Ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης επιστρέφει το 2023 στη γενέτειρα χώρα του, στην πόλη της Ελευσίνας.
Με όχημα τον πολιτισμό και την τέχνη, η πόλη της Ελευσίνας αλλά και ολόκληρη η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου χάρτη και αναδεικνύεται ως πηγή κοινωνικής ανάπτυξης, καινοτομίας και συλλογικότητας.
Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει ένα πλούσιο και καινοτόμο καλλιτεχνικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ, που αναπτύσσεται σε τρεις κεντρικούς θεματικούς άξονες: Άνθρωπος | Κοινωνία, Περιβάλλον, Εργασία, δημιουργώντας μια βιώσιμη κληρονομιά πέρα από τα όρια της χρονιάς του τίτλου.
Η αρχή σηματοδοτείται με μια φαντασμαγορική Τελετή Έναρξης, το Μυστήριο_0 Μυστήρια Μετάβασης, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023 στις 19:00 στο παράκτιο μέτωπο της πόλης, σε ιδέα/σύλληψη του Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή της διοργάνωσης Μιχαήλ Μαρμαρινού και σκηνοθεσία του διακεκριμένου Βρετανού σκηνοθέτη Chris Baldwin.
Τα ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ, 130 στο σύνολό τους, αντλούν έμπνευση από την Ελευσίνα, την ιστορία της, καθώς και από τις σύγχρονες προκλήσεις που τη διέπουν. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 θα παρουσιαστούν συνολικά 465 παραγωγές σε 30 διαφορετικούς χώρους της πόλης, φιλοξενώντας περισσότερους από 300 διακεκριμένους καλλιτέχνες από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία.
Σημαντικές μετακλήσεις στην Ελευσίνα
Μεταξύ άλλων, στο πρόγραμμα της 2023 Ελευσίς συμμετέχουν οι: Romeo Castellucci, Sasha Waltz, Jochen Sandig, Heiner Goebbels, Κατερίνα Γρέγου & Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεόδωρος Κουρεντζής, TimeCircus, Ευριπίδης Λασκαρίδης, Ελένη Καραΐνδρου, Haruka Hirayama, Γιάννης Χουβαρδάς, Juan Sandoval, Πατρίσια Απέργη, Νίκος Ναυρίδης, Βάνα Ξένου, Roxane Revon, Lina Bertucci, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Μαρία Παπαδημητρίου, Εύα Στεφανή, Nikita Milivojević, Θοδωρής Οικονόμου, Ελευθερία Ντεκώ, Thierry De Mey & Percussions de Strasbourg, Σύλλας Τζουμέρκας, Λένα Κιτσοπούλου, Μαρίνα Σάττι, Φίλιππος Κουτσαφτής, Εύη Καλογηροπούλου, Navine G. Dossos, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Μαρίνα Φωκίδη, Συμφωνική Ορχήστρας Δρέσδης, Γιολάντα Μαρκοπούλου, Χριστόδουλος Παναγιώτου, Novoflot, Humanhood, Αργυρώ Χιώτη, Dome Wood & Sam Steverlynck, Άντζελα Μπρούσκου, Steven Berkoff, Διαπολιτισμική Ορχήστρα Εναλλακτικής Σκηνής Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Στέρεο Νόβα.
Εργα σε παγκόσμια πρώτη, στην Ελευσίνα
Η 2023 Ελευσίς φιλοξενεί έργα σε παγκόσμια πρεμιέρα, αναδεικνύει καλλιτέχνες της τοπικής κοινότητας, σχεδιάζει προγράμματα εκπαιδευτικά και ανάπλασης, ενώ μεταμορφώνεται σε πολιτιστικό hub με καθημερινές δράσεις και δραστηριότητες καθ’ όλη τη χρονιά του τίτλου. Για την υλοποίηση του προγράμματος της διοργάνωσης αναπτύχθηκαν συνεργασίες με εθνικούς φορείς –όπως το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), το Μουσείο Μπενάκη, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης–, καθώς και με 137 διεθνείς εταίρους, με την εφαρμογή μιας διεθνούς στρατηγικής δικτύωσης που συνέβαλε καθοριστικά στη συγκρότηση ενός πολύπλευρου, συναρπαστικού προγράμματος.
Κύριος στόχος του προγράμματος της 2023 Ελευσίς είναι μια ισχυρή Υλική και Άυλη Παρακαταθήκη, η οικοδόμηση δηλαδή μιας νέας πολιτιστικής ταυτότητας της Ελευσίνας με την εισαγωγή νέων θεσμών, υποδομών και δράσεων, καθώς και την ενίσχυση και τη διεύρυνση των ήδη υπαρχουσών, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η πολιτιστική συνέχεια και μοναδικότητα της Ελευσίνας ως ιστορικού τοπόσημου αρχαίας και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας ενεργοποιούνται συνολικά 30 εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι, υπαίθριοι και δημόσιοι.
Σημαντικά κτίρια και βιομηχανικά μνημεία της πόλης ανακαινίζονται ή επαναλειτουργούν ως πολιτιστικοί χώροι σηματοδοτώντας την Υλική Παρακαταθήκη του θεσμού. Ανάμεσά τους το εμβληματικό Παλαιό Δημαρχείο, το Πρώην Αναψυκτήριο στο παραλιακό μέτωπο, το πρώην εργοστάσιο χρωμάτων ΙΡΙΣ, ο Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός, οι αποθήκες του Παλαιού Ελαιουργείου. Η Ελαιουργική, το Πάρκινγκ, καθώς και ο χώρος πίσω από το Θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου, το Ε.Κ.Ε.Δ.Α. – Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο ΕλευσίναςΔυτικής Αττικής και το Πολιτιστικό Κέντρο Λ. Κανελλόπουλος, σχολεία και γήπεδα αξιοποιούνται συστηματικά, ενώ έχει ήδη εγκαινιαστεί το ΕΛΕVΣΙΣ Innovation Lab by 2023 Eleusis εντός του εργοστασίου ΤΙΤΑΝ. Ταυτόχρονα, ενεργοποιούνται τοπόσημα της πόλης, όπως ο Αρχαιολογικός Χώρος και το Ρολόι αλλά και υπαίθριοι χώροι όπως η Όαση – Πρώην Camping.
Οι δημόσιοι χώροι της πόλης καταλαμβάνουν επίσης σημαντικό ρόλο στο πρόγραμμα της 2023 Ελευσίς, με το παραλιακό μέτωπο να μεταμορφώνεται σε υπαίθρια σκηνή, τις πλατείες της πόλης να φιλοξενούν εικαστικά και καλλιτεχνικά δρώμενα, τις ανενεργές γραμμές του τρένου να ζωντανεύουν μέσα από πλήθος ευφάνταστων δράσεων, ενώ ο προαύλιος χώρος της Ελαιουργικής φιλοξενεί ακόμα και συμπόσια μέχρι πρωίας.
ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
ΜΥΣΤΗΡΙΟ_0 Μυστήρια Μετάβασης
Τελετή Έναρξης
Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023, στις 19:00 | Παράκτιο μέτωπο Ελευσίνας
Τελετή Παράδοσης Τίτλου | Handover
9 Ιανουαρίου 2023 | Μουσείο Ακρόπολης | ΜΟΝΟ ΜΕ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ
Σε συνεργασία με Esch 2022, Novi Sad 2022, Kaunas 2022, Timișoara 2023, Veszprém 2023
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 29 Ελευσίνα – Ωμό μουσείο | Επιμέλεια: Ερατώ Κουτσουδάκη
Οκτώβριος 2022 - Φεβρουάριος 2023 | Μουσείο Μπενάκη & Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας
(Έκθεση)
Μία έκθεση-ύμνος στην Ελευσίνια πόλη και ιστορία, από την αρχαιότητα έως σήμερα
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 99 The Ark των TimeCircus
Μάιος 2022 - Δεκέμβριος 2023 | Μάτσου Πίτσου
(Αρχιτεκτονική)
Η μεγαλύτερη προσκυνηματική πομπή 3.000 χλμ. από την Αμβέρσα στην Ελευσίνα με… τα πόδια. Ένα έργο-δράση για το περιβάλλον
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 111 Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας του Juan Sandoval
Μάιος - Ιούλιος 2023 | ΙΡΙΣ
(Εικαστικά)
Ένα σύγχρονο μνημείο για το εργατικό δυναμικό της Ελευσίνας
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 3 Elefsina Mon Amour | Επιμέλεια: Κατερίνα Γρέγου
Ιούνιος - Σεπτέμβριος 2023 | Σημεία της πόλης
(Εικαστικά)
Μια διεθνής ομαδική έκθεση σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ – Ένα Φεστιβάλ
Ιούνιος 2023 | Σημεία της πόλης
(Φεστιβάλ)
Η τέχνη βγαίνει στον δρόμο!
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 11 Ma – Romeo Castellucci
Σεπτέμβριος 2023 | Αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας
(Θέατρο)
Η νέα παράσταση του διακεκριμένου Ιταλού σκηνοθέτη σε παγκόσμια πρεμιέρα
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 14 Human Requiem – Sasha Waltz & Jochen Sandig
Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2023 | Αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας
(Παραστατικές Τέχνες)
Χορός, μουσική και εικόνα συναντιούνται στο Αρχαίο Ιερό
Φεστιβάλ Οικοπολιτισμού
Σεπτέμβριος 2023 | Όαση – Πρώην Camping
(Φεστιβάλ)
Ένα πρότυπο φεστιβάλ για το περιβάλλον, την οικολογία και τη βιώσιμη ανάπτυξη
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 400 Μεγάλο μουσικό γεγονός
Μάιος 2023
(Μουσική)
Μία μεγάλη συναυλία καλλιτέχνη διεθνούς βεληνεκούς
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 23 Σινέ - Ελευσίς: IN SITU realities
Νοέμβριος 2023 | Σινέ - Ελευσίς
(Κινηματογράφος/ντοκιμαντέρ)
Το πρώτο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Δυτικής Αττικής είναι γεγονός
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 56 Συνάντηση Πολιτισμός 2030 | Επιμέλεια: Κέλλυ Διαπούλη
Νοέμβριος 2023
(Συναντήσεις/Συνέδρια)
Μια διεθνής συνάντηση αφιερωμένη στους επαγγελματίες του πολιτισμού
Οι Ελευσίνιοι – Φίλιππος Κουτσαφτής
Νοέμβριος 2023 | Σινέ - Ελευσίς | Επίσημη Τελετή Λήξης
(Κινηματογράφος)
Μετά την εμβληματική Αγέλαστο Πέτρα, ένα νέο ντοκιμαντέρ καταγράφει τη σύγχρονη Ελευσίνα και τους κατοίκους της.
Ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης
Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ξεκίνησε το 1985 ως πρωτοβουλία της Μελίνας Μερκούρη, και χάρη και στον Τζακ Λανγκ με τον οποίο μοιράστηκαν το κοινό αυτό ευρωπαϊκό όραμα αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα. Στόχος αυτού του υψηλού κύρους θεσμού είναι να προαχθεί η πολιτιστική ποικιλομορφία της Ευρώπης, ο διάλογος και η αλληλοκατανόηση μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών, να ενισχυθεί η κινητικότητα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανταλλαγή εμπειριών, αλλά και να προαχθεί η πολιτιστική ταυτότητα της οικοδέσποινας πόλης/χώρας.
Με την ανάδειξή της σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η Ελευσίνα εντάσσεται στην οικογένεια των 70 και πλέον ευρωπαϊκών πόλεων που έχουν λάβει τον τίτλο μέχρι σήμερα, όντας συγχρόνως μία από τις μικρότερες πληθυσμιακά πόλεις στην ιστορία του θεσμού. Για το 2023, τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης φιλοξενούν, επίσης, οι πόλεις Τιμισοάρα της Ρουμανίας και Βέσπρεμ της Ουγγαρίας.
Στο πρόγραμμα της 2023 Ελευσίς συγκεντρώνονται 345 συνεργαζόμενοι οργανισμοί, εθνικοί θεσμοί, μη κερδοσκοπικοί φορείς της τοπικής ανεξάρτητης σκηνής, καθώς και πρεσβείες. Χάρη σε μια διεθνή στρατηγική δικτύωσης δίνεται έμφαση στη δημιουργία καίριων συνεργασιών με ευρωπαϊκά δίκτυα και οργανισμούς όπως οι Culture Action Europe, The Festival Academy (πρωτοβουλία της Ένωσης Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ), Culture Next Network, United Cities and Local Governments, International Network of Performing Arts – IETM, Circostrada – Ευρωπαϊκό δίκτυο για τις τέχνες του δρόμου και το σύγχρονο τσίρκο, πλατφόρμα In SITU για την τέχνη στον δημόσιο χώρο, δίκτυο Fab Lab, On the Μove κ.ά.
Σε εορταστικό κλίμα πραγματοποιήθηκε η Διεθνής Συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του Προγράμματος της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης στην Ελευσίνα.
Την παρουσίαση του προγράμματος της 2023 Ελευσίς πραγματοποίησε ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Μιχαήλ Μαρμαρινός, τονίζοντας πως «Η Τέχνη ενώνει! Έτσι ώστε εμείς τώρα εδώ, να είμαστε έτοιμοι να γιορτάσουμε –για καλό– μια τίμια κατάργηση ορίων, συνόρων - όλων των ειδών».
Στη Συνέντευξη Τύπου απηύθυναν χαιρετισμό η Υπουργός Πολιτισμού & Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, ο Υφυπουργός Πολιτισμού & Αθλητισμού, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, ο Περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, ο Δήμαρχος Ελευσίνας, Αργύρης Οικονόμου και η Πρόεδρος Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ), Άντζελα Γκερέκου. Χαιρετισμό απέστειλαν μέσω βίντεο, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς, και ο Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Υπεύθυνος για τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, Sylvain Pasqua.