Έχουν δίκιο οι αγρότες που ξαναβγήκαν (μετά από μια ολιγόχρονη… αποχή) στους δρόμους με τα τρακτέρ τους και απειλούν να νεκρώσουν την χώρα; Και ναι και όχι.
Έχει δίκιο το κράτος που επιμένει ότι δεν είναι διατεθειμένο να επιτρέψει να συμβεί κάτι τέτοιο. Και πάλι, και ναι και όχι . Κι’ όταν έχουν κάποιο δίκιο και οι δυό πλευρές, τότε τα πράγματα σκουραίνουν…
Στις φετινές κινητοποιήσεις, φορτισμένες και από το σκανδαλώδες μπέρδεμα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο ορίζοντας των εξελίξεων είναι ακόμη πιο βαριά συννεφιασμένος. Και όχι μόνο, αλλά και με τις ανοικτές ακόμη πληγές που προκάλεσε ο «Ντάνιελ» με τις καταστροφές στις γεωργικές καλλιέργειες, την επιδημία στην κτηνοτροφία, την παγκόσμια αύξηση στις τιμές λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων, η κατάσταση στον αγροτό-κτηνοτροφικό τομέα διαγράφεται όχι μόνο δυσοίωνη αλλά άκρως προβληματική.
Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλες χώρες, διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει ένας κεντρικός επιτελικός σχεδιασμός, όχι παρεμβατικός και γραφειοκρατικός, σ’ ότι έχει να κάνει με την παραγωγή τροφίμων. Δεν υπάρχει ένα μακροχρόνιο πλάνο για το πώς θα αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά και με το μικρότερο δυνατό κόστος (που επιβαρύνει τον τελικό καταναλωτή) οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες.
Στα χωράφια παράγονται προϊόντα που είναι ακριβότερα από τα εισαγόμενα, παρατηρείται ότι πολλές καλλιέργειες είναι πλέον ασύμφορες, ο αγροτό-συνεταιρισμός εξακολουθεί να πορεύεται με σκάνδαλα, αδιαφάνεια και αναποτελεσματικότητα, δεν υπάρχει ενιαίο και εναρμονισμένο δανειοδοτικό πρόγραμμα για τους αγρότες στον τραπεζικό τομέα, γίνεται ανορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων της χώρας (που βαίνουν δραματικά μειούμενοι…), ακόμη και το γεγονός ότι υπάρχουν τόσα πλεονάζοντα τρακτέρ (με μεγάλο κόστος κτήσης και συντήρησης) είναι αρνητικός παράγοντας.
Θα μπορούσαν κάλλιστα οι συνεταιρισμοί, να διαθέτουν τα τρακτέρ, με κάποιο αντίτιμο, στους καλλιεργητές που τα χρησιμοποιούν μόνο όταν απαιτείται η εκμετάλλευσή τους, όχι όλο τον χρόνο. Αλλά αυτά προϋποθέτουν σχεδιασμό, λογική και μια σχεδιασμένη πολιτική να πεισθούν οι αγρότες. Δηλαδή, τρέχα γύρευε…
Οι αγρότες, φύσει συντηρητικοί άνθρωποι, σε μεγάλο βαθμό, τρέφουν αισθήματα φιλικά και ανήκουν σ’ αυτό που λέμε με την ευρεία έννοια «συντηρητική» παράταξη, τα κίνητρά τους δεν είναι πολιτικό-κομματικά. Έχουν την στοιχειώδη λογική για να καταλαβαίνουν ότι όλη αυτήν η αναταραχή, τελικά, δεν ωφελεί κανέναν. Αλλά πράγματι ασφυκτιούν και αντιδρούν, έστω άγαρμπα και με νευρικότητα, γιατί αντιμετωπίζουν υπαρκτό πρόβλημα επιβίωσης-και μαζί μ’ αυτούς και όλοι εμείς οι υπόλοιποι, ε;
Οι παλιοί αγρότες έλεγαν (και λένε ακόμη) «εγώ έτσι έμαθα να καλλιεργώ συγκεκριμένες καλλιέργειες, τώρα στα γεράματα αλλάξω;» Αλλά σήμερα, νέοι αγρότες μπήκαν στην δουλειά. Κι’ έχουν άλλα μυαλά και νοοτροπία, αποδέχονται και προσαρμόζονται (όχι στον επιθυμητό βαθμό, όμως…) στις σύγχρονες απαιτήσεις, αφουγκράζονται τις εξελίξεις και εναρμονίζονται μ’ αυτές. Στρέφονται στις βιολογικές καλλιέργειες, προσπαθούν για οικονομία πόρων, αντιγράφουν τα πρότυπα άλλων χωρών, προσπαθούν…
Και το κράτος, περιορίζεται (όπως οι μεγάλοι ξεροκέφαλοι αγρότες!) στις… επιδοτήσεις, γιατί… έτσι έμαθε! Κι’ αφού το πράγμα δουλεύει (για πόσο ακόμη, όμως;) πορεύεται αναλόγως νομίζοντας ότι έτσι είναι… όλοι ικανοποιημένοι! Και να πάλι τα τρακτέρ στους δρόμους. Κάτι σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ένα κραυγαλέο παράδειγμα ανορθολογικών καλλιεργειών: διαβαίνοντας την Εθνική Οδό (όταν είναι ανοικτή!) βλέπεις τεράστιες καλλιεργούμενες εκτάσεις να ποτίζονται με πομώνες που εκτοξεύουν με πίεση το νερό στα ύψη, ώστε πέφτοντας, όσο έχει μείνει από την εξάτμιση και το σκόρπισμα σε περιοχές που δεν θέλουν πότισμα, να πετυχαίνει την απαραίτητη ύγρανση του εδάφους. Το κράτος, μάλιστα… επιβραβεύει αυτή την άσκοπη σπατάλη, επιδοτώντας την τιμή του για τους αγρότες!
Η οικονομία που θα επιτυγχάνονταν με την χρήση θα στάγδην ποτίσματος, θα ήταν εντυπωσιακή-και για κάποιες καλλιέργειες προτιμότερη. Αλλά αφού το κράτος… επιδοτεί, γιατί να μπουν στον κόπο να αλλάξουν το σύστημα. Δεν σκέφθηκε κανείς από τους εγκεφάλους του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να «επιβληθεί» αυτός ,ο τρόπος ποτίσματος, με το κόψιμο της επιδότησης για το «αγροτικό» νερό και την αντικατάστασή της με μια πιο γενναία επιδότηση, εν είδει κινήτρου, που σε μεσοπρόθεσμη βάση θα αποδώσει τεράστια οφέλη, και απασχολούνται μόνο με… τα τρακτέρ στους δρόμους καιν το (αναπόφευκτο εν δυνάμει) κόψιμο της χώρας στα δύο;