Kαθώς από το απόγευμα της Δευτέρας όλοι συζητούν τον Μεγάλο Περίπατο, το σχέδιο ανάπλασης του κέντρου της Αθήνας που ανακοίνωσε ο Κώστας Μπακογιάννης, ακαριαία θυμηθήκαμε την τελευταία φορά που ένας Μεγάλος Περίπατος άλλαξε την εικόνα της Αθήνας, έστω και βραχύβια. Ο λόγος για την ιστορική πλέον διεθνή έκθεση του ΕΜΣΤ που έκανε μουσείο ένα μεγάλο τμήμα του κέντρου.
Ηταν 44 οι καλλιτέχνες από ολόκληρο τον κόσμο αυτοί που το καλοκαίρι του 2006 έφεραν έργα τους, παλαιότερα ή ειδικές δημιουργίες, για να κατοικήσουν, να κατακτήσουν μια μεγάλη διαδρομή της Αθήνας. Ολοι τους κάτω από το σχήμα «Μεγάλος Περίπατος» της έκθεσης που διοργάνωσε τότε το ΕΜΣΤ με καλλιτεχνική διευθύντρια την Αννα Καφέτση. Η ιδρυτική διευθύντρια του Μουσείου, σε μια χειρονομία που ξεκίνησε από τον Πικιώνη και την συναισθηματική του τοπογραφία, και ακούμπησε σε μια από τις πιο επιτυχημένες και οραματικές παρεμβάσεις που έχει δεχθεί η Αθήνα, στην Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων και την περιοχή του Μεγάλου Περιπάτου που είχε ορίσει, διοργάνωσε μια έκθεση που ένωσε διαφορετικά την Αθήνα. Ο Μεγάλος Περίπατος αφορούσε στην πεζοδρόµηση των οδών ∆ιονυσίου Αρεοπαγίτου, Αποστόλου Παύλου, Αδριανού και Ερµού.
Τον Μεγάλο Περίπατο της Ενοποίησης, ακολούθησε ο Μεγάλος Περίπατος της τέχνης και του πολίτη. Πλάι πλάι, μαζί, αρχαιολογικά αποθέματα διάσπαρτα στην πόλη εδώ και αιώνες, νέα έργα σύγχρονης τέχνης και πολίτης να περπατούν και να αναπνέουν το καλοκαίρι του 2006. Τώρα η Αθήνα ετοιμάζεται για ένα νέο, εκτενές κεφάλαιο.
Στα βήματα του Μεγάλου Περιπάτου το 2006
Τι συναντούσαμε όμως στην έκθεση του ΕΜΣΤ; Απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης συναντούσαμε το πρώτο έργο της έκθεσης του Παλαιστίνιου καλλιτέχνη Khalil Rabah. Η εγκατάσταση του Khalil Rabah, αναπαριστά ένα μουσείο, το Νέο Παλαιστινιακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Ανθρωπότητας. Το κτίριό του, σαν πραγματικό Μουσείο σε μικρογραφία, αποτελείται από αίθουσες μονίμων συλλογών, αίθουσα τεκμηρίωσης και προβολών. Είναι ένα νομαδικό Μουσείο που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2004 στη Ραμάλα, το 2005 στη Ρώμη και στην Κωνσταντινούπολη, το 2006 στο Άμστερνταμ και στην Αθήνα, αυτή τη φορά με τον τίτλο Το Νέο Παλαιστινιακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Ανθρωπότητας. Με βασικό θέμα και έννοια το ιερό δέντρο της ελιάς, το μνημειακό αυτό έργο ανοίγει ένα διάλογο με τη μνήμη, την ιστορία της αττικής γης και το κοινό ανθρωπολογικό υπόβαθρο των λαών της Μεσογείου.
Κατά μήκος του Μεγάλου Περιπάτου ανακαλύπταμε ηχητικά έργα των Steve Roden, Susan Philipz και Pavel Büchler, γλυπτά, όπως του Ulrich Rückriem και του Αnish Kapoor καθώς και το έργο του ιρανού Y.Z. Kami στη Ρωμαϊκή Αγορά, που παραπέμπει στο σουφισμό του ιρανού μυστικού ποιητή του 13ου αιώνα Rumi. Στον πεζόδρομο της Ερμού, απέναντι από τον Κεραμεικό παρουσιάστηκε η εγκατάσταση της Βάνας Ξένου Axis Mundi, Έρως-Θάνατος, Νυμφών Κοιμητήριο, που παραπέμπει στα Ελευσίνια Μυστήρια. Ο Άξονας του κόσμου είναι σύμβολο και μεσολαβητής της μετάβασης. Ως έκθεμα του Μεγάλου Περιπάτου παρουσιάστηκε η ιστορική διαμόρφωση του Δημήτρη Πικιώνη στους αρχαιολογικούς χώρους γύρω από την Ακρόπολη κατά τη δεκαετία του ‘50. Το έργο του Πικιώνη βασίζεται στην αρχιτεκτονική της κίνησης και της μνήμης, την οποία ο επισκέπτης βιώνει καθώς περπατάει διαμέσου ενός γιγάντιου «κολλάζ» από μαρμάρινα και πήλινα κομμάτια που διασώζουν μνήμες από την κατεδαφιζόμενη Αθήνα του 19ου αιώνα.
Στον έντονα φορτισμένο από την πολιτική και καλλιτεχνική προσωπικότητα της Μελίνας Μερκούρη κτίριο του Ιδρύματος Μελίνας Μερκούρη, πολιτικά και κοινωνικά ντοκουμέντα εμφανίζονταν ως φανταστικά, στα έργα της τουρκάλας Gülsün Karamustafa και του λιβανέζου Fouad Elkoury, ενώ στον οικείο καλλιτεχνικό χώρο της ΕΠΑΣΚΤ, η μυθοπλασία παρουσιάζεται ως ιστορική πραγματικότητα στο έργο του Michael Blum. Στη συνέχεια, στην πρόσοψη του κτιρίου του University of Indianapolis, Athens Campus (πρώην Ίδρυμα Γουλανδρή Χορν) συναντούσαμε τη φωτογραφική εγκατάσταση του Per Barclay For Dionysos (Laura and Tomo – Montalcino) (Για τον Διόνυσο (Λάουρα και Τόμο- Mονταλτσίνο).
Μια άλλη in situ εγκατάσταση που είχε τοποθετηθεί στο Θησείο κοντά στην αρχαία οδό των Παναθηναίων είναι το Neen Plateau, μια συνεργασία μεταξύ τριών Ελλήνων καλλιτεχνών, των Ανδρέα Αγγελιδάκη, Μίλτου Μανέτα και Άγγελου Πλέσσα, μέλη της διεθνούς ομάδας Neen. Οι καλλιτέχνες δημιούργησαν τρία διαφορετικά έργα τοποθετημένα μαζί, δημιουργώντας μια πλατφόρμα για συζήτηση θέτοντας ερωτήματα όπως τι είναι μια πόλη στην εποχή του διαδικτύου, τι είναι ένας περίπατος σε μια εποχή διαρκούς επικοινωνίας, τι είναι μια έκθεση και τι είναι το κίνημα Neen.
Ακριβώς απέναντι, μπροστά από το άλσος του Θησείου είχε εγκατασταθεί το μυστηριακό έργο των Ilya & Emilia Kabakov The Falling Angel (O Άγγελος που πέφτει). Στη συνέχεια ο επισκέπτης συναντούσε το κτίριο του Συλλόγου των Ελλήνων Αρχαιολόγων, όπου η in situ εγκατάσταση του Christian Boltanski καθώς και η εγκαταστάσεις των Janine Antoni και Γιώργου Χατζημιχάλη, το γλυπτό και τα σχέδια του Wolfgang Laib πραγματεύονταν με ποιητικό και στοχαστικό τρόπο αρχαίους και σύγχρονους μύθους, καθώς και έννοιες όπως ο θάνατος, ο χρόνος, η ανθρώπινη μοίρα, το φως και σκοτάδι. Στο τελευταίο τμήμα της έκθεσης, στην Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων, σε τέσσερα από τα κτίρια του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος, παρουσιάστηκαν έργα των Thomas Hirschhorn και Hans-Jürgen Syberberg, που πραγματεύονται θέματα όπως η φιλοσοφία, η πολιτική, η δημοκρατία, και η κοινότητα.