προσωπικά για τον γεννημένο το 1975 Νικόλα Γιατρομανωλάκη, που μοιάζει να φέρει στους ώμους του πολλά περισσότερα από τα προφανή βάρη της νέας θέσης.
Ποιος είναι ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης
Οταν πριν 18 μήνες ορίστηκε γ.γ Σύγχρονου Πολιτισμού ξαφνιάζοντας πολλούς, το iefimerida είχε γράψει ένα εκτενές πορτρέτο για την προσωπικότητα και το έργο του Νικόλα Γιατρομανωλάκη. «Αυτός είναι ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης ο γενικός γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού της κυβέρνησης
Στιγμιότυπα: Σε ένα κουζινάκι, σε ένα διαμέρισμα της Μεσογείων όπου βρίσκονταν τα γραφεία του Protagon, όρθιος ανάμεσα σε περίπου δέκα άτομα δίνει τις οδηγίες για την πρώτη δημόσια ομιλία του Σταύρου Θεοδωράκη για την ανακοίνωση δημιουργίας του Ποταμιού. Λίγες εβδομάδες μετά το κόμμα μπαίνει στην Ευρωβουλή. Στην Αγορά, μπροστά από το Κανάλι του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος καλωδιωμένος, μιλάει στον ασύρματο, λίγο πριν σπεύσει στο Πάρκο για να επιβλέψει κάτι. Στα γραφεία γνωστών προσωπικοτήτων που τον έχουν προσκαλέσει, τους λέει την γνώμη του – ξέροντας ότι μάλλον δεν θα τους αρέσει- για το ερώτημα που του θέτουν: να πολιτευθούν ή όχι; Στον Λυκαβηττό ή στην αγαπημένη του Μήλο κυνηγάει τον Βρασίδα, το πραγματικό αφεντικό στο πυκνό 24ωρο του Νικόλα Γιατρομανωλάκη. Ο Βρασίδας είναι φυσικά ο σκύλος του, το αδέσποτο που βρήκε στον δρόμο πριν από έξι χρόνια.
Αυτοσαρκασμός και απόσταση
Οταν ανακοινώθηκε από το Μέγαρο Μαξίμου ότι ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης ορίζεται γενικός γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού – η πρώτη φορά που δημιουργείται τέτοια θέση στο υπουργείο Πολιτισμού- πολλοί ξαφνιάστηκαν. Όχι επειδή δεν έχει το βιογραφικό και την εμπειρία για τη θέση. Αλλά για το πώς «τολμά» να αφήσει την ασφάλεια, τη σιγουριά του επιτυχημένου Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) όπου είναι διευθυντής Μarketing και Επικοινωνίας από την πρώτη μέρα που δημιουργήθηκε και πριν ακόμα παραδοθεί στο ελληνικό δημόσιο το 2017. Και μόλις λίγες μέρες πριν είχε πάρει το κορυφαίο χρυσό βραβείο νέου brand από το Ελληνικό Ινστιτούτο Μάρκετινγκ.
O Nικόλας Γιατρομανωλάκης, με σπουδές στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο και μεταπτυχιακά στη Δημόσια Πολιτική (MPP) από το John F. Kennedy School of Government του Harvard, 44 ετών σήμερα, από τα πρώτα μετεφηβικά του χρόνια αγάπησε με πάθος και με μια μορφή δέους την πολιτική. Ακόμα και αν του αρέσει να επικαλείται τον Γκράουτσο Μαρξ λέγοντας ότι πολιτική είναι η τέχνη τού να γυρεύεις μπελάδες, να τους βρίσκεις παντού, να κάνεις λανθασμένη διάγνωση και να προτείνεις την λάθος θεραπεία. Ο αυτοσαρκασμός είναι άλλωστε ένα από τα πιο δυνατά του χαρακτηριστικά
Οξύς αυτοσαρκασμός, σχεδόν επώδυνος, που κάνει όσους δεν τον γνωρίζουν καλά να σαστίζουν. Κάποιοι τον θεωρούν σνομπ, επειδή διατηρεί ευλαβικά μια αγγλοσαξωνική απόσταση στις επαγγελματικές του σχέσεις. Οι ρυθμοί του είναι απίστευτα γοργοί, κάτι που επίσης μπορεί να προκαλέσει μια μικρή αμηχανία, όπως και το γεγονός ότι είναι 24 ώρες το 24ωρο online έτοιμος να απαντήσει ή να ζητήσει κάτι από τους συνεργάτες του.
Η πολιτική πάνω απ’όλα
Και όμως. Ποτέ δεν συγκρούεται. Δεν κλείνει πόρτες, δεν κάνει μούτρα, δεν βάζει εμπόδια. Ακόμα και αν διαφωνήσει έντονα με κάποιον ή αν θεωρήσει ότι αδικήθηκε, παραμένει πάντα ανοιχτός στη συνεργασία, σταθερός σε αυτό που θεωρεί μέρος του job description του. Ωμά ειλικρινής, αν και ασχολείται με την επικοινωνία, αντιπαθεί σφόδρα τις δημόσιες σχέσεις και δεν φροντίζει να τις κάνει για τον εαυτό του. Το κίνητρό του είναι το πάθος για το αντικείμενο εργασίας και πάντα, μα πάντα η πολιτική. Ακόμα και στις τέχνες που γνωρίζει σε βάθος, το ζητούμενό του δεν είναι τόσο η αισθητική, όσο η πολιτική που ενσαρκώνει και κυρίως η πολιτική που παράγει ο πολιτισμός.
Ανοιχτά ομοφυλόφιλος, προασπίζει και θωρακίζει με κάθε δυνατό τρόπο από τις διάφορες επιτελικές θέσεις που έχει βρεθεί τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚ+ ατόμων. Εχει δεχθεί bullying στη ζωή του, έχει γίνει στόχος εξαιτίας των θέσεών του ή δράσεων, όπως το περίφημο προεκλογικό του βίντεο με το καφάσι όταν ήταν υποψήφιος βουλευτής Α’ Αθηνών με το Ποτάμι (βγήκε δεύτερος σε σταυρούς, δεν είχε χρόνο για την προεκλογική του εκστρατεία αφού έτρεχε την καμπάνια του κόμματος). Για αυτό φροντίζει πάντα τους συνεργάτες του –έστω τους μόλις 4 που έχει στο γραφείο marketing και επικοινωνίας. Αν και ναι, θα πρέπει να «υποστούν» το μαρτύριο του ανθρώπου που μιλά, γράφει, σκέφτεται γρήγορα και πάντα θέλει κάτι περισσότερο και ποτέ δεν είναι ευχαριστημένος απολύτως από το αποτέλεσμα –ακόμα και όταν αυτό βραβεύεται.
Νομοσχέδια και όραμα
Για τη θέση του γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού υπό την υπουργό Πολιτισμού τη Λίνα Μενδώνη, είναι καλά προετοιμασμένος. Γνωρίζει αλλά και έχει προσωπική άποψη για τα φλέγοντα θέματα, τα πρόσωπα, τις προκλήσεις και τις δυνατότητες του πολιτισμού. Διαβάζει εξαντλητικά τα νομοσχέδια που αφορούν τα πεδία του ενδιαφέροντός του – στον… ελεύθερο χρόνο του- και γνωρίζει καλά όλα τα σχετικά νομοσχέδια στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού. Γιος του καθηγητή Φιλοσοφικής και συγγραφέα Γιώργη Γατρομανωλάκη, έχει μεγαλώσει ανάμεσα σε σημαντικές προσωπικότητες, διανοούμενους και καλλιτέχνες και έχει μάθει να τους αγαπά βαθιά αλλά και να τους απομυθοποιεί.
Ερχεται στο υπουργείο του οράματος και της ανάπτυξης, γνωρίζοντας καλά πως όλα ξεκινούν από τη σκληρή δουλειά, την οργάνωση και τη διοίκηση. Το βέβαιο είναι ότι θα σπάσει αυγά και θα προκαλέσει και αντιδράσεις –όμως είναι συνηθισμένος σε αυτό, συνεχίζει τη δουλειά του σφυρίζοντας πια αδιάφορα…. Η εξοικείωση με τα τρολ και τους νόμους της αγοράς και του twitter είναι αυτό που λέμε, asset.