Ψηφίστηκε στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση στο Δημόσιο.
Συγκεκριμένα, το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών με πλήρη τίτλο «Σύστημα στοχοθεσίας, αξιολόγησης και ανταμοιβής για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και άλλες διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα» ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία.
Ειδικότερα, επί της αρχής «υπέρ» του σχεδίου νόμου τάχθηκε η Νέα Δημοκρατία. Αντίθετα, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ και ΜέΡΑ 25 το καταψήφισαν, ενώ η Ελληνική Λύση επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί στην Ολομέλεια.
Βορίδης: Εισάγουμε μια νέα φιλοσοφία στην αξιολόγηση και τη δημόσια διοίκηση
Ο υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, ολοκληρώνοντας και την επί των άρθρων συζήτηση του νομοσχεδίου στην επιτροπή, τόνισε με το παρόν νομοσχέδιο εισάγεται μια άλλη φιλοσοφία στην αξιολόγηση, τη στοχοθεσία των οργανωτικών δομών.
Με αυτό το σχέδιο νόμου, υπογράμμισε ο κ. Βορίδης «χτίζεται μια συνεργατική διαδικασία για τον εντοπισμό των δυνατών και αδύναμων σημείων κάθε εργαζομένου για να τον παρακινήσει να τα βελτιώσει». Η αντίληψη της αξιολόγησης που εισάγουμε, ανέφερε ο υπουργός «είναι να αναπτύξει στο εσωτερικό μιας οργανωτικής μονάδας έναν διάλογο βελτιώσεων και ενδυνάμωσης των δεξιοτήτων και δεν έχει καμία σχέση με το «βαθμολογικό» σύστημα που υπάρχει σήμερα. Και αυτή είναι η μεγάλη μεταβολή που κάνουμε».
Αναγνώρισε πως αυτό το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης «είναι προφανές να δημιουργεί αμηχανία στην αριστερή αντιπολίτευση, καθώς είναι ιδιαίτερα καινοτόμο, αλλάζει τα δεδομένα και είναι προφανές πως αντιμετωπίζει αποφασιστικά τις παθογένειες της αξιολόγησης».
Χαρακτήρισε «εξ επαγγέλματος» και όχι επί της ουσίας την κριτική της αντιπολίτευσης, επειδή πρέπει να διαφωνήσει με μια νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Σημείωσε, μάλιστα, ότι από τη ακρόαση των φορέων διαφάνηκε ότι το παρόν σχέδιο νόμου συγκεντρώνει ευρύτερες συναινέσεις παρά το γεγονός ότι ιστορικά μια τέτοια συζήτηση πυροδοτούσε μεγάλες αντιδράσεις σε επίπεδο συνδικάτων, επισημαίνοντας πως, ενώ η ΑΔΕΔΥ και η ΠΟΕ-ΟΤΑ είχαν κληθεί στην ακρόαση, αυτές δεν προσήλθαν.
Βορίδης: Το μπόνους παραγωγικότητας, δεν είναι μισθός, είναι μια πρόσθετη οικονομική παροχή
Ο υπουργός, τόνισε πως η αξιολόγηση των υπαλλήλων με βάση τις δεξιότητες είναι το σύστημα που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο και όλους τους οργανισμούς. Απέρριψε, ως τροχοπέδη της αξιολόγησης στον δημόσιο τομέα, τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης που υποστήριξε πως οι διευθυντές και οι προϊστάμενοι δεν μπορεί να προχωρήσουν τις αξιολογήσεις των υφισταμένων τους, όταν ακόμα εκκρεμούν από το ΑΣΕΠ οι δικές τους τοποθετήσεις, αλλά και γιατί ακόμα δεν έχει προχωρήσει η αξιολόγηση των δομών. Παρατήρησε πως η βούληση του νομοθέτη και αυτή καταγράφεται στο νομοσχέδιο, είναι πως η στοχοθεσία γίνεται σε συνεννόηση, με συνεργατικότητα και συναινετικά. Μόνο όταν υπάρχει διαφωνία ως προς την επίτευξη του στόχου, τότε, προβλέπουμε ότι θα υπερισχύει η άποψη του αξιολογητή, ώστε να αποφευχθεί η έλλειψη στοχοθεσίας.
Ο κ. Βορίδης διαφώνησε με τις προσεγγίσεις πως το μπόνους παραγωγικότητας καταργεί το ενιαίο μισθολόγιο λέγοντας ότι αυτά τα δύο πράγματα δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Το μπόνους παραγωγικότητας, δεν είναι μισθός, είναι μια πρόσθετη οικονομική παροχή που συνδέεται με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων για όσους τους επιτυγχάνουν. Πρόκειται, δηλαδή, για μια επιβράβευση σε όσους παράγουν ένα πρόσθετο έργο και αναρωτήθηκε γιατί πρέπει να παραμείνουμε σε μια λογική «εξισωτισμού» που λέει ότι «στο δημόσιο, είτε κάνεις πολλά, είτε λίγα τον ίδιο μισθό θα πάρεις, στον ίδιο βαθμό θα παραμείνεις, κανείς δεν θα στο αναγνωρίσει;»
Σχετικά με τον αριθμό των Επιτροπών Εποπτείας Αξιολόγησης, ανέφερε πως αυτές δεν θα είναι περισσότερες από δεκαπέντε. Ο υπουργός, τέλος, ενημέρωσε την επιτροπή ότι από την πλευρά του υπουργείου Εσωτερικών θα υπάρξει μια τροπολογία που θα έρθει στην Ολομέλεια σχετικά με την ενσωμάτωση επιμέρους συγκεκριμένων θεμάτων που έχουν να κάνουν με τις παρεκκλίσεις, το σύστημα κινητικότητας, ενώ καταργούμε και μία διάταξη για τις αποστάσεις ανάμεσα σε ορισμένου χρόνου συμβάσεις. Πρόκειται, είπε ο υπουργός, για κάποια ειδικά ζητήματα τα οποία όμως είναι χρήσιμα.
Οι θέσεις των κομμάτων επί του νομοσχεδίου για την αξιολόγηση στο Δημόσιο
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος, καταλόγισε στον υπουργό πως αρέσκεται να λέει τη μισή αλήθεια, καθώς οι φορείς κατά την ακρόασή τους μπορεί να επαίνεσαν την προσδοκία που δημιουργεί η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία. Όμως, δεν έμειναν μόνο στον έπαινο. Ανέπτυξαν και συγκεκριμένους προβληματισμούς.
Χαρακτηριστικά ανέφερε πως « ο εκπρόσωπος της ΕΛΠΕ σας είπε ότι το σχέδιο νόμου αναφέρεται στη δομή των υπουργείων, απαλείφοντας τις υπόλοιπες βαθμίδες της δημόσιας διοίκησης. Στην οργανωτική δομή των δήμων και των Περιφερειών έχουμε πιο πολλούς προϊστάμενους, σήμερα, από υπαλλήλους. Η ΚΕΔΕ, διατήρησε επιφυλάξεις για το σύστημα ανταμοιβής, στην πράξη και σας είπε ότι ενδέχεται να χαθεί ο αρχικός της προσανατολισμό. Σας είπαν πως δεν είναι δυνατόν η αξιολόγηση να περιορίζεται ατομικά μόνο στον υπάλληλο και να μην επεκτείνεται στην οργανική μονάδα του δημοσίου. Χωρίς να διασφαλίζονται οι όροι και οι πόροι για την εφαρμογή της αξιολόγησης».
Ο μοναδικός φορέας που σας επαίνεσε, ανέφερε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν «η Ένωση Ανώτερων Στελεχών του ιδιωτικού τομέα. Όλοι οι υπόλοιποι φορείς που αφορούν τη δημόσια διοίκηση, ανέπτυξαν συγκεκριμένους προσανατολισμούς και προβληματισμούς, οι οποίοι δεν έχουν σχέση με την Αριστερή Αντιπολίτευση που λέτε εσείς και αυτή είναι η πραγματικότητα».
Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Χάρης Καστανίδης, ανέφερε πως εμείς έχουμε μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στα θέματα της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων. Έχουμε μια διαφορετική φιλοσοφική και διοικητική ματιά, για το πώς μπορεί να είναι επαρκές και αποτελεσματικό ένα σύστημα αξιολόγησης που δεν μας επιτρέπει να δεχτούμε το συζητούμενο νομοσχέδιο επί της αρχής και βέβαια και επί των άρθρων έχουμε σοβαρότατες διαφορές. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως στα κριτήρια δεξιοτήτων υπάρχουν απροσδιόριστες έννοιες χωρίς σηματοδότηση, νοηματοδότηση.
Αναρωτήθηκε με ποια διοικητική νομιμοποίηση θα αξιολογήσουν οι προϊστάμενοι και οι διευθυντές, καθώς είναι ελάχιστοι εκείνοι που έχουν αξιολογηθεί από το ΑΣΕΠ. Επίσης, πόσοι Γενικοί και οι Ειδικοί Γραμματείς στο δημόσιο έχουν αξιολογηθεί με βάση τα συμβόλαια απόδοσης. Οι Επιτροπές Εποπτείας Αξιολόγησης, έτσι όπως περιγράφονται στο νομοσχέδιο μπορεί να φτάσουν μέχρι και τις 380 Επιτροπές αλλά και 25 να είναι το ΑΣΕΠ όπως είναι ήδη επιφορτισμένο δραματικά δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Γιώργος Λαμπρούλης, επέμεινε πως πρόκειται για ένα ακόμα νομοσχέδιο - εργαλείο προσαρμογής της δημόσιας διοίκησης στις σημερινές ανάγκες της οικονομίας, στην κατεύθυνση υλοποίησης και προώθησης συγκεκριμένων στρατηγικών επιλογών του κεφαλαίου, Ευρωπαϊκής Ένωσης, των στόχων του ΟΟΣΑ, προκειμένου να ενισχυθεί, να στηριχθεί ο ανταγωνισμός και η κερδοφορία του κεφαλαίου των επιχειρηματικών ομίλων. Χαρακτήρισε απόλυτα δικαιολογημένες τις επιφυλάξεις που έχουν οι εργαζόμενοι του δημοσίου για ζητήματα που σχετίζονται με την υποκειμενική κρίση . Χαρακτήρισε ψευδεπίγραφο τον ισχυρισμό ότι η αξιολόγηση δεν έχει χαρακτήρα τιμωρητικό. Μια χαμηλή βαθμολογία υπαλλήλου στις δεξιότητες θα επιφέρει την παραπομπή του στο υπηρεσιακό συμβούλιο, ως μη προακτέο.
Η κακή βαθμολόγηση του προϊσταμένου από τον αξιολογητή του, συνιστά σοβαρό -όπως αναφέρεται- υπηρεσιακό λόγο απαλλαγής του από τα καθήκοντά του και γίνεται παραπομπή στα σχετικά άρθρα του Υπαλληλικού, όπου αναφέρεται η δυνατότητα παύσης του προϊσταμένου από τα καθήκοντά του, λόγω πλημμελούς άσκησης τους. Ένας υπάλληλος για να κριθεί επαρκής πρέπει να εντοπίζεται με τρείς καλές δεξιότητες. Εάν όμως έχει λιγότερες τι θα γίνεται; Δεν θα θεωρείται επαρκής; Αναρωτήθηκε πόσο αντικειμενική είναι η στοχοθεσία που τίθεται με τις ανάγκες του λαού; Τους στόχους τους θέτει η κυβέρνηση και ο εκάστοτε αρμόδιος υπουργός. Παρατήρησε, μεταξύ άλλων, πως ακόμα και το πολυδιαφημισμένο μπόνους αυτό αφορά μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες υπαλλήλων που εμπλέκονται σε διαδικασίες που αποτελούν προτεραιότητα για το κεφάλαιο, για τη στρατηγική και την πολιτική που θα υλοποιούν οι υπηρεσίες.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κωσταντίνος Χήτας, υποστήριξε πως η αξιολόγηση αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για ένα καλύτερο δημόσιο, αλλά θα πρέπει να γίνεται με αξιοκρατικά, με αντικειμενικά κριτήρια. Και ο βασικότερος και υψηλότερος στόχος του δημοσίου σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, είναι η εξυπηρέτηση του πολίτη. Το περιεχόμενος του πλαισίου των δεξιοτήτων, ανέφερε ο βουλευτής δεν θα πρέπει να μπορεί να το αλλάξει ο κάθε υπουργός Εσωτερικών με απόφασή του γιατί αυτό συνιστά υπέρμετρη εξουσιοδότηση. Για τη στοχοθεσία, είπε πως δεν μπορεί όλες οι δημόσιες υπηρεσίες να έχουν τους ίδιους μετρήσιμους στόχους.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ζήτησε οι αξιολογήσεις των υφισταμένων για τους προϊσταμένους τους να είναι ανώνυμες. Για τον Σύμβουλο Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, ο βουλευτής είπε πως δεν είμαστε αντίθετοι σε όποια εργαλεία, πρακτικές και μεθόδους προάγουν το δημόσιο και το εκσυγχρονίζουν προς όφελος του πολίτη, όμως πριν πάμε στον Σύμβουλο θα πρέπει να επιλυθούν οι μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό, υποδομές και τεχνολογικό εξοπλισμό που υπάρχει στο δημόσιο. Για τους μετακλητούς υπαλλήλους, επέμεινε πως αυτές οι στρατιές του πελατειακού και κομματικού Κράτους θα πρέπει να καταργηθούν.
Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡα25, Φωτεινή Μπακαδήμα, διαφώνησε πως το νομοσχέδιο αυτό αποτελεί καινοτόμο βήμα και ότι κάνει ένα άλμα προς τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα. Αυτό που απεικονίζει, είπε, είναι την ακραία νεοφιλελεύθερη άποψη που έχει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Που αντιμετωπίζει τις πραγματικές ανάγκες μέσα από ένα κομματικό και βαθιά ιδεολογικό πρίσμα, με παράβλεψη των αρχών της χρηστής δημόσιας διοίκησης, με μια στενόμυαλη αντίληψη δημιουργίας θέσεων, managers, που θα καλυφθούν, ως συνήθως, από κομματικούς φίλους οι οποίοι θα φροντίσουν να προωθήσουν το συμφέρον της παράταξης και όχι το κοινό καλό συμφέρον. Χαρακτήρισε τα κριτήρια αξιολόγησης που εισάγονται ασαφείς και αόριστες έννοιες, όπως η πολιτοκεντρικότητα, η προσαρμοστικότητα, ο προσανατολισμός στο αποτέλεσμα, ο σφυγμός της ομάδας, καθιστώντας τη διαδικασία ευάλωτη στην αδιαφάνεια και την υποκειμενικότητα.
Το σύστημα των κινήτρων και των ανταμοιβών, είπε η βουλευτής, μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε έναν μηχανισμό αναπαραγωγής πελατειακών σχέσεων. Η δημιουργία των συμβούλων ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού είναι μια κακή αντιγραφή της νοοτροπίας μιας πολυεθνικής εταιρείας. Θεσπίζονται κίνητρα για συγκεκριμένες κατηγορίες υπαλλήλων καταστρατηγώντας το ενιαίο μισθολόγιο. Ορίζεται, επίσης, ένα κοινό πλαίσιο αξιολόγησης και τίθενται οι διαδικασίες πιστοποίησης και διάκρισης δημόσιων οργανισμών.
Με τη νεοφιλελεύθερη λογική που διέπει το νομοσχέδιο, ο σχεδιασμός επάνδρωσης της διοίκησης δεν σχετίζεται με την εκτίμηση των αναγκών που πρέπει να καλυφθούν, αλλά με την πιστοποίηση των δημόσιων οργανισμών. Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου κάνει ένα ακόμη βήμα προς την ιδιωτικοποίηση του κράτους, εισάγοντας αμφιλεγόμενες ρυθμίσεις για την αξιολόγηση και κίνητρα μισθολογικής ανισότητας, επεκτείνει τον ιδιωτικό εσωτερικό έλεγχο, είπε η βουλευτής του ΜέΡΑ25.