Δυναμικά ξεκίνησε στην πρώτη της συνέντευξη στην ελληνική τηλεόραση η Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, αφού δεν δίστασε να καταφερθεί εναντίον της Cosco που ελέγχει το λιμάνι του Πειραιά, ζητώντας να μειωθεί η κινεζική επιρροή στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, ερωτηθείσα από τη δημοσιογράφο του ΑNT1 Μαρία Σαράφογλου, χαρακτήρισε ατυχές το γεγονός ότι το λιμάνι του Πειραιά βρίσκεται σε κινεζικά χέρια, ενώ παράλληλα σημείωσε πως υπάρχει τρόπος να διαχειριστούν οι ΗΠΑ την κατάσταση, αντισταθμίζοντας την κινεζική επιρροή στον Πειραιά, με αμερικανικές επενδύσεις σε άλλα λιμάνια.
«Είναι πολύ σημαντικό ότι τόσο πολλοί ενδιαφέρονται, σε ό,τι αφορά στις υποδομές, να έχουμε αμερικανικές υποδομές εδώ, προκειμένου να βοηθήσουν στη στήριξη της περιοχής, να βελτιώσουν, ίσως, την απόδοση από άλλα λιμάνια και περιοχές, για να αντισταθμίσουν την κινεζική επιρροή στο λιμάνι του Πειραιά», τόνισε η Κίμπερλι Γκίλφοϊλ. Προσθέτοντας πως το λιμάνι την επίμαχη περίοδο περιήλθε στα χέρια κινεζικών συμφερόντων, καθώς τότε «η Ελλάδα δεν διέθετε την απαιτούμενη σταθερότητα».
«Δυστυχώς εκείνη την εποχή, όπως είχε αναφέρει ο πρωθυπουργός σας, δεν υπήρχαν άλλοι πλειοδότες. Ήταν μια περίοδος οικονομικής ύφεσης, τα πράγματα ήταν λίγο δύσκολα. Δεν υπήρχε τόση σταθερότητα στην Ελλάδα και νομίζω πως γι’ αυτό συνέβη. Είναι ατυχές, αλλά νομίζω πως υπάρχουν τρόποι να παρακαμφθεί, να βρεθεί λύση», κατέληξε με νόημα, επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως εξετάζει τους τρόπους αντιμετώπισης του ζητήματος και σύντομα θα υπάρξει πιθανά κάποια συγκεκριμένη εξέλιξη για το ζήτημα.
Αμερικανικές ανησυχίες για τον έλεγχο των ελληνικών λιμανιών
Ωστόσο, η επίθεση της νέας πρέσβης, δεν είναι καθόλου τυχαία. Το προηγούμενο διάστημα μεγάλα διεθνή πρακτορεία όπως το Reuters σε δημοσιεύματα τους είχαν υποστηρίξει πως οι ΗΠΑ ανησυχούν έντονα για τον κινεζικό έλεγχο στο λιμάνι το οποίο έχει υψηλή γεωπολιτική σημασία, ενώ παράλληλα τόνιζε πως εξετάζουν ακόμη και την παροχή στήριξης σε αμερικανικές ή δυτικές εταιρείες για την αγορά των κινεζικών μετοχών σε αυτά.
Το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο διαχειρίζεται η κινεζική κρατική εταιρεία Cosco με το 67% των μετοχών που κατέχει, αποτελεί πρώτιστο στόχο των ΗΠΑ, καθώς πρόκειται για κεντρικό κόμβο, καθώς συνδέει την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Ως γνωστόν η πώληση του λιμένα ξεκίνησε την περίοδο διακυβέρνησης από τον Κώστα Καραμανλή και ολοκληρώθηκε την ταραχώδη εποχή των μνημονίων.
Υπενθυμίζεται, πως παρόμοιοι φόβοι είχαν εκφραστεί και για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης το οποίο ανήκει κατά 80% περίπου στην κοινοπραξία που ελέγχει ο Ιβάν Σαββίδης.
Γι' αυτό το λόγο ο αμερικανικός παράγοντας το τελευταίο διάστημα είχε εκφράσει τον έντονο προβληματισμό του προς την ελληνική κυβέρνηση για το γεγονός πως οι δύο μεγαλύτερες λιμενικές υποδομές τις χώρες από τις οποίες ανά τακτά χρονικά διάστημα διέρχεται κρίσιμος αμυντικός εξοπλισμός αλλά και στρατεύματα του ΝΑΤΟ, ελέγχονται από τους δύο σοβαρότερους στρατηγικούς ανταγωνιστές των ΗΠΑ , δηλαδή από Ρώσους και Κινέζους.
Συνεπώς, είναι πια σαφές πως η νέα αμερικανική διοίκηση επεξεργάζεται διάφορα σχέδια για την απεμπλοκή του ρωσικού και του κινεζικού παράγοντα από τις κρίσιμες αυτές υποδομές.
Εξάλλου, τα σενάρια που ήθελαν η Αθήνα να δέχεται πιέσεις από τον αμερικανικό παράγοντα αλλά και την Κομισιόν για απεμπλοκή των Κινέζων της Cosco από τον Πειραιά και των Ρώσων από τη Θεσσαλονίκη επανέρχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σε αυτό το πλαίσιο , γεωπολιτικοί αναλυτές στην Ελλάδα εξέλαβαν την προσπάθεια της ολλανδικής εταιρείας LeonidsPort B.V. που ανήκει στην γαλλική επιχειρηματική δυναστεία των Ντρέιφους (Louis-Dreyfus) να μπει επιθετικά στη μετοχική σύνθεση του λιμένα ως μέρος ενός σχεδίου απομάκρυνσης του ρωσικού παράγοντα από μια κρίσιμη υποδομή που εξυπηρετεί γεωστρατηγικά τους σχεδιασμούς της Δύσης, μεταφέροντας εκτός των άλλων στρατιωτικά οχήματα και εξοπλισμό στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Υπενθυμίζεται πως στις αρχές του χρόνου η LeonidsPort B.V. κατέθεσε προαιρετική δημόσια πρόταση για την απόκτηση έως και του 21% του μετοχικού κεφαλαίου του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε. (ΟΛΘ), προσφέροντας τίμημα ύψους 27 ευρώ ανά μετοχή. Ωστόσο, η προσπάθεια της δεν στέφθηκε με επιτυχία, καθώς η πρόθεση της εταιρείας να αποκτήσει μετοχές τόσο μέσω της δημόσιας πρότασης όσο και με αγορές στο Χρηματιστήριο Αθηνών ή εξωχρηματιστηριακά δεν βρήκε ανταπόκριση απο τους μικρομετόχους, διότι το προσφερόμενο τίμημα θεωρήθηκε πολύ μικρό.
Μάλιστα, πάλι το Reuters είχε αποκαλύψει πριν από μερικούς μήνες πως ένα παρόμοιος σχεδιασμός με τη Θεσσαλονίκη έχει πέσει στο τραπέζι και για το λιμάνι του Πειραιά και ως εκ τούτου ορισμένοι Κινέζοι επενδυτές ανησυχούν ότι η Ουάσιγκτον πιθανόν θα στοχοποιήσει τις δραστηριότητες της COSCO στην Ελλάδα.
Βέβαια, η Ουάσιγκτον έχει ήδη στοχοποιήσει την COSCO, καθώς το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας την ενέταξε τον Ιανουάριο στη μαύρη λίστα εταιρειών που διατηρούν δεσμούς με τον κινεζικό στρατό. Η συγκεκριμένη εξέλιξη αποτελεί μέρος ενός σχεδίου της κυβέρνησης Τραμπ στοχεύει να αποδυναμώσει το παγκόσμιο δίκτυο λιμανιών υπό κινεζικό έλεγχο και να φέρει περισσότερους στρατηγικούς τερματικούς σταθμούς στα χέρια της Δύσης, σύμφωνα με τρεις πηγές που επικαλείται το Reuters.
Ποια θα μπορούσε να είναι η αμερικανική απάντηση
Ένα δεύτερο σενάριο για την απομείωση της κινεζικής επιρροής περιλαμβάνει την περαιτέρω δραστηριοποίηση του αμερικανικού παράγοντα σε άλλες κρίσιμες υποδομές, που βρίσκονται αναξιοποίητες, ως αντιστάθμισμα στα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης.
Τα λιμάνια Βόλου και Αλεξανδρούπολης
Για παράδειγμα τα λιμάνια του Βόλου και της Αλεξανδρούπολης θα μπορούσαν δυνητικά να περιληφθούν στους αμερικανικούς σχεδιασμούς.
Αυτό διότι και στις δύο περιοχές υπάρχει έντονη αμερικανική παρουσία, αφενός το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης για αρκετό διάστημα λειτούργησε ως κόμβος μεταφοράς στρατιωτικού υλικού και στρατιωτών της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας προς τον ανατολικό βραχίονα του ΝΑΤΟ και αφετέρου στο Βόλο εδρεύει η μονάδα Ελλήνων πεζοναυτών όπου για μεγάλο διάστημα φιλοξενούνται και αμερικανικές δυνάμεις.
Το ενδιαφέρον είναι πως το προηγούμενο διάστημα το υπερταμείο στο οποίο ανήκουν τα πλειοψηφικά πακέτα και των δύο λιμανιών έχει παγώσει τις διαδικασίες αξιοποίησης τους, ακυρώνοντας γαία γεωπολιτικούς λόγους, τους διαγωνισμούς που το ίδιο είχε προκηρύξει.
Τα σενάρια για δυνητική εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα στους συγκεκριμένους λιμένες ενισχύει και το γεγονός πως στην περίπτωση του Βόλου φαίνεται πως υπήρξε έντονο παρασκήνιο ενάντια στην εξαγορά του λιμανιού από τον Ιβάν Σαββίδη.
Η διαγωνιστική διαδικασία που ήταν σε εξέλιξη, με αρχικό νικητή τον ΟΛΘ συμφερόντων του Ρώσου επιχειρηματία, ακυρώθηκε μετά την δικαστική προσφυγή της ανταγωνίστριας εταιρείας στον διαγωνισμό, δηλαδή της Goldair, η οποία είχε προσφύγει στο ΣτΕ κατά της διαδικασίας.
Μάλιστα, όπως είχε επισημάνει για την περίπτωση του Βόλου σε ανακοίνωση του το υπερταμείο, «ζητήματα δημοσίου συμφέροντος που επιτάσσουν την αναπροσαρμογή της στρατηγικής αξιοποίησης του λιμένα, ώστε να διασφαλιστεί η βέλτιστη ανάπτυξή του προς όφελος της εθνικής οικονομίας και της τοπικής κοινωνίας».
Το ίδιο μοντέλο υιοθετήθηκε πριν δύο χρόνια και στην Αλεξανδρούπολη όπου ο τότε διαγωνισμός για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού 67% του μετοχικού κεφαλαίου του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης (ΟΛΑ) , ακυρώθηκε πάλι για γεωπολιτικούς λόγους, με την κυβέρνηση να βάζει «στοπ» στη διαδικασία πώλησης που βρισκόταν σε εξέλιξη μια μέρα πριν ανοίξουν οι φάκελοι των προσφορών.
Όπως είχαν δηλώσει τότε κυβερνητικές πηγές η λιμενική υποδομή της Αλεξανδρούπολης είναι στρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας για την Ελλάδα και ως εκ τούτου πρέπει να παραμείνει στη κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου και συγκεκριμένα του Υπερταμείου, το οποίο έχει και τη δυνατότητα να αναπτύξει το λιμάνι και να αξιοποιήσει πλήρως όλες του τις δυνατότητες.
Η ιστορία της παραχώρησης στην Cosco
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει παραθέσει σε ένα εκτενές του άρθρο για την συμφωνία της Cosco με το ελληνικό δημόσιο, ο καθηγητής Νίκος Μπελαβίλας, το 2008 έγινε η πρώτη σύμβαση απευθείας παραχώρησης προς την κινεζική εταιρεία Cosco Pacific Ltd.
Ο ίδιος ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής συνοδευόμενος από εκατό επιχειρηματίες ταξίδεψαν στην Κίνα. Η συμφωνία προέβλεπε ναυπηγήσεις σε κινέζικα ναυπηγεία με δάνεια από κινεζικές τράπεζες προς τους Έλληνες εφοπλιστές. Το αντάλλαγμα ήταν η παραχώρηση τμήματος του λιμανιού, του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά στο Ικόνιο, για λειτουργία με «ελεύθερο καθεστώς».
Η επέκταση συνεχίστηκε με επάλληλες τροποποιήσεις των αρχικών συμβάσεων και η κυριαρχία της Cosco στο λιμάνι επιβλήθηκε τελικά με μία από τις τελευταίες πράξεις της κυβέρνησης Σαμαρά, τον Νόμο 4315/2014 που ψηφίστηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2014, δηλαδή το βράδυ Χριστουγέννων ενώ ήδη η χώρα όδευε προς εκλογές, εικοσιπέντε μόλις ημέρες πριν αναλάβει την κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ.
Το 2013 ήταν η μοναδική στιγμή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε χλιαρά ζήτημα συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία καθώς το λιμάνι είχε δοθεί ουσιαστικά χωρίς κανενός τύπου διαπραγμάτευση στους Κινέζους. Αυτό όμως έληξε σύντομα με έναν διαγωνισμό που ξαναέδωσε το λιμάνι στην Cosco και η διαδικασία προχώρησε μετά το 2014 με την Τρόικα και το ΔΝΤ να εγκαλούν την Ελλάδα γιατί καθυστερεί την πώληση του λιμανιού του Πειραιά.
Την Πρωτοχρονιά του 2015 η πώληση του λιμανιού του Πειραιά είχε πλέον «κλειδώσει», καθώς είχε συμπεριληφθεί στους σκληρούς όρους του Μνημονίου.