Στις επόμενες εκλογές, θα αναμετρηθούν δύο λέξεις. Η μία είναι υπέρ της κυβέρνησης, η άλλη υπέρ της αντιπολίτευσης. Οι λέξεις είναι «σύγκριση» και «κόπωση».
Την εκτίμησή αυτή αποτυπώνουν άλλωστε δημοσκόποι και αναλυτές: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευνοείται απολύτως με την σύγκριση καθώς όπως αποτυπώθηκε και εκλογικά αλλά και δημοσκοπικά, δεν υπάρχει αντίπαλον δέος, ούτε μέτρο σύγκρισης με το πώς ήταν η Ελλάδα πριν από 6 χρόνια σε επίπεδο οικονομίας και διεθνούς κύρους.
Ένα απλό παράδειγμα: Θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί πριν από 7-10 χρόνια τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών να βάζει υποψηφιότητα για πρόεδρος του Eurogroup;
Από την άλλη, η κόπωση – με όλη την κυβερνητική φθορά των ετών διακυβέρνησης, από ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι αγροτικά μπλόκα – είναι δεδομένο ότι δρα εναντίον της κυβέρνησης. Γι’ αυτό άλλωστε και σύμπασα η αντιπολίτευση, που δεν έχει καταφέρει να παρουσιάσει ως τώρα μια πειστική εναλλακτική σε επίπεδο πρωθυπουργησιμότητας ή κυβερνητικής πρότασης, συμπυκνώνει το μήνυμά της στο «να πέσει ο Μητσοτάκης».
Παρά τα επιφαινόμενα, στην πολιτική επικρατεί ένα «ψευδεπίγραφο» κλίμα ηρεμίας. Στην πραγματικότητα είναι τόσο τοξικό που δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία συνεννόησης. Κανείς δεν πρόκειται να συναινέσει, ούτε για τα πιο στοιχειώδη, όπως την ηγεσία των ανεξάρτητων αρχών, υπό τον φόβο μην εκληφθεί ως προανάκρουσμα μετεκλογικής συμπόρευσης. Παράδειγμα: Σε μία από τις ανεξάρτητες Αρχές, η κυβέρνηση πρότεινε για επικεφαλής στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, αλλά ...απερρίφθη.
Επιπλέον, με το νέο έτος έρχεται η Συνταγματική αναθεώρηση. Εκεί θα συναινέσει κανείς; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέταξε το γάντι στον Νίκο Ανδρουλάκη. Δεσμεύτηκε για αναθεώρηση του τρόπου επιλογής της Δικαιοσύνης και το άρθρο 86 του Συντάγματος για την ποινική μεταχείριση υπουργών και ζήτησε από το πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να δεσμευτεί αντιστοίχως ότι θα συναινέσει στην συνταγματική κατοχύρωση της αξιολόγησης στο Δημόσιο και στο άρθρο 16 για τα Πανεπιστήμια. Απάντηση δεν πήρε. Και ούτε πρόκειται, όπως όλα δείχνουν.
Σε ένα τέτοιο κλίμα, θα πορευτούμε ως την άνοιξη του 2027 -δεν φαίνεται να αλλάζει κάτι δραματικά, τουναντίον η πόλωση και η τοξικότητα θα διευρύνεται.
Και φτάνουμε στις εκλογές. Αυτοδυναμία; Δύσκολο αν και όχι ακατόρθωτο. Μοναδική περίπτωση να σχηματιστεί κυβέρνηση (εφόσον η ΝΔ είναι πάνω από 25% και πάρει το εκλογικό μπόνους) είναι συνεργασία κομμάτων με την συμμετοχή του πρώτου κόμματος. Με το σημερινό κλίμα, σχεδόν απίθανο. Εξαρτάται ωστόσο από τα αποτελέσματα. Αν για παράδειγμα η ΝΔ είναι πάνω από 30% και το δεύτερο κόμμα στο 15%-17% ο «μουτζούρης» για την ευθύνη μιας δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης θα πέσει στα λοιπά κόμματα, που κινδυνεύουν με απίσχνανση στις επαναληπτικές κάλπες, καθώς η πόλωση θα χτυπήσει «κόκκινο». Αν η ΝΔ είναι κάτω από 25% φανταστείτε το σκηνικό: Ποιοι θα συγκυβερνήσουν από αυτό το αλλοπρόσαλλο μέτωπο; Ο Ανδρουλάκης με τη Ζωή, τον Φάμελλο και τον Τσίπρα;
Στην περίπτωση πάντως που δεν έχουμε αυτοδυναμία, έρχεται η ώρα τον διερευνητικών εντολών. Συνταγματικά ο κάθε ένας αρχηγός από τα τρία πρώτα κόμματα την κρατά έως ένα τριήμερο. Αν δεν βρεθεί λύση, έρχεται η ώρα – κατά τη συνταγματική πρόβλεψη – του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος θα επιχειρήσει να βρεθεί κυβερνητική λύση μέσω επαφών με τα κόμματα. Σημειωτέον ότι δεν προβλέπεται συγκεκριμένο χρονικό διάστημα σε αυτή την απόπειρα, άρα μπορεί να τραβήξει σε μάκρος εάν υπάρχουν ψήγματα συναίνεσης. Εάν δεν τελεσφορήσει ούτε αυτή, τότε ο ΠτΔ αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
Εκτιμάται ότι η κρίσιμη περίοδος είναι αυτή με τις διερευνητικές εντολές, όταν δηλαδή ο Κώστας Τασούλας αναλάβει τις επαφές με τα κόμματα. Πρέπει να επιδείξει υπομονή και επιμονή μήπως βρεθεί κάποια λύση και να αποφύγουμε τις δεύτερες – ή και τις τρίτες – κάλπες.
Θυμίζω εδώ ότι τον Ιούλιο 2027 αναλαμβάνει η Ελλάδα την προεδρία της ΕΕ. Μήπως αυτό λειτουργήσει αποτρεπτικά για τον κίνδυνο αστάθειας; Φρονώ πως ούτε αυτό θα συνετίσει τους ετερόκλητους φωνασκούντες «να πέσει ο Μητσοτάκης». Εκτός εάν αποφασιστεί κυβέρνηση ειδικού σκοπού για ένα εξάμηνο, μέχρι να τελειώσει η ελληνική προεδρία. Λύνεται το πρόβλημα; Όχι βέβαια, απλώς μετατίθεται για το 2028.
Άρα, η ευθύνη πέφτει στους ώμους των πολιτών – ως συνήθως. Από εκείνους εξαρτάται εάν θα σηκωθούν από τον καναπέ, πάνε να ψηφίσουν, ζυγίσουν τι βαραίνει περισσότερο στα θέλω τους για το αύριο: Σύγκριση ή κόπωση. Άλλωστε, τα έχει πει ο Αβραάμ Λίνκολν από τον 19ο αιώνα: «Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου».