Ακόμα και μια προχριστουγεννιάτικη συζήτηση της Λίνας Μενδώνη με τους δημοσιογράφους έβγαλε τελικά ειδήσεις για όλα τα ανοιχτά μέτωπα του πολιτισμού και κυρίως για όσα τραγελαφικά συμβαίνουν στο Δημόσιο και μπλοκάρουν διαχρονικά οραματικά έργα του υπουργείου Πολιτισμού.
Φτάνοντας κατευθείαν από το πολύωρο υπουργικό συμβούλιο η Λίνα Μενδώνη πέρασε το κατώφλι του καφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου, με τους δημοσιογράφους και τους γενικούς γραμματείς Νικόλα Γιατρομανωλάκη και Γιώργο Διδασκάλου να περιμένουν για ένα κλασικό χριστουγεννιάτικο μεσημέρι. Μόνο που παρά τις προτροπές της υπουργού «αυτή τη φορά θέλω εγώ να ακούσω τα νέα σας», ή «μα γιατί μαγνητοφωνείτε εδώ κάνουμε χαλαρή συζήτηση», η αλήθεια είναι ότι οι ερωτήσεις για σημαντικά ζητήματα του χαρτοφυλακίου της προέκυπταν αβίαστα. Οπως αβίαστα προέκυπταν από τις απαντήσεις της υπουργού και των γενικών γραμματέων ειδήσεις και μικρές εκπλήξεις. Στην ατζέντα βρέθηκαν το ΕΜΣΤ, η Πινακοθήκη, το νέο ΔΣ του Μεγάρου Μουσικής, οι καθυστερήσεις στο ΕΣΠΑ, τα έργα στην Ακρόπολη, το Τατόι. Κυρίως όμως είδαμε μια ακτινογραφία όλων των αγκυλώσεων που καθυστερούν σημαντικά έργα από αυτά που έχουμε συνηθίσει να εξαγγέλλουν ξανά και ξανά διαφορετικοί υπουργοί στο πέρασμα του χρόνου.
22 χρόνια ανοίγουμε το ΕΜΣΤ
Κι όμως, ήταν ακριβώς σαν και σήμερα, 23 Δεκεμβρίου του 1997 όταν υπεγράφη η χωροθέτηση του ΕΜΣΤ σύμφωνα με τον νόμο 2557. Πέρασαν 22 χρόνια και το Μουσείο δεν έχει ανοίξει πλήρως, παρά μόνο βλέπουμε εικόνες ενός διαρκώς προωθημένου μέλλοντος σε θραύσματα. Τώρα κατηγορηματικά η υπουργός και ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης που έχει αναλάβει project manager και έχει εβδομαδιαίες πολύωρες συσκέψεις μέσα στο μουσείο, δηλώνουν ότι το ΕΜΣΤ θα ανοίξει και θα λειτουργήσει πλήρως τον Φεβρουάριο του 2020.
Οπως έχουμε γράψει εδώ στο iefimerida.gr, με ειδικές νομοθετικές διατάξεις δόθηκε το πράσινο φως για να λειτουργήσει εστιατόριο στον τέταρτο όροφο και αναψυκτήριο στο ισόγειο. Μάλιστα ως αύριο αναμένεται να βγει και η προκήρυξη για την εκμίσθωση των συγκεκριμένων χώρων.Η μόνιμη συλλογή -όπως ορίζει η μουσειολογική μελέτη- έχει ήδη τοποθετηθεί και απομένουν περιφερειακές εργασίες, όπως ο φωτισμός και να τοποθετηθούν οι λεζάντες των έργων. Η υπουργός απέφυγε να απαντήσει αν μαζί με τα θυρανοίξια του Μουσείου τον Φεβρουάριο θα έχουμε και την τοποθέτηση του νέου διευθυντή ή αν θα φτάσουμε ως εκεί με τη μεταβατική διεύθυνση που έχει αναλάβει από τον περασμένο Μάρτη, μετά το διπλό φιάσκο της πρόσκλησης ενδιαφέροντος για την κάλυψη της θέσης που είχε εκδώσει η Μυρσίνη Ζορμπά.
Αναζητώντας μερικά εκατομμύρια ευρώ (επιπλέον) για την Πινακοθήκη
Ξαφνικά, τους τελευταίους μήνες, το εργοτάξιο της Εθνικής Πινακοθήκης αρχίζει και αποκτά μια ακόμα διάσταση, ορθώνονται εξωτερικοί τοίχοι, οι γυάλινες προσόψεις προς την πόλη αποκτούν την τελική τους μορφή. Και εδώ τα έργα καθυστερούσαν εξαιτίας έλλειψης συντονισμού –τον οποίο έχει αναλάβει πλέον ο Γιώργος Διδασκάλου- αλλά και έλλειψης ουσιαστικού σχεδιασμού. Κάποιες εργασίες δεν είχαν καν προβλεφθεί και δεν είχαν προϋπολογιστεί. Πέραν των προβλημάτων που είναι λογικό να ανακύπτουν εκτάκτως σε τέτοιας κλίμακας έργα, εδώ είχαμε και σοβαρές παραλείψεις.
Για παράδειγμα, δεν υπήρχε πρόβλεψη και σχεδιασμός για τις εργασίες στον περιβάλλοντα χώρο της Πινακοθήκης! Το κόστος αυτό αγγίζει το 1 εκατομμύριο ευρώ, ενώ συνολικά τα ποσά που δεν είχαν προϋπολογισθεί αγγίζουν αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Θα καλυφθούν από εθνικούς πόρους, από την καθοριστική συνεισφορά της Περιφέρειας και μικρότερες επιμέρους χορηγίες, πλάι στην μεγάλη δωρεά 13 εκατομμυρίων ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Πλέον υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα για κάθε εργασία, προϋπολογισμός, όνομα υπεύθυνου και plan b για περιπτώσεις αστοχίας.
Η σαλαμοποίηση που βύθισε τις ευκαιρίες του ΕΣΠΑ
Το ζήτημα των ΕΣΠΑ συζητήθηκε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο μέσω του υπουργού Ανάπτυξης, όπου έγινε φανερό ότι η χώρα υστερεί σε απορρόφηση κονδυλίων. Ειδικότερα το υπουργείο Πολιτισμού που στην περίοδο 2010-2014 ήταν πρωταθλητής, είχε πέσει σε απορρόφηση της τάξης του 6-8% μέχρι τον Ιούλιο και τους τελευταίους μήνες έχει κατορθώσει να ανέλθει στο 15%. Οπως αποκάλυψε η υπουργός Πολιτισμού, το βασικότερο είναι ότι στην προηγούμενη κυβέρνηση από το υπουργείο εντάχθηκε βιαστικά σειρά έργων κοστολογημένα εξαιρετικά χαμηλά, με αποτέλεσμα να μην αρκούν τα χρήματα που έχουν προϋπολογιστεί για την ολοκλήρωσή τους. Τώρα το υπουργείο σπεύδει να καλύψει αυτά τα κενά και να συμπληρώσει τους προϋπολογισμούς με ρεαλιστικά ποσά.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του παλιού Μουσείου της Ακρόπολης που είχε ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με ποσό 1 εκατομμυρίου ευρώ ενώ το πραγματικό ποσό που απαιτείται είναι 2.160.000 ευρώ και ήδη έχουν γίνει οι απαραίτητες κινήσεις για να εξασφαλισθεί. Η Λίνα Μενδώνη εξήγησε ότι αντίστοιχα περιστατικά υπάρχουν σε περίπου 3 με 4 έργα ανά περιφέρεια της χώρας και αποδίδει το φαινόμενο στην προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας την προηγούμενη τετραετία να βάλει όσο το δυνατόν περισσότερα έργα, κάνοντας μια σαλαμοποίηση ουσιαστικά. Η αποπληρωμή αυτών των ενταγμένων έργων αναμένεται ως το τέλος του 2023.
Οι 175 πίνακες ρεύματος της Ακρόπολης
Τα παράλογα του ελληνικού δημοσίου είναι τελικά αναρίθμητα και έχουν έναν σουρεαλισμό. Ετσι μάθαμε για παράδειγμα ότι η Ακρόπολη έχει 175 διαφορετικούς πίνακες για το ηλεκτρικό ρεύμα που κανείς δεν ήξερε που ακριβώς βρίσκονται – τώρα γίνεται η χαρτογράφηση. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία από το Ιδρυμα Ωνάση για την ανάθεση του αναβατορίου στον ιερό βράχο -θα υπάρξει μικρή καθυστέρηση λόγω τεχνικών προδιαγραφών, δεν θα είναι έτοιμο τον Απρίλιο αλλά σίγουρα θα λειτουργεί στην αιχμή της τουριστικής περιόδου.
Αντίστοιχες διαδικασίες προωθούνται για τον φωτισμό από το Ιδρυμα Ωνάση (έχει αναλάβει να κάνει δωρεά ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ για το αναβατόριο και τον φωτισμό). Η υπουργός Πολιτισμού δεν τοποθετήθηκε πάντως όταν την ρωτήσαμε αν ισχύει ότι η Ελευθερία Ντεκώ θα είναι το όνομα που θα υπογράψει τον νέο εμβληματικό φωτισμό του Ιερού Βράχου. Ταυτόχρονα στην Ακρόπολη το Υπουργείο έχει δρομολογήσει την ολοκλήρωση των εργασιών για την αντικεραυνική προστασία μετά και το τραγικό περιστατικό με τον τραυματισμό εργασοζομένων και τουριστών τον περασμένο Απρίλιο, προχωρά η μελέτη από την Εφορεία της Πόλης των Αθηνών για την πρόσβαση των ΑΜΕΑ, διευθετείται το θέμα με τα καλώδια που βρίσκονται διάσπαρτα στον χώρο.
Σε άλλα νέα, σήμερα αποφασίζει η διυπουργική επιτροπή σχετικά με το ποιος από τους 8 που κατέθεσαν θα πρόταση θα αναλάβει την εφαρμογή της της οριστικής αρχιτεκτονικής, στατικής και ηλεκτρολογικής μελέτης για το ανάκτορο στο Τατόι. Επίσης τις προσεχείς ημέρες αναμένεται να ανακοινωθεί το νέο ΔΣ του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.