Τέσσερις γυναίκες, τέσσερις πίδακες ζωής, επί σκηνής, αναμετριούνται με το ένδοξο, αιώνιο μάρμαρο σε μια χορογραφία διαρκούς έντασης. Η δημιουργός του «Stones and Bones» που έρχεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση εξηγεί τα μυστικά της παράστασης.
Πόσο εύκολο είναι άραγε να χορογραφήσεις την ανάγκη μας να αφήσουμε το αποτύπωμά μας στον κόσμο; Στην ερώτηση αυτή απαντούν οι Rootless Root με το έργο Stones and Bones, όπου τολμούν να αναμετρηθούν με το υλικό που εκφράζει την αθανασία: το ένδοξο μάρμαρο. Στη σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από τις 3 ως και τις 7 Νοεμβρίου, τέσσερις γυναίκες ερμηνεύουν το έργο που πέρασε από τις συμπληγάδες της πανδημίας, αφού αναγκάστηκε πέρυσι να κάνει ψηφιακά πρεμιέρα.
Η Λίντα Καπετανέα και ο Jozef Frucek χορογράφησαν το έργο, βρίσκοντας ιδανικό συνομιλητή στο πρόσωπο του γλύπτη Peter Randall-Page που δημιούργησε γλυπτά από μάρμαρο βάρους περί τα 200 με 300 κιλά έκαστο, τις μεγάλες πέτρες, κόμπους, βουνά με τα οποία ανταγωνίζονται επί σκηνής οι Λίντα Καπετανέα, Ελενα Τοπαλίδου, Ηρώ Κόντη και Hyaejin Lee. H Λίντα Καπετανέα αποκωδικοποίησε στο iefimerida την ιδέα, τους κώδικες, τα μυστικά της παράστασης και μίλησε για το μέλλον του χορού στην Ελλάδα.
H ενδοξότητα και η αιωνιότητα του μαρμάρου, απέναντι στη θνητότητα, στην ευθραστότητα του ανθρώπινου σώματος, Και όμως και τα δυο συνυπάρχουν στη σκηνή. Μήπως είναι μια μάχη άνιση; Αναρωτιέμαι πώς συνυπάρχουν...
Συνυπάρχουν ως αντίθεση. Στις πέτρες είναι καταγεγραμμένη η μακρά ιστορία της Γης και της ζωής στον πλανήτη. Στα ανθρώπινα οστά καταγράφεται η ιστορία του δικού μας αγώνα για τη ζωή. Οι πέτρες έχουν σχετικά σταθερή δομή και αγγίζουν την ακινησία. Ωστόσο, οι άνθρωποι είναι ακριβώς το αντίθετο, είναι ασταθείς δομές που αντιστέκονται διαρκώς στην έλξη της βαρύτητας, πρέπει να κινούνται για να ζήσουν.
Τι αισθάνεστε όταν αγγίζετε το μάρμαρο πάνω στη σκηνή, κατά τη διάρκεια της παράστασης;
Οταν φτάνει η στιγμή να αγγίξω το μάρμαρο έχουμε μια σχέση ανταγωνιστική. Εμείς σπρώχνουμε την πέτρα και αυτή, έτσι σιωπηλή, αντιστέκεται απλά και μόνο με το βάρος της.
Το «Stones and Bοnes» έχει διανύσει ήδη μια πορεία παράδοξη λόγω και της πανδημίας. Ψηφιακή πρεμιέρα, παράσταση στο Διεθνές Φεστιβάλ Καλαμάτας το καλοκαίρι και τώρα έρχεται στη Στέγη όπου και επρόκειτο εξαρχής να παρουσιαστεί... Γνωρίζουμε την δημόσια διαδρομή της. Πώς όμως γεννήθηκε η ιδέα;
Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Εδώ και χρόνια σε όλες μας τις δουλειές χρησιμοποιούμε υλικά στη σκηνή με τα οποία μας ενδιαφέρει να πειραματιζόμαστε. Εχουμε χρησιμοποιήσει γύψο, 1 τόνο πηλό, 40 ξύλινες κολώνες βάρους 30 κιλών κάθε μία και πολλά άλλα. Αυτό αφορά την έμμονή μας και την έρευνά μας με την κίνηση που γεννιέται από την αναγκαιότητα. Μας ενδιαφέρει πώς αντιδρά το σώμα σε συνθήκες που είναι πραγματικές.
Το μάρμαρο πώς μπήκε στα επί σκηνής υλικά σας;
Για το συγκεκριμένο έργο έπρεπε να περιμένουμε μερικά χρόνια για να συναντήσουμε τον Peter Randal και να του μιλήσουμε για την πρόθεσή μας να χρησιμοποιήσουμε μάρμαρο. Ωστόσο, ακόμη κι όταν άρχισε να αποκρυσταλλώνεται η ιδέα και να αποκτά σαφές σχήμα, όλοι μας ρωτούσαν, γιατί δεν χρησιμοποιούμε ψεύτικες πέτρες. Δεν θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε αντικείμενα που δεν είναι μασίφ, θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε αντικείμενα που είναι σχεδόν ακατόρθωτο να τα διαχειριστείς. Αυτά που χρησιμοποιούμε στην παράσταση έχουν βάρος 200-300 κιλά -πόσο υπέροχα και μεγαλοπρεπή είναι! Αυτά όμως αφορούν την ιδέα. Το έργο για να γίνει σε βάζει σε τρομερή περιπέτεια. Και αυτή η διαδικασία είναι που δημιουργεί το έργο. Οι δυσκολίες που συναντήσαμε, τα χιλιάδες πρακτικά προβλήματα που δημιουργούνται καθημερινά για να δεις αν ισχύει αυτό που έχεις σκεφτεί, η μεταφορά όλων αυτών των γλυπτών, οι ατελείωτες πρόβες που δεν ξέραμε τι να κάνουμε με τόσο βάρος πώς να το διαχειριστούμε. Οι δοκιμές για το αν θα πρέπει να μένουν ακίνητα ή αν θα πρέπει να κινούνται και πώς. Οι διαρκείς αποτυχίες. Αυτά είναι το έργο για μας.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση και ποια η μεγαλύτερη έκπληξη που αντιμετωπίσατε κατά την δημιουργία της παράστασης;
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να κρατήσουμε ότι είχαμε δημιουργήσει, σε μια μεγάλη και άγνωστη σε διάρκεια παύση για όλο το χρονικό διάστημα που ήμασταν σε καραντίνα. Η έκπληξη ήταν ότι το κρατήσαμε ζωντανό!
Γιατί επιλέξατε να είναι τέσσερις γυναίκες επί σκηνής;
Ηταν ξεκάθαρο για εμάς από την αρχή ότι θα είμαστε μόνο γυναίκες. Οι γυναίκες είναι η ζωή, η πηγή της ζωής. Δεν θέλουμε να τις δείξουμε άτρωτες. Θέλουμε να δείξουμε την γυναικεία παρουσία με την ευαισθησία της, τη δύναμή της, τον πόνο, την επιμονή, τη σχέση με τη γέννηση, τη μνήμη και τον θάνατο.
Οι Financial Times σε μια μεγάλη συνέντευξη-παρουσίαση του Δημήτρη Παπαϊωάννου με αφορμή την παράστασή του Εγκάρσιος Προσανατολισμός (που έρχεται τον Δεκέμβριο στη Στέγη ενώ έχει προηγηθεί παγκόσμια περιοδεία) λέει ότι η οικονομική κρίση έστρεψε το ενδιαφέρον του διεθνούς κοινού τέχνης στην Αθήνα, την έκανε σέξι. Πιστεύετε ότι τελικά μέσα από τις απανωτές κρίσεις, η ελληνική δημιουργία εξελίχθηκε; Και με ποιον τρόπο; Μπορώ να μιλήσω μόνο για το χορό. Δεν πιστεύω ότι οι απανωτές κρίσεις ανέπτυξαν τους δημιουργούς. Δηλαδή η φτώχεια, η ανεργία, η κοινωνικοπολιτική κατάσταση και ο κορωνοϊός. Οι χορευτές υπάρχουν γιατί συνολικά υπάρχει άνθιση του χορού. Τι σημαίνει αυτό; Οι χορευτές αποφοιτούν από καλές σχολές --που βεβαίως μπορούν να γίνουν καλύτερες- μετεκπαιδεύονται αν θέλουν και μπορούν (συνήθως εκτός Ελλάδος) και γίνονται περισσότερο ορατοί επειδή εντάσσονται σε σημαντικές ομάδες χορού διεθνώς. Την ίδια στιγμή ο χορός προωθείται μέσω των εγχώριων θεσμών πολιτισμού και εννοώ τη Στέγη, το Φεστιβάλ Αθηνών- Επιδαύρου και το Φεστιβάλ Καλαμάτας. Αυτοί κατά κύριο λόγο είναι οι θεσμοί που λόγω των παραγωγών που φιλοξενούν τα τελευταία χρόνια δίνουν ώθηση στο χορό. Ο ίδιος δε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου με τα έργα του έγινε ambassador της ελληνικής τέχνης και άνοιξε τον δρόμο σε άλλους καλλιτέχνες επίσης. Το σίγουρο είναι ότι ο χορός χρειάζεται περισσότερη στήριξη γιατί ακόμα και έτσι οι χορευτές δεν εργάζονται με καθόλου καλές συνθήκες. Διότι δεν δουλεύουν όλοι στη Στέγη, το Φεστιβάλ Αθηνών και το Φεστιβάλ Καλαμάτας. Εξάλλου οι διάρκεια των συνεργασιών με τους εν λόγω φορείς είναι πολύ μικρή. Είδατε πόσες ομάδες χορού έμειναν χωρίς επιχορήγηση φέτος; Πρέπει να είναι σταθερή η στήριξη του κράτους για να έχουμε αποτελέσματα και να περιλαμβάνει όλο και περισσότερους.