Αν θέλουμε να αξιολογήσουμε με ειλικρίνεια την επίσκεψη Τσαβούσογλου, ο χαρακτηρισμός «προσφορά υπηρεσίας» προς την Άγκυρα είναι ό,τι πρέπει και απόλυτα ακριβής. Ουδείς ψόγος.
Η διπλωματία πολύ συχνά απαιτεί εναλλαγές «τσαμπουκά» ( δηλώσεις Δένδια στην Άγκυρα) και «αγκαλιάς» στην Αθήνα. Χειρονομίες καλής θέλησης, κατανόηση των αναγκών της άλλης πλευράς, συγκαταβατικότητα, να κάνεις (χωρίς να είσαι, όμως…) τον χαζό.
Η Τουρκία καίγεται να δείξει το «καλό της πρόσωπο». Σε δυο εβδομάδες θα συναντηθεί ο Ερντογάν με τον «δύσκολο» προσώρας για την Άγκυρα Μπάϊντεν, και στην ΕΕ εξετάζεται με επιφυλακτική διάθεση από πλευράς Ευρωπαίων ηγετών η προώθηση της τελωνειακής ένωσης. Ο σουλτάνος, επείγεται να φανείς διαλλακτικός και συνεργάσιμος. Ξέρει ότι ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος τον αντιμετωπίζει με καχυποψία ακόμη και δυσφορία (S-400, Συρία, υποστήριξη της Χαμάς στα γεγονότα της Γάζας, χαρακτηρισμός του Μπάϊντεν ω ς «δολοφόνου», στάση υπέρ της Λευκορωσίας στην αεροπειρατεία, ανθρώπινα δικαιώματα, κ.ο.κ).
Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι παρά το γεγονός πως ο Μπάιντεν δεν είναι… Τράμπ, δεν θέλει να αποξενωθεί από την Τουρκία και να την απομακρύνει από «την Δύση». Καταλαβαίνει πολύ καλά ότι η νέα αμερικανική ηγεσία ψάχνει για ένα… εύπεπτο πρόσχημα που θα της επιτρέψει την απαρχή εξομάλυνσης των σχέσεών τους. Και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να το πράξει, είναι η στάση του έναντι της Ελλάδος, που τον τελευταίο χρόνο υπήρξε προκλητική και επιθετική, αναγκάζοντας ΕΕ και ΗΠΑ να ταχθούν (με λόγια, έστω…) υπέρ της Ελλάδος.
Όσο για τις συζητήσεις για την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ που θα γίνουν λίγες μέρες μετά την κρίσιμη συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν, η Άγκυρα θέλει πάση θυσία να μην καταλήξουν σε αδιέξοδο και σταλεί έτσι αρνητικό μήνυμα στις «αγορές», από τις οποίες εξαρτάται τόσο πολύ η υπό κατάρρευση τουρκική οικονομία.
Σ’ αυτό το σχέδιο, λοιπόν, κινήθηκε η επίσκεψη Τσαβούσογλου. Και ως … επιστέγασμα, συμφωνήθηκε στην Αθήνα να συναντηθούν στις 14 Ιουνίου Μητσοτάκης και Ερντογάν -ο οποίος πριν κάμποσους μήνες δήλωνε περιφρονητικά πως «δεν μπορούσε ούτε στο ίδιο δωμάτιο να βρεθεί μ’ αυτόν…»! Οι δυο πλευρές φρόντισαν να μην υπάρξει μετά τις συνομιλίες Δένδια- Τσαβούσογλου συνέντευξη τύπου, που θα μπορούσε να εξελιχθεί… δυσάρεστα , αλά Άγκυρα, παρά μόνο προσυμφωνημένες δηλώσεις. Πολύ ενδεικτικό ότι οι δυο υπουργοί δεν φορούσαν ακουστικά για μετάφραση κάθε φορά που μιλούσε στην γλώσσα του ο ομόλογός τους- ήξεραν πολύ καλά το περιεχόμενο των δηλώσεων!
Ο Τσαβούσογλου κατά την επίσκεψή του στην Ξάνθη («ιδιωτική» και πράσιν’ άλογα…) επανέλαβε τις πάγιες προβοκάτσιες και προκλήσεις περί «τουρκικής μειονότητας» αλλά… με τρόπο τέτοιο ώστε να μην ενοχλήσουν ιδιαιτέρως την Αθήνα για να μπορέσει να τις χαρακτηρίσει… «συνήθεις»!
Έκανε καλά η κυβέρνηση που «έπαιξε» το παιγνίδι της Άγκυρας, επιτρέποντάς της να προβάλλει το «διαλλακτικό» προσωπείο της; Δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτε άλλο!
Αν «έμενε» στις πάγιες προκλήσεις, που ο Τσαβούσογλου κλιμάκωσε στην συνέντευξή του στο «Βήμα» λέγοντας ότι «είναι λάθος να υπολογίζει η Ελλάδα ότι η Τουρκία θα περιορισθεί μόνο στις ακτές του Αιγαίου και της Αν. Μεσογείου…» (δηλαδή τι… απειλεί;), ο Ερντογάν θα μιλούσε (και μάλιστα προς… ευήκοα ώτα) για… αδιαλλαξία των Αθηνών! Εκόντες άκοντες, λοιπόν, παίξαμε το παιγνίδι εντυπώσεων της Άγκυρας –που σε κάποιο βαθμό διευκολύνει κι’ εμάς: ελπίζουμε να εξασφαλίσουμε ένα «ήρεμο καλοκαίρι» που τόσο χρειαζόμαστε για τον τουρισμό μας. Ελπίζουμε, γιατί με τις εξελίξεις στο εσωτερικό της και το… μεγαλείο της τρέλας του Ερντογάν, με την Τουρκία δεν μπορείς να είσαι ποτέ βέβαιος…
Είναι πολύ ενδεικτική προθέσεων, αλλά και φόβων,η επιμονή της Τουρκίας (την επανέλαβε και ο Τσαβούσογλου) Αθήνα και Άγκυρα «να τα βρουν μεταξύ τους…» χωρίς την παρεμβολή τρίτων! Φοβάται (ιδίως με τόσα μέτωπα ανοιχτά) τις μεσολαβήσεις και τις πιέσεις κυρίως της ΕΕ αλλά και της Ουάσινγκτον σε μικρότερο βαθμό. «Η Ελλάδα, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί την ΕΕ ως μοχλό εναντίον της Τουρκίας. Ας αγκαλιάσει το σημερινό θετικό μομέντουμ, ώστε Ελλάδα και Τουρκία να λύσουν τα εκκρεμή τους ζητήματα-όχι η ΕΕ…», δήλωσε χαρακτηριστικά στην συνέντευξή του στο «Βήμα», πριν έρθει στην Ελλάδα…
Αυτό που έχει σημασία, είναι η Ελλάδα να μην έχει αυταπάτες και ουδενός είδους «βεβαιότητες» με την Άγκυρα, και να επιμένει με αποφασιστικότητα, αλλά και προσαρμοστικότητα στις συγκυρίες, στην εθνική της γραμμή Αυτό που στην ουσία επιβεβαιώθηκε και με την επίσκεψη Τσαβούσογλου, είναι ότι στα μεγάλα και κρίσιμα προβλήματα που απασχολούν τις δύο χώρες, η Αθήνα δεν μπορεί να συμφωνήσει σε τίποτε με την Άγκυρα-και το αντίθετο…
Αν με το «να μιλάμε…» κερδίζουμε χρόνο και αποφεύγουμε επικίνδυνες κρίσεις, ας το κάνουμε. Για να υπάρξει, όμως, διέξοδος και προσδοκία ουσιαστικής διευθέτησης των διαφορών μας, απαραίτητη προϋπόθεση είναι Αθήνα και Άγκυρα να βρουν επιτέλους… «κάτι» πάνω στο οποίο μπορούν να συζητήσουν!
Κι αυτό προϋποθέτει ψυχραιμία, ρεαλισμό, διαλλακτικότητα ένθεν κακείθεν…