Ο Κυριάκος Μητσοτάκης «σκότωσε» με συνοπτικές διαδικασίες τις πρόωρες εκλογές και τον ανασχηματισμό και άρχισε να ξεδιπλώνει σταδιακά τη στρατηγική του για τις εκλογές του 2023.
Το 2023 είναι μια ιδιαίτερη εκλογική χρονιά, καθώς αν υπολογιστεί το διάστημα από την άνοιξη του συγκεκριμένου έτους μέχρι τον Μάιο του 2024, τότε μέσα σε περίπου 24 μήνες θα στηθούν 5 φορές κάλπες! Συγκεκριμένα, δύο φορές για τις βουλευτικές εκλογές (πρώτη Κυριακή της απλής αναλογικής και δεύτερη Κυριακή με τον νέο εκλογικό νόμο) δύο φορές για τις αυτοδιοικητικές εκλογές (α' και β' γύρος) τον Οκτώβριο του 2023 και για τις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2024.
Ασφαλώς, οι βουλευτικές εκλογές είναι αυτές που θα κρίνουν το παιχνίδι. Σε αντίθεση, όμως, με προηγούμενες προεκλογικές χρονιές, αυτή τη φορά δεν αρκεί μια σύντομη καμπάνια λίγο πριν ρίξουν οι πολίτες την ψήφο τους στις κάλπες. Η εντονότερη προσπάθεια που απαιτείται δεν οφείλεται στις διπλές βουλευτικές εκλογές, οι οποίες θα παραλύσουν την χώρα για περίπου ένα δίμηνο. Οφείλεται στο σύνθετο περιβάλλον που διαμορφώνεται από εξωγενείς και απρόβλεπτους παράγοντες, όπως είναι η ενεργειακή και πληθωριστική κρίση και η απρόβλεπτη συμπεριφορά της Τουρκίας.
Οι πρόωρες εκλογές τρόμαζαν τους πολίτες
Αυτές οι ρευστές μεταβλητές, βάρυναν, όπως μεταφέρεται από συνεργάτες του, περισσότερο στην απόφαση του Πρωθυπουργού να κόψει με το μαχαίρι την σεναριολογία για τις πρόωρες εκλογές -την οποία φόρτισε ο ίδιος όταν άλλαξε το δίλημμα της αυτοδυναμίας με αυτό της κυβερνητικής σταθερότητας, προτού επανέλθει εκ νέου στην διεκδίκηση της αυτοδυναμίας.
Τα επιχειρήματα υπέρ των πρόωρων εκλογών ήταν πολλά και ισχυρά και ο κ. Μητσοτάκης αμφιταλαντεύτηκε για κάποιο διάστημα. Ωστόσο, οι εσωτερικές μετρήσεις που διεξάγει σε τακτική βάση το πρωθυπουργικό επιτελείο ανέδειξαν μια απροσδόκητη πτυχή. Ενώ για το κομματικό σύστημα η επιλογή αυτή είχε μια συμπαγή λογική, εξαιτίας των πολλών δυσκολιών που προοιωνίζεται ο χειμώνας και της φθοράς που απειλεί την κάθε κυβέρνηση στους τελευταίους μήνες της θητείας της, για τους πολίτες ήταν μια προοπτική που προκαλούσε μεγάλη ανασφάλεια. «Γιατί τώρα;», «Τι έρχεται τον χειμώνα; Θα καταστραφούμε;» ήταν οι συχνότερες ερωτήσεις που πρόβαλαν στις μετρήσεις.
Επιπλέον, πολλοί δεν έχουν κατανοήσει τη φύση της δεύτερης Κυριακής των βουλευτικών εκλογών και τη συγχέουν με τον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, πιστεύοντας ότι θα αναμετρηθούν μόνο ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας, με τους άλλους αρχηγούς να έχουν βγει εκτός παιχνιδιού, την πρώτη Κυριακή της απλής αναλογικής. Οι μνήμες από τις διπλές εκλογές του 2012, οι οποίες προκάλεσαν πολιτικό σεισμό αναδιατάσσοντας το κομματικό σύστημα, έχουν παραδόξως σβηστεί για ένα υπολογίσιμο κομμάτι της κοινωνίας.
Αν στα παραπάνω προστεθεί η απρόβλεπτη συμπεριφορά της Τουρκίας και η αβεβαιότητα για τη διαχείριση τυχόν θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο από μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, γίνεται περισσότερο κατανοητή η απόφαση του Πρωθυπουργού. Ένα ακόμα στοιχείο που μέτρησε σε αυτή ήταν ότι κερδίζει σχεδόν έναν χρόνο προκειμένου να ωριμάσουν σημαντικά έργα, όπως το μετρό στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη, η έναρξη εργασιών στον ΒΟΑΚ, η προώθηση διάφορων προγραμμάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης, από περιβαλλοντικές αναπλάσεις μέχρι επιδοτήσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ψηφιακά έργα όπως η ψηφιοποίηση των αρχείων πολεοδομιών, συμβολαιογραφείων, το ψηφιακό βιβλιάριο υγείας, κ.α. Το βασικότερο, όμως, είναι ότι ο Πρωθυπουργός πιστεύει ότι ο χειμώνας δεν θα είναι τόσο δύσκολος όσο περιγράφεται και ότι στο τέλος θα υπάρξουν επαρκείς ευρωπαϊκές λύσεις για όλα τα μείζονα θέματα.
Πώς μετρά το Μαξίμου τα διλήμματα των εκλογών
Η μελέτη των ποιοτικών χαρακτηριστικών όλων των δημοσκοπήσεων της τελευταίας περιόδου, αναδεικνύει ένα χαρακτηριστικό του κ. Μητσοτάκη, το οποίο διατηρείται σταθερό παρά τις συνεχείς δυσκολίες που αντιμετώπισε η κυβέρνηση του. Οι πολίτες τον θεωρούν ικανότερο στη διαχείριση κρίσεων από τον κ. Τσίπρα.
Αυτό το εύρημα αποτελεί τη βάση των διλημμάτων που τεστάρει αυτό το διάστημα ο Πρωθυπουργός στις ομιλίες του και στις δημόσιες παρεμβάσεις του. «Κύριε Τσίπρα, αν το δίλημμα των επόμενων εκλογών είναι ποιος μπορεί να χειριστεί καλύτερα τις πολλαπλές κρίσεις, ποιος να κρατήσει σταθερά το τιμόνι της χώρας, ποιος μπορεί να εξασφαλίσει σταθερότητα και ασφάλεια, ξεκινάτε από βαθιά μειονεκτική θέση», είπε στην ομιλία του στη Βουλή στις 6 Ιουλίου, στη διάρκεια της συζήτησης για την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης. Σε διάφορες ομιλίες του, επίσης, κατατάσσει τον ΣΥΡΙΖΑ στο παρελθόν, υπενθυμίζοντας τα κυβερνητικά του ολισθήματα, ενώ τη Νέα Δημοκρατία στο μέλλον.
Αντιθέτως, το σύνθημα «Δίπλα σε κάθε πολίτη», το οποίο λάνσαρε ο κ. Μητσοτάκης στο συνέδριο της ΝΔ, τον Μάιο, δεν είχε απήχηση στις ειδικές ομάδες μέτρησης που χρησιμοποιεί το πρωθυπουργικό επιτελείο -οι πολίτες αντιμετωπίζουν με έκδηλη καχυποψία τέτοιες πολιτικές διαβεβαιώσεις- και έτσι εγκαταλείφθηκε.
Απότοκο της απόφασης του Πρωθυπουργού να μην προσφύγει πρόωρα στις κάλπες, ήταν να αναθερμανθεί για λίγες ημέρες το σενάριο αλλαγής του εκλογικού νόμου, το οποίο δεν φαίνεται να έλκει ιδιαίτερα τον κ. Μητσοτάκη, καθώς η αναλογία κόστους- οφέλους, βαραίνει πολύ προς την πλευρά του κόστους. Ένα πλήγμα στην προσωπική του αξιοπιστία, σε αυτή τη φάση, είναι προφανώς το τελευταίο που θα επιθυμούσε, ενώ θα άθροιζε περισσότερα δυσαρεστημένα «γαλάζια» στελέχη από όσα θα ευχαριστούσε με τις επιλογές του.
Ο ίδιος φρέναρε, επίσης, και την φημολογία για ανασχηματισμό, μολονότι οι συνεργάτες του δεν αποκλείουν μικρές αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα, «μικρότερες και από αυτές του περυσινού Αυγούστου», λένε, και πάντως όχι σε επίπεδο υπουργών.
Το ενδεχόμενο ανασχηματισμού υποδαύλιζε η Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ, με το παλαιοκομματικό σκεπτικό ότι θα πρέπει στο τέλος της θητείας να μπουν στην κυβέρνηση βουλευτές από περιοχές που δεν εκπροσωπούνται σε αυτή, το οποίο, όπως εξηγούν τακτικοί του συνομιλητές, απέχει πολύ από τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα ο Πρωθυπουργός.
Ένα τρίτο σενάριο που συζητείται σε υπουργικά και βουλευτικά γραφεία, είναι η μετακίνηση των αυτοδιοικητικών εκλογών κατά επτά μήνες, ώστε να συμπέσουν με τις ευρωεκλογές και να γλιτώσει το δημόσιο ταμείο περί τα 150 εκατομμύρια ευρώ. Πέρα από το οικονομικό κόστος, η μετάθεση των αυτοδιοικητικών εκλογών θα είχε και ένα προφανές όφελος. Αυτές οι εκλογές θα έδιναν τον τόνο και θα αποτρέπονταν η χαλαρή ψήφος των ευρωεκλογών, η οποία ουδέποτε ευνοεί την εκάστοτε κυβέρνηση. Ωστόσο, υπάρχει η μεγάλη, ίσως και αξεπέραστη, δυσκολία της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία θεωρεί αντισυνταγματική την παράταση της θητείας των αιρετών οργάνων. Οπότε και αυτή η ιδέα πιθανότατα θα ακολουθήσει τις προηγούμενες στο μεγάλο πουθενά.
Η ΔΕΘ και τα μεγάλα στοιχήματα του κ. Μητσοτάκη
Το μεγάλο στοίχημα για τον κ. Μητσοτάκη τους προσεχείς μήνες είναι να κρατήσει σε εγρήγορση το κυβερνητικό σχήμα, να μην εγκαταλείψουν οι υπουργοί τα γραφεία τους και τρέχουν στις εκλογικές τους περιφέρειες, μήνες προτού κηρυχθεί επίσημα η προεκλογική περίοδος. Ο ίδιος θα συνεχίσει τις στοχευμένες περιοδείες του σε όλη την Ελλάδα, με επισκέψεις κυρίως σε «δύσκολες» περιοχές για την κυβέρνηση, όπως η Δυτική Μακεδονία, η οποία πλήττεται από την απολιγνιτοποίηση και την κρίση στο εμπόριο γούνας, καθώς η Ουκρανία και η Ρωσία ήταν οι δύο κύριοι προορισμοί εξαγωγής της ελληνικής γουνοποιίας, η Ήπειρος, όπου υπάρχει μεγάλη διείσδυση του ΣΥΡΙΖΑ λόγω των οικονομικών χαρακτηριστικών της περιοχής αλλά και της καταγωγής του κ. Τσίπρα από την Άρτα, κ.α.
Στις σχεδόν έξι εβδομάδες που μεσολαβούν μέχρι τη ΔΕΘ το χρονοδιάγραμμα που έχει δοθεί στους υπουργούς είναι πολύ σφικτό. Στο πρωθυπουργικό επιτελείο αναμένουν ότι, αν δεν σημειωθεί μια μεγάλη πύρινη καταστροφή, ο κ. Μητσοτάκης θα εμφανιστεί στην Θεσσαλονίκη σε ένα θετικό περιβάλλον, εξαιτίας της πολύ καλής απόδοσης του τουρισμού.
Ωστόσο, ο Πρωθυπουργός, δεν θα αρκεστεί σε αυτό και θα επιδιώξει να θέσει όχι μόνο τα διλήμματα των επόμενων εκλογών αλλά ταυτόχρονα και τα μεγάλα θέματα που θα απασχολήσουν τη χώρα τα επόμενα έτη. Το κυριότερο είναι το δημογραφικό και αυτό αναμένεται να αποτελέσει τον πυρήνα της ομιλίας του κ. Μητσοτάκη. Όπως μεταδίδεται, ο Πρωθυπουργός δεν θέλει απλώς να περιγράψει το πρόβλημα, αλλά θέλει να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την νεολαία και για τα νέα ζευγάρια, από το στεγαστικό πρόβλημα μέχρι την στήριξη τους για τη δημιουργία οικογένειας και τις απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα ωράρια των παιδικών σταθμών και των ολοήμερων σχολείων.
Πρόκειται για μια σύνθετη παρέμβαση, για την οποία θα χρειαστεί να συνεργαστούν περισσότερα υπουργεία και θα έχει μεγάλο χρονικό ορίζοντα υλοποίησης. Επιπλέον, όσοι γνωρίζουν τις βαθύτερες σκέψεις του κ. Μητσοτάκη, μεταφέρουν ότι ο στόχος του δεν είναι απλώς να πάρει κάποια μέτρα, αλλά να μεταβάλλει τη συνολική φιλοσοφία της χώρας και των πολιτών έναντι αυτού του τόσο κρίσιμου και υπαρξιακού ζητήματος για την Ελλάδα.