To Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς παρουσιάζει, από την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2023, την περιοδική έκθεση «Βήματα βαριά. Μικρασία ΄22», στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, στη Σπάρτη.
Η έκθεση του ΠΙΟΠ οργανώνεται με αφορμή τις εκδηλώσεις μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τελεί υπό την αιγίδα της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας (ΟΠΣΕ).
Τα έργα που δημιούργησαν οι εικαστικοί Ιωάννα-Μαρία Γιακουμάκη και Φωτεινή Παναγιωτοπούλου, εμπνευσμένα από τις προσωπικές ιστορίες δύο Λακώνων, του Αγγελή Σταυρόπουλου (1901-1950) από τη Ρηχειά και του Αθανάσιου Μπαγιώκου (1892-1979) από την Αναβρυτή, βρίσκονται στον πυρήνα του εκθεσιακού αφηγήματος. Οι δύο άνδρες συμμετείχαν στη Μικρασιατική Εκστρατεία, αιχμαλωτίστηκαν και εν συνεχεία επαναπατρίστηκαν, όπως χιλιάδες άλλοι στρατευμένοι που επέστρεψαν στην Ελλάδα σωματικά και ψυχικά τραυματισμένοι, μαζί με τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας.
Οικογενειακά κειμήλια, τεκμήρια, φωτογραφίες, στην εκθεση του ΠΙΟΠ
Η παρουσίαση οικογενειακών κειμηλίων και η μεταγραφή της μνήμης σε σύγχρονη εικαστική δημιουργία ανασυνθέτουν στιγμιότυπα του μικρασιατικού δράματος. Σε πολλές οικογένειες ό,τι απέμεινε ήταν οι φωτογραφίες που είχαν σταλεί ως ενθύμια από τη Μικρά Ασία, πριν από την Καταστροφή.
Στον καμβά της Ιστορίας αποτυπώνονται ο πόλεμος και τα δεινά του, ο ξεριζωμός, ο πόνος, οι ανεξίτηλες μνήμες. Συνταιριάζοντας σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό με αυθεντικά τεκμήρια της εποχής, επιχειρείται μια συνομιλία του παρελθόντος με το παρόν, δίνοντας το έναυσμα για αναστοχασμό.
Σήμερα, εκατό και πλέον χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, με «Βήματα βαριά» διανύουμε μακρινές αποστάσεις, αναζητώντας ψήγματα μνήμης στα οδυνηρά βιώματα ανθρώπων που επέζησαν, ανθρώπων που λαβώθηκαν, ανθρώπων που χάθηκαν.
Διάρκεια έκθεσης: 8 Φεβρουαρίου-30 Σεπτεμβρίου 2023
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά, εκτός Τρίτης, 10:00-17:00 (έως 28/2) & 10:00-18:00 (από 1/3) / Κλειστά: Μ. Παρασκευή (μέχρι 12:00), Κυριακή του Πάσχα, 1η Μαΐου, 15 Αυγούστου
ΠΙΟΠ | Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, Όθωνος-Αμαλίας, Σπάρτη 231 00 Τ: 27310 89315
Το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, στη Σπάρτη
Το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, στη Σπάρτη, σας ταξιδεύει στον πολιτισμό, την ιστορία και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής στον ελλαδικό χώρο, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Στόχος του Μουσείου είναι να φωτίσει την άρρηκτη σύνδεση της ελιάς με την ταυτότητα του τόπου μας, και γενικά με τον μεσογειακό χώρο. Η ελιά και το λάδι παρουσιάζονται εδώ από διαφορετικές οπτικές γωνιές: οικονομία, διατροφή και χρήσεις, θρησκευτική λατρεία, τέχνη και τεχνολογία.
Τι θα δείτε στο Μουσείο Λαδιου του ΠΙΟΠ
Στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη έχετε την ευκαιρία να δείτε τις πρώτες μαρτυρίες για την παρουσία της ελιάς και την παραγωγή του λαδιού στον ελλαδικό χώρο:
- Σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, 50.000-60.000 ετών, από τη Σαντορίνη, τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδενδρου στην Ελλάδα
- Πινακίδες Γραμμικής Β του 14ου αιώνα π.Χ. (ακριβή αντίγραφα), με τις πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την ελιά και το λάδι
Σε κάθε ιστορική περίοδο θα διαπιστώσετε τη συμβολή της ελιάς και του λαδιού στην οικονομία και στην καθημερινή ζωή: διατροφή, φροντίδα του σώματος, αλλά και ξεχασμένες πια χρήσεις, όπως ο φωτισμός.
Θα δείτε ακόμα πώς η ελιά προσλαμβάνει συμβολική διάσταση στη μυθολογία, τη θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα των Ελλήνων.
Δείγματα αρχαίας και σύγχρονης τέχνης καταδεικνύουν ποια είναι η θέση της ελιάς στην τέχνη και πώς υπήρξε, και παραμένει, συνεχής πηγή έμπνευσης για τους έλληνες καλλιτέχνες.
Στον κάτω όροφο παρακολουθήστε την εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής του ελαιολάδου από την αρχαιότητα έως την πρωτοβιομηχανική περίοδο. Εδώ θα δείτε:
- Ακριβή αντίγραφα από προϊστορικό, ελληνιστικό και βυζαντινό ελαιοτριβείο
- Εντυπωσιακό ξύλινο διπλό πιεστήριο με βαρούλκο από το γειτονικό Ξηροκάμπι
- Ελαιοτριβείο από τη Λευκάδα, που τεκμηριώνει την επιβίωση της ζωοκίνησης κατά τον 20ό αιώνα
- Μακέτες που αναπαριστούν τη λειτουργία μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων
Μια άλλη ενότητα είναι αφιερωμένη στη σαπωνοποιία, οικιακή και βιομηχανική: από το μεγάλο χαρανί, που ακόμη το χρησιμοποιούν οι παλιές νοικοκυρές για να κάνουν σαπούνι, στα σαπουνοκάζανα των βιομηχανιών.
Ενδιαφέροντα για τα παιδιά
Οι μικροί επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν τρία παλαιά ελαιοτριβεία:
- Προϊστορικό ελαιοτριβείο
- Ελληνιστικό ελαιοτριβείο
- Βυζαντινό ελαιοτριβείο
Μπορούν επίσης να παρατηρήσουν μεγάλες κινούμενες μακέτες, που αναπαριστούν μηχανοκίνητα ελαιοτριβεία:
- Υδροκίνητο ελαιοτριβείο
- Ατμοκίνητο ελαιοτριβείο
- Πετρελαιοκίνητο ελαιοτριβείο
Το Μουσείο οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα με παιχνίδια και δραστηριότητες, για σχολεία και γενικό κοινό, όπως το πρόγραμμα «Μια μέρα στο ελληνιστικό ελαιοτριβείο», όπου οι μαθητές βγάζουν λάδι «με τον αρχαίο τρόπο».