Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στη παρέμβαση του στο Συμβούλιο Ασφαλείας, επισήμανε τη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης των αμάχων σε ζώνες συγκρούσεων, με έμφαση στη Γάζα.
Όπως σημείωσε ο υπουργός «η ανθρωπιστική κρίση έχει φτάσει σε καταστροφικές διαστάσεις». Με πάνω από 50.000 νεκρούς Παλαιστινίους και πλήρη διακοπή της ανθρωπιστικής βοήθειας για περισσότερους από δύο μήνες, υπογράμμισε ότι «το επίπεδο ανθρώπινου πόνου είναι άνευ προηγουμένου» και τόνισε την ανάγκη για πλήρη σεβασμό του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και των Τεσσάρων Συμβάσεων της Γενεύης.
Ανοίγοντας με αναφορά στον Θουκυδίδη - «ο πόλεμος είναι βίαιος δάσκαλος» - ο Υπουργός προειδοποίησε ότι 80 χρόνια μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο κόσμος εισέρχεται σε μία από τις πιο επικίνδυνες περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας. Αναφέρθηκε σε 130 ενεργές συγκρούσεις παγκοσμίως, όπως ανέφερε η Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Ερυθρού Σταυρού Μιρτζάνα Σπόλιαριτς, και υπογράμμισε τις κρίσεις σε Ουκρανία, Σουδάν, Κονγκό, Συρία, Υεμένη, Μυανμάρ και Αϊτή ως ενδεικτικές της αυξανόμενης βίας και εκτοπισμού.
Βασιζόμενος στην ετήσια έκθεση του Γενικού Γραμματέα για το 2024, ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε:
- 16.000 νέες περιπτώσεις αγνοουμένων,
- 52 εκατομμύρια παιδιά εκτός σχολείου σε χώρες με ένοπλες συγκρούσεις,
- Και αριθμό-ρεκόρ νεκρών ανθρωπιστών και δημοσιογράφων
«Πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται ανθρώπινες ζωές και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Έδωσε έμφαση στις ευάλωτες ομάδες - παιδιά, γυναίκες, ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρία - και υπογράμμισε το «ηθικό χρέος» της διεθνούς κοινότητας για την προστασία των παιδιών:
«Τα παιδιά σε ένοπλες συγκρούσεις πεθαίνουν», τόνισε, προσθέτοντας ότι «οφείλουμε να τα τοποθετήσουμε στο επίκεντρο των προσπαθειών ειρήνης και ασφάλειας».
Συνεχάρη τη UNICEF και τους Ειδικούς Εκπροσώπους του Γεν. Γραμματέα για τα Παιδιά και για τη Βία κατά των Παιδιών, επισημαίνοντας πως, όπως ανέφερε και η Πρόεδρος της Save the Children, Ζάντι Σοερίπτο, «τα παιδιά δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μικροί ενήλικες».
Αναφερόμενος στους ανθρωπιστικούς εργαζόμενους, σημείωσε ότι το 2024 ήταν «το πιο φονικό έτος που έχει καταγραφεί», κυρίως στη Γάζα, ενώ τόνισε την επίδραση παραπληροφόρησης και δυσφημιστικών εκστρατειών, οι οποίες υπονομεύουν τη δράση τους και τους εκθέτουν σε κίνδυνο.
Για τους δημοσιογράφους, επεσήμανε την 10η επέτειο του Ψηφίσματος 2222 και την επερχόμενη 20ή επέτειο του Ψηφίσματος 1738, που συγγράφηκε από τη Γαλλία και την Ελλάδα. Υπογράμμισε ότι οι δημοσιογράφοι σήμερα αποτελούν στόχο υβριδικών απειλών, όπως η βία, η παραπληροφόρηση και οι εκστρατείες μίσους, που αποσκοπούν στην απονομιμοποίηση τους:
«Αυτές οι πρακτικές συνιστούν αντίστροφη προπαγάνδα».
Καταδίκασε έντονα τη δολοφονία δύο υπαλλήλων πρεσβείας στην Ουάσινγκτον και τους πυροβολισμούς στην Ιεριχώ κοντά σε ξένο διπλωμάτη, καλώντας σε λογοδοσία και υπενθυμίζοντας τη σημασία του Σεβασμού της Σύμβασης της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις.
Ο Υπουργός υποστήριξε επίσης:
- Την πλήρη εφαρμογή του Ψηφίσματος 2474 για τους Αγνοούμενους,
- Τη στήριξη επιτροπής για τους Αγνοουμένους,
- Τη χρήση τεχνολογίας για την πρόληψη βλάβης στους αμάχους.
Κλείνοντας ο κ. Γεραπετρίτης επανήλθε στα παιδιά:
«Ο πόλεμος, η βία και η προπαγάνδα δεν πρέπει ποτέ να στερούν από ένα παιδί το δικαίωμα να μεγαλώσει, να μεγαλώσει με υγεία και ελπίδα».
Γεραπετρίτης: Τα τρία μέτρα για τη Γάζα
Κλείνοντας, ζήτησε τρία συγκεκριμένα μέτρα για τη Γάζα:
- «'Αμεση, πλήρη, απρόσκοπτη και μαζική ροή ανθρωπιστικής βοήθειας» σε όλα τα σημεία της Λωρίδας της Γάζας,
- «Βιώσιμη εκεχειρία»,
- «Απελευθέρωση όλων των ομήρων».
Η Ελλάδα, όπως είπε, θα τοποθετήσει το ζήτημα της Γάζας στο επίκεντρο της συνεδρίασης του ΣΑΗΕ για τη Μέση Ανατολή στις 28 Μαΐου, αξιοποιώντας την Προεδρία της.
Η ομιλία του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη
Καταρχάς, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Tom Fletcher, Υφυπουργό Γενικό για Ανθρωπιστικές Υποθέσεις και Συντονιστή Έκτακτης Ανάγκης, την κυρία Sima Bahous, Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του ΟΗΕ και Εκτελεστική Διευθύντρια της UN Women, την κυρία Mirjana Spoljaric, Πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, και την κυρία Janti Soeripto, Πρόεδρο και Διευθύνουσα Σύμβουλο της ΜΚΟ «Save the Children US» για τις ουσιαστικές παρεμβάσεις τους.
Σήμερα αντιμετωπίζουμε μία πληθώρα σοβαρών κρίσεων: επιθετικότητα, αναγκαστικός εκτοπισμός, κλιματική αλλαγή, επισιτιστική ανασφάλεια, προκλήσεις στη δημόσια υγεία και κακόβουλη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας. Οι προκλήσεις αυτές συνιστούν το υπόβαθρο του καταστροφικού αντίκτυπου των ένοπλων συγκρούσεων στους αμάχους σε όλο τον κόσμο.
Και σημειώνω αυτό που ανέφερε η κ. Σπόλιαριτς σχετικά με την αύξηση των ενόπλων συγκρούσεων, οι οποίες ανέρχονται σήμερα στις 130.
Πριν από σχεδόν 2.500 χρόνια, ο Αθηναίος ιστορικός Θουκυδίδης έγραψε ότι «ο πόλεμος είναι βίαιος δάσκαλος». Τα λόγια αυτά αντηχούν ακόμη. Ογδόντα χρόνια μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, βρισκόμαστε σε μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας. Η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα έχει φτάσει σε καταστροφικά επίπεδα, καθώς εδώ και πάνω από δύο μήνες δεν έχει επιτραπεί η είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας. Με περισσότερους από 50.000 Παλαιστίνιους νεκρούς, το επίπεδο ανθρώπινου πόνου είναι πρωτοφανές και η ανάγκη για σεβασμό του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου — και ειδικότερα των Τεσσάρων Συμβάσεων της Γενεύης — παραμένει επιτακτική. Η συμμόρφωση είναι επιβεβλημένη, όπως μόλις ανέφερε ο Υφυπουργός Fletcher.
Στην Ευρώπη, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 είχε ανεξίτηλες επιπτώσεις στους αμάχους. Οι επιθέσεις με πολυάριθμα θύματα έχουν ενταθεί από τις αρχές του έτους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι συνθήκες υποβαθμίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με πληθυσμούς εκτοπισμένους ή στο χείλος της φτώχειας, όπως στο Σουδάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Συρία, την Υεμένη, τη Μιανμάρ, την Αϊτή — για να αναφέρουμε μερικές περιπτώσεις.
Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση του Γενικού Γραμματέα, το 2024 σημειώθηκαν σοκαριστικά αυξημένοι αριθμοί θανάτων ανθρωπιστικού προσωπικού και δημοσιογράφων· οι αγνοούμενοι αυξήθηκαν κατά πάνω από 16.000, ενώ περίπου 52 εκατομμύρια παιδιά έμειναν εκτός σχολείου σε χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις. Πίσω από αυτούς τους αριθμούς βρίσκονται ανθρώπινες ζωές και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών.
Η πραγματικότητα στο πεδίο, με ολοένα και πιο παρατεταμένες και περίπλοκες συγκρούσεις, αποτυπώνει ένα ζοφερό τοπίο βίας και καταστροφής.
Η βία αυτή έχει το πρόσωπο και τη φωνή των παιδιών, των γυναικών και των κοριτσιών, των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρία — και ανακαλώ την δραματική παρέμβαση της Αναπλ. Γενικής Γραμματέως Μπάους. Έχει τη φωνή του ανθρωπιστικού προσωπικού που προσφέρει σωτήριες λύσεις στο πεδίο· των δημοσιογράφων που προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ακριβή κάλυψη των συγκρούσεων. Όσον αφορά την προστασία του διπλωματικού προσωπικού, που εργάζεται υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνεται σεβαστή από όλους η Σύμβαση της Βιέννης για τις Διπλωματικές Σχέσεις. Οι επιθέσεις ή η απειλή επιθέσεων είναι απαράδεκτες.
Σήμερα ιδίως, μας συγκλονίζουν οι ειδήσεις για την φονική επίθεση με πυροβολισμούς στην Ουάσιγκτον, που στοίχισε τη ζωή σε δύο μέλη πρεσβείας, αλλά και οι πυροβολισμοί στην Τζενίν της Δυτικής Όχθης, κατά την επίσκεψη ξένου διπλωμάτη. Καταδικάζουμε απερίφραστα αυτές τις ειδεχθείς πράξεις βίας και καλούμε όλες τις πλευρές να προσαγάγουν ενώπιον της δικαιοσύνης τους υπευθύνους.
Με γνώμονα τα ανωτέρω, επιτρέψτε μου να εστιάσω στην πλέον ευάλωτη ομάδα, που πιστεύω ότι συμφωνούμε όλοι πως πρέπει να είναι η ύψιστη προτεραιότητά μας: τα παιδιά. Τα παιδιά σε ένοπλες συγκρούσεις πεθαίνουν. Το θεωρούμε ηθική επιταγή να σταματήσουμε και να προλάβουμε κάθε μορφή βίας εις βάρος τους. Θα ήθελα να χαιρετίσω το πολύτιμο έργο της UNICEF, της Ειδικής Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα για τα Παιδιά και τις Ένοπλες Συγκρούσεις, και της Ειδικής Εκπροσώπου για τη Βία κατά των Παιδιών. Η ακλόνητη δέσμευσή τους ενισχύει την ευθύνη του ΟΗΕ να τοποθετεί τα παιδιά στο επίκεντρο των προσπαθειών ειρήνης και ασφάλειας.
Όπως υπογράμμισε η κ. Σοερίπτο, «τα παιδιά δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μικροί ενήλικες».
Στην προσπάθεια τους να στηρίξουν τις οικογένειες και τις κοινότητες τους, οι γυναίκες βιώνουν συχνά σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική βία.
Το 2024 ήταν η «πιο θανατηφόρα χρονιά που έχει καταγραφεί» για το ανθρωπιστικό προσωπικό, με την πλειονότητα των απωλειών να σημειώνεται στη Γάζα. Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα, εκστρατείες παραπληροφόρησης και η διάδοση επιβλαβών ειδήσεων υπονόμευσαν περαιτέρω την εμπιστοσύνη προς τους ανθρωπιστικούς φορείς, μείωσαν την επιχειρησιακή τους αποτελεσματικότητα και εξέθεσαν το προσωπικό σε κινδύνους.
Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα όταν συνεργαζόμαστε. Στο νέο «Σύμφωνο για το Μέλλον», τα κράτη-μέλη επιβεβαίωσαν εκ νέου τη δέσμευση τους να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις ένοπλες συγκρούσεις, διασφαλίζοντας την ανθρωπιστική πρόσβαση, την προστασία του ανθρωπιστικού και του προσωπικού του ΟΗΕ, την τερματισμό της ατιμωρησίας και τον έλεγχο της διεθνούς μεταφοράς συμβατικών όπλων. Προς τον σκοπό αυτό, θα ήθελα να τονίσω τα εξής σημεία:
Η δράση για τη συμμόρφωση των κρατών και των μερών στη σύγκρουση με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας απαιτεί ολιστική προσέγγιση. Χρειάζεται πολιτική βούληση και αποφασιστική δράση, θεσμικούς μηχανισμούς, διαρκή διεθνή συνεργασία, ενισχυμένους μηχανισμούς παρακολούθησης και καθιερωμένες δομές συντονισμού.
Η ατιμωρησία ενθαρρύνει περαιτέρω επιθετικότητα. Είναι επομένως κρίσιμο να διασφαλιστεί η λογοδοσία για παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Η ανεμπόδιστη, τακτική και ασφαλής παροχή ζωτικής ανθρωπιστικής βοήθειας, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπιστικών αρχών — ανθρωπιά, ουδετερότητα, αμεροληψία και ανεξαρτησία — είναι κρίσιμη. Οι καθυστερήσεις υπονομεύουν τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών. Η συνέργεια του συστήματος του ΟΗΕ, της διεθνούς κοινότητας και των ΜΚΟ μέσω κοινής επιχειρησιακής σχεδίασης μπορεί να διασφαλίσει έγκαιρη απόκριση και να ενισχύσει τους μηχανισμούς προστασίας.
Έχουμε ιδιαίτερη ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι το ανθρωπιστικό και το προσωπικό του ΟΗΕ θα μπορούν να εκπληρώνουν με ασφάλεια την εντολή τους. Επιπλέον, υπογραμμίζουμε την ανάγκη πλήρους εφαρμογής του Ψηφίσματος 2474 για τα αγνοούμενα πρόσωπα και υποστηρίζουμε το έργο του ΟΗΕ, μεταξύ άλλων μέσω της Επιτροπής για τους Αγνοούμενους. Είναι εξίσου σημαντικό να αναδείξουμε την ανεκτίμητη συνεισφορά και τον ηγετικό ρόλο των γυναικών σε περιόδους κρίσης και να τις προστατεύσουμε από την έμφυλη βία — περιλαμβανομένων των γυναικών δημοσιογράφων.
Οι δημοσιογράφοι πρέπει να επιτελούν το έργο τους με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Φέτος συμπληρώνονται 10 χρόνια από την Απόφαση 2222 για την προστασία δημοσιογράφων σε ένοπλες συγκρούσεις, ενώ του χρόνου συμπληρώνονται 20 χρόνια από την Απόφαση 1738 για τις επιθέσεις κατά δημοσιογράφων, που συντάχθηκε από τη Γαλλία και την Ελλάδα. Στις σύγχρονες συγκρούσεις, οι δημοσιογράφοι γίνονται συχνά στόχοι υβριδικού πολέμου, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο βία, αλλά και παραπληροφόρηση και εκστρατείες μίσους που υπονομεύουν την αξιοπιστία τους. Η πρακτική αυτή ισοδυναμεί με «αντίστροφη προπαγάνδα». Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιβλαβών αφηγήσεων και η προώθηση αξιόπιστης πληροφόρησης είναι κρίσιμες.
Σε αυτό το πλαίσιο, δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στη χρήση νέων τεχνολογιών με τρόπο που αξιοποιεί τις δυνατότητες τους για συλλογή και ανάλυση πληροφοριών, ώστε να προβλέπεται και να αποτρέπεται η βλάβη στους αμάχους.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επανέλθω στα παιδιά. Η σημερινή κατάσταση στη Γάζα μας φέρνει αντιμέτωπους με τις ευθύνες μας. Στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας, οφείλουμε να καταστήσουμε σαφές: ο πόλεμος, η βία και η προπαγάνδα δεν πρέπει ποτέ να στερούν από ένα παιδί το δικαίωμα να μεγαλώσει· να μεγαλώσει υγιές και με ελπίδα. Η συλλογική μας υποχρέωση είναι να υπερασπιστούμε τα παιδιά με κάθε τρόπο.
Υπό αυτό το πρίσμα, ζητούμε το αυτονόητο από το Συμβούλιο Ασφαλείας: την άμεση, πλήρη και απρόσκοπτη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλα τα τμήματα της Λωρίδας της Γάζας - περιλαμβανομένων τροφίμων, φαρμάκων και βασικών αγαθών -σε συνδυασμό με μία βιώσιμη κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση όλων των ομήρων. Για τον λόγο αυτό, η Ελλάδα, υπό την ιδιότητα της ως Προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα αφιερώσει τη μηνιαία συνεδρίαση για τη Μέση Ανατολή, το αργότερο στις 28 Μαΐου, στην επείγουσα ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα».