Μία εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις, και η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στο Μέγαρο Μαξίμου προσέφερε πολλά στιγμιότυπα που αποτύπωσαν με τον πιο εύγλωττο τρόπο τη νέα περίοδο στην οποία έχουν εισέλθει οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η βούληση Αθήνας και Άγκυρας να αφήσουν πίσω τις στιγμές έντασης του πρόσφατου παρελθόντος επισφράγισε το θερμό κλίμα της επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα. Με προσεκτικές δηλώσεις οι δύο ηγέτες εξέθεσαν τις πάγιες διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών αλλά με ήπια ρητορική και αναδεικνύοντας τη θετική ατζέντα.
Σχέσεις φιλίας και «ήρεμα νερά»: Το σημαντικό κείμενο της Διακήρυξης των Αθηνών
Κορυφαία στιγμή ήταν η υπογραφή της «Διακήρυξης των Αθηνών περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας», που επισφράγισε την αμοιβαία διάθεση για τη διατήρηση της ηρεμίας στο Αιγαίο και του θετικού κλίματος που έχει καλλιεργηθεί τους τελευταίους 10 μήνες.
Υπογραμμίζεται η σημασία αποτελεσματικών διαύλων επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο και δίνεται έμφαση στην αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων και δυνητικής κλιμάκωσης. Η ελληνική πλευρά στέκεται ιδιαίτερα στο ότι πρόκειται για μια δήλωση προθέσεων στην οποία και η Τουρκία δεσμεύεται για τους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών. Επίσης, υπάρχει σαφής αναφορά στη δέσμευση αποφυγής δηλώσεων και ενεργειών που υπονομεύουν το πνεύμα και το γράμμα της Διακήρυξης ή θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Ιστορική μέρα στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας
Στο κυβερνητικό επιτελείο υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ικανοποίησης για τα αποτελέσματα της επίσκεψης και η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών που σήκωσε το βάρος των διαπραγματεύσεων για τη Διακήρυξη και τις συμφωνίες που υπεγράφησαν μιλάει για ιστορική μέρα στις σχέσεις των δύο χωρών. Τα όσα έλαβαν χώρα χθες στην Αθήνα είχαν προετοιμαστεί σε κάθε λεπτομέρεια και η τήρηση των συμφωνηθέντων από όλες τις πλευρές οδηγεί αρμόδια στελέχη στο συμπέρασμα ότι θα υπάρξει συνέχεια στη βελτίωση και εμβάθυνση των διμερών σχέσεων.
Άλλωστε, η ατμόσφαιρα στο Μέγαρο Μαξίμου λίγο πριν από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας ήταν εξαιρετική και τα χαμόγελα περίσσευαν ανάμεσα στις δύο πλευρές. Όπως διαβεβαιώνουν κυβερνητικές πηγές, το κλίμα ήταν ανάλογο και πίσω από τις κλειστές πόρτες κατά τη διάρκεια τόσο της συνάντησης των δύο ηγετών, που διήρκεσε μία ώρα και σαράντα πέντε λεπτά, όσο και στο γεύμα που ακολούθησε. «Συναντήσαμε έναν διαφορετικό Ερντογάν», τονίζουν πρόσωπα που συμμετείχαν στο ΑΣΣ και περιγράφουν τη θετική και χαλαρή διάθεση του Τούρκου προέδρου.
Υπεγράφησαν 15 συμφωνίες, με σημαντικότερη αυτή για το μεταναστευτικό
Κατά τη χθεσινή ημέρα υπεγράφησαν 15 συμφωνίες και κοινές διακηρύξεις με επίκεντρο την οικονομία, τις εμπορικές συναλλαγές, τον τουρισμό, την ανταλλαγή φοιτητών και την αναγνώριση τεχνικών προσόντων. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η συμφωνία για το μεταναστευτικό, με τις δύο χώρες να εγκαθιστούν 24ωρη επικοινωνία των αρχηγείων του Ελληνικού Λιμενικού και της Τουρκικής Ακτοφυλακής, στο πλαίσιο της οποίας θα επιλαμβάνονται τα δυο Αρχηγεία για παρεμβάσεις επί του πεδίου αναλόγως των αναγκών που θα προκύπτουν. Επίσης, η ελληνική πλευρά διαπραγματεύθηκε με την Κομισιόν και εξασφάλισε τη χορήγηση επταήμερης βίζας για τους Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται 10 ελληνικά νησιά (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Ρόδος, Καστελλόριζο, Λήμνος, Σάμος, Λέρος, Κως και Κάλυμνος) και υποδέχθηκαν με θέρμη οι κάτοικοι και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Τα «αγκάθια» εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά μακριά από τις εντάσεις του παρελθόντος
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι ξάφνου οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών έπαψαν να υπάρχουν. Είναι παρούσες και αναγνωρίζονται από όλες τις πλευρές. Τα «αγκάθια» της ελληνοτουρκικής ατζέντας δεν μπορούν, άλλωστε, να κρυφτούν. Αλλά οι δύο ηγέτες φάνηκε να έχουν συμφωνήσει πως μπορούν πια να διαφωνούν πολιτισμένα, μακριά από τις εντάσεις του παρελθόντος. Νούμερο ένα καυτό θέμα, όπως αναδείχτηκε στις κοινές τους δηλώσεις, η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, την οποία ο Τούρκος Πρόεδρος αποκάλεσε εκ νέου «τουρκική». Για να λάβει την απάντηση του κ. Μητσοτάκη με διπλωματικό αλλά απολύτως ξεκάθαρο τρόπο: «Ο προσδιορισμός της ιδιότητας της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάννης. Χρέος δικό μας είναι αυτό το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης -είναι χρέος της ελληνικής έννομης τάξης- να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε», τόνισε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Ο Μητσοτάκης ξεκαθάρισε τις ελληνικές κόκκινες γραμμές
Ο κ. Μητσοτάκης φρόντισε να κάνει ξεκάθαρες τις ελληνικές κόκκινες γραμμές, δηλώντας ότι η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο χωρών που αναγνωρίζει η Αθήνα και μπορεί να επιλυθεί με την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αφορά τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Αναφέρθηκε επίσης στο Κυπριακό, λέγοντας ότι για την Ελλάδα «δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017».
Οι δύο ηγέτες ανανέωσαν το ραντεβού τους για την άνοιξη, οπότε ο κ. Μητσοτάκης θα επισκεφθεί την Άγκυρα, ενώ τον Φεβρουάριο θα συνεχιστούν ο πολιτικός διάλογος, τα ΜΟΕ και οι συζητήσεις για την θετική ατζέντα.