Δυο έργα σύγχρονης Τέχνης, με εμβληματικές εικόνες της σύγχρονης κουλτούρας αναρτήθηκαν ήδη στους τοίχους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και ετοιμάζονται να έρθουν σε διάλογο με συγκλονιστικές αρχαιότητες στο πλαίσιο της έκθεσης «Κάλλος».
Περιμένοντας στην ουρά για να θερμομετρηθώ και να τσεκαριστεί το πιστοποιητικό εμβολιασμού μου στην είσοδο της Νεοφύτου Δούκα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το βλέμμα μου καθηλώνεται σε ένα «μυστήριο» λίγο πιο μέσα, απέναντι από το πωλητήριο. Ενα άγαλμα που ήδη έχει πάρει τη θέση του αλλά συνάμα παραμένει αθέατο, καθώς είναι τυλιγμένο με ένα μεγάλo λευκό πανί μπροστά σε ένα βάθρο μπλε στο χρώμα του κοβάλτιου. Καθώς το μουσείο έχει μπει στην τελική ευθεία για την παρουσίαση της μεγάλης αρχαιολογικής του έκθεσης με θέμα «Κάλλος. Υπέρτατη ομορφιά», το μυστηριώδες άγαλμα έχει πάρει ήδη τη θέση του και περιμένει να γίνει η μορφή που θα υποδέχεται το κοινό της έκθεσης.
To κακό κορίτσι καπνίζει στο κρεβάτι
Με αυτή την αίσθηση της περιέργειας και του μυστηρίου, προχωρώ προς το καφέ του Μουσείου, αυτό το αίθριο που μοιάζει σαν να είσαι στο εσωτερικό ενός βότσαλου σε ακτή των Κυκλάδων (σχεδιασμένο από τον Στέλλιο Κόη), όπου εκεί μια άλλη έκπληξη, φανερή, επιβλητική προκύπτει. Μια μεγάλη φωτογραφία της Μαντόνα, από τις πιο εμβληματικές της αναρτημένη στον τοίχο απέναντι από το μικρό δάσος φυτών του αιθρίου. Πιο δίπλα ένα έργο σύγχρονης Τέχνης ακαριαία αναγνωρίσιμο της σπουδαίας Barbara Kruger. Δυο έργα που μόλις τοποθετήθηκαν στους τοίχους του καφέ που αποτελεί με κάποιον τρόπο τον ομφαλό, το πέρασμα μετάβασης από το Μέγαρο Σταθάτου στο κτίριο της Νεοφύτου Δούκα.
Η σύγχρονη Τέχνη, μέσα από αυτές τις δυο δυνατές, εξωστρεφείς, τόσο όσο glossy εκδοχές της, έρχεται να συναντήσει μια έκθεση πολυαναμενόμενη. Την έκθεση για το Κάλλος που θα ανοίξει για το κοινό από τις 30 Σεπτεμβρίου, σε επιμέλεια του Καθηγητή Νικόλαου Χρ. Σταμπολίδης και του Δρ. Ιωάννη Δ. Φάππα. Μια έκθεση που πραγματοποιείται με την υποστήριξη της L’Oréal και προέκυψε ως ιδέα μέσα από τις συζητήσεις του προέδρου διεθνώς της εταιρείας Jean Paul Agon.
H εικόνα της Μαντόνα βέβαια κυριαρχεί - πόσο μάλιστα αυτή η εικόνα της του 1993 σήμερα, που οι πειραματισμοί και οι εμφανίσεις της έχουν προκαλέσει μεγάλη συζήτηση ως και αμηχανία ακόμα και στους πλέον φανατικούς οπαδούς της. Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με ένα έργο Τέχνης που παίρνει μια εμβληματική εικόνα και την τσαλακώνει, την οικειοποιείται, την κάνει σάρκα και μνήμη κοινή ενός παγκόσμιου κοινού. Πρόκειται για το έργο της Anne Collier «Folded Madonna Poster (Steven Meisel)» του 2007. Η διπλωμένη αφίσα με τη φωτογραφία της Madonna από τον Steven Meisel για το κομμάτι της «Bad Girl» του 1993, εμφανίζεται στερεωμένη από τις δύο πάνω άκρες της σε έναν λευκό τοίχο.
Οι επιμελήτριες του προγράμματος Cycladic Café Art Project Αφροδίτη Γκόνου και Αταλάντη Μαρτίνου σημειώνουν σχετικά με το έργο της Collier: «Φωτογραφίζοντας αντικείμενα που βρίσκει και εικόνες τις οποίες επανοικειοποιείται, η Anne Collier θέτει ερωτήματα σχετικά με τους τρόπους που οι εικόνες παρουσιάζονται και γίνονται αντιληπτές, με στόχο να εκμαιεύσει “μία αίσθηση συναισθηματικής και ψυχολογικής αβεβαιότητας” μέσα από την διαδικασία που δημιουργεί η ίδια τις εικόνες της. Στο έργο Folded Madonna Poster (Steven Meisel), μεταμορφώνει το αντικείμενο της φωτογραφίας σε υποκείμενο και μας καλεί να αναλύσουμε μαζί της τη διαδικασία της αντίληψης και παρουσίασης των εικόνων. Με τον τίτλο του έργου δίνει έμφαση στην εικόνα μέσα στην εικόνα, θέλοντας να γνωρίζουμε τι κοιτάμε, δηλαδή μία διπλωμένη αφίσα με την Madonna, και από ποιον τραβήχτηκε πρώτα η φωτογραφία, τον Steven Meisel. Αναγνωρίζοντας αυτές τις δύο πτυχές, η Collier θέλει να στρέψει την προσοχή μας στον τρόπο με τον οποίο η συγκεκριμένη εικόνα παρουσιάστηκε και καταναλώθηκε. Αμφισβητεί έτσι τον τρόπο με τον οποίο η φωτογραφία κατασκευάζει το βλέμμα μας, και μας φέρνει αντιμέτωπους/ες με αυτούς τους μηχανισμούς μέσω του παρόντος έργου της».
Δεξιά, στον τοίχο που οδηγεί στον διάδρομο προς το Μέγαρο Σταθάτου, τοποθετήθηκε το άτιτλο έργο της Barbara Kruger πυ γράφει επάνω τη φράση «Μy face is your fortune». Αριστουργηματικό σχόλιο της Kruger, ιέρειας του κινήματος Picture Generation. Mια γυναίκα ρίχνει νερό στο πρόσωπό της ενώ η φράση που διατρέχει την κορυφή και το κάτω μέρος του πίνακα γράφει «το πρόσωπόμου είναι η περιουσία σου».
Σημειώνουν οι επιμελήτριες του πρότζεκτ: «Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς της αποτελείται από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, πάνω στις οποίες τοποθετεί κείμενο σε εμφατικές λεζάντες με λευκή πάνω σε κόκκινη γραμματοσειρά είτε Futura Bold Oblique ή Helvetica Ultra Condensed. Οι φράσεις που συχνά συναντάμε στα έργα της συμπεριλαμβάνουν προσωπικές αντωνυμίες όπως εσύ, εσένα, εγώ, εμείς, αυτοί, με στόχο να τοποθετηθεί πάνω σε ζητήματα που αφορούν κοινωνικές κατασκευές της κυρίαρχης κουλτούρας όπως η εξουσία/ισχύς, η ταυτότητα, ο καταναλωτισμός και η σεξουαλικότητα. Είναι διάσημη για τον συνδυασμό κειμένου και εικόνας ως επακόλουθο ενός άμεσα φεμινιστικού και πολιτιστικού ακτιβισμού. Τα έργα της εξετάζουν γενικεύσεις και πρακτικές του βιομηχανικού συστήματος μέσω της χρήσης κειμένου πάνω σε εικόνες ευρείας “κατανάλωσης”.»
H επιλογή των έργων αυτών, ενταγμένων στην περιφέρεια της έκθεσης με τις 300 αρχαιότητες που παρουσιάζουν όψεις και ιδεώδη του Κάλλους και μορφέ καλλωπισμού, σίγουρα βαθαίνει τη συζήτηση για την πρόσληψη της έννοιας της ομορφιάς, στη διαχρονία της.