Η βία στα γαλλικά προάστια, η βαθιά ρίζα του αρχαίου ελληνικού δράματος, ο φρενήρης ρυθμός κινηματογράφησης, ο ελληνικός Εμφύλιος γέννησαν την «Αthena» του Ρομέν Γαβρά, η οποία έκανε πρεμιέρα στη Βενετία και έρχεται στο Netflix στις 23 Σεπτεμβρίου.
«Οι αρχαίες τραγωδίες ήταν τα παραμύθια που μας έλεγε ο πατέρας μας (Kώστας Γαβράς) όταν ήμασταν παιδιά, για να κοιμηθούμε το βράδυ». Ο Ρομέν Γαβράς παίρνει αυτή την παιδική ανάμνηση -που είναι μέρος του τρόπου με τον οποίο έχει μάθει να ξετυλίγει την αφήγηση από παιδί- και την κάνει τη βάση, το καύσιμο, για τη νέα ταινία του με τον τίτλο «Αθηνά».
Στην πρεμιέρα του φιλμ στο Φεστιβάλ της Βενετίας, ο Ρομέν εμφανίστηκε με μια ορχιδέα στο αυτί και με την ορμή της φήμης ότι έχει διαμορφώσει η ταινία: ένα νέο είδος αστικού θρίλερ, μια ταινία όπου το μέτωπο δεν είναι κάπου στη Μέση Ανατολή αλλά στα προάστια του Παρισιού και δη στην περιοχή που φέρει το όνομα Athena.
Αθηνά, Αθηνά, Αθηνά - φωνάζει το πλήθος στην αρχή της ταινίας.
Χειροκροτούσαν όρθιοι επί 4,5 λεπτά στη Βενετία
«Remember Athena!» είναι η ιαχή που ακούγεται στην ταινία, στις διαδηλώσεις, στις συγκρούσεις, στην αντίδραση ενάντια στην αστυνομική βία που οδήγησε στον θάνατο ενός 13χρονου με ρίζες από την Αλγερία, πάνω στο οδόστρωμα. Φαίνεται ότι το σύνθημα και η ταινία διαπέρασαν την αίθουσα στην πρώτη παγκόσμια προβολή της, αφού, όπως διαβάζουμε στο Deadline, το κοινό χειροκροτούσε όρθιο επί 4,5 λεπτά. Ο Guardian, αν και δίνει τρία αστέρια, γράφει «Είναι εντυπωσιακό και καθηλωτικό, με συναρπαστική έναρξη» και μιλάει για ένα παρκούρ της κάμερας του Γαβρά.
Δεν υπάρχει περιοχή ή γειτονιά με το όνομα Athena στο φιλμ. «Το ονομάσαμε έτσι για να το συνδέσουμε με την αρχαία τραγωδία και φυσικά με την Αθηνά, θεά της σοφίας και του πολέμου. Δεν είναι λοιπόν μια αληθινή γειτονιά, ούτε στηρίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Βασίζεται σε μια σειρά ιστοριών. Δεν έχουν ξεσπάσει ακόμα αυτές οι ταραχές, αλλά μοιάζει σαν να μπορούν να ξεσπάσουν πράγματι. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε ποια θα ήταν η σπίθα που θα εξαπλωνόταν σε όλη τη χώρα σαν μια προεμφυλιακή πρώτη μάχη», είπε ο Γαβράς στο Hollywood Reporter λίγο πριν την πρεμιέρα.
Η οικογενειακή ιστορία του Γαβρά από τον Εμφύλιο
Στο σημείο αυτό ο Γαβράς ενσωματώνει στην ταινία του αφηγήσεις της οικογένειάς του για τον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα. «Οι άνδρες της οικογένειάς μου γνωρίζουν καλά τον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο - παππούς εναντίον του άλλου παππού, ξάδελφος εναντίον ξάδελφου. Είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε μια οικογένεια. Γι' αυτό στην ταινία χρησιμοποιήσαμε την οικειότητα μιας οικογένειας που διαλύεται, και αυτή η διάλυση, η ρωγμή, απλώνεται σε όλη τη γειτονιά. Σε όλη τη χώρα».
Η ελληνική λέξη «πανδαιμόνιο» και το χάος στο Παρίσι
Σύμφωνα με το σενάριο που έγραψε ο Γαβράς μαζί με την παιδική του φίλη Λατζ Λι, που υπογράφει και το σενάριο της ταινίας «Οι Άθλιοι», ένας δεκατριάχρονος δολοφονείται από αστυνομικούς, που καταγράφονται σε βίντεο. Ο νεκρός έφηβος έχει τρία αδέλφια: ο μεγαλύτερος, ο Mόκταρ, δεν νοιάζεται, δεν θέλει να μπει σε μπελάδες και σε βίαιες διαδηλώσεις. Ο μεσαίος αδελφός, ο Αμπντέλ, ένας ήρωας πολέμου παρασημοφορεμένος, εμπιστεύεται το σύστημα για να αποδώσει δικαιοσύνη. Ο τρίτος αδελφός, ο θερμόαιμος Καρίμ, είναι εξοργισμένος και απαιτεί δράση.
Στα 11 πρώτα λεπτά που ανοίγουν το φιλμ βλέπουμε τον Καρίμ να πετάει μια βόμβα μολότοφ μέσα στο αστυνομικό τμήμα, προκαλώντας πανδαιμόνιο, «την ελληνική λέξη που περιγράφει την αίσθηση του χάους που τόσο επιδέξια δημιουργεί ο Γαβράς», γράφει το Variety.
Eν τω μεταξύ, πριν καν προβληθεί η ταινία στο Netflix, oύτε καν στη Βενετία, στην Ελλάδα έχουν αρχίσει αντιδράσεις εναντίον της ταινίας! Αντιδρούν στη χρήση του ονόματος «Αθηνά», στη σύνδεση με εξεγέρσεις μεταναστών κ.ο.κ.
To νέο πρότζεκτ του Γαβρά με το Ιδρυμα Ωνάση
Ομως ο Γαβράς επικεντρώνεται στην Αθήνα και με άλλον τρόπο, με το νέου μεγάλο πρότζεκτ που απλώνεται στην εικαστική σφαίρα, το Gener8ion. Αποτελείται από τρεις ποπ, πολυμεσικές εγκαταστάσεις, το «Neo Surf», που μας μεταφέρει στην Αθήνα του 2034, το «Εmotions» με την καθηλωτική Σαρλίζ Θερόν και το «Agartha», που μας μεταφέρει στις ΗΠΑ, σε μια αλλόκοτη στρατιά προπαγανδιστών που πιστεύουν ότι η Γη είναι κούφια. Το έργο είναι συμπαραγωγή με το Ιδρυμα Ωνάση και θα παρουσιαστεί εντός του μήνα στη Στέγη και την Μάντρα στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου.