Αποκαλυπτικές είναι οι αφηγήσεις των πρωταγωνιστών της κρίσης του 2015, όταν οι Ευρωπαίοι είχαν αποφασίσει -πλην εξαιρέσεων- να διώξουν την Ελλάδα από το ευρώ, για το τι πραγματικά συνέβη στο παρασκήνιο και το πώς τελικά η Ελλάδα γλίτωσε την απόλυτη καταστροφή και το Grexit.
Ο Τόμας Βίζερ, ο ισχυρός άνδρας του ΕuroWorking Group την εποχή της κρίσης, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, που έδωσε μάχη για να μείνει η Ελλάδα στην ζώνη του ευρώ, παρά τον πόλεμο που του έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ, και ο δημοσιογράφος των Financial Times Πίτερ Σπίγκελ αφηγήθηκαν τις εμπειρίες τους στην παρουσίαση του βιβλίου των Ελένης Βαρβιτσιώτη και Βικτώριας Δενδρινού «Η Τελευταία Μπλόφα».
Ενα βιβλίο που αποκαλύπτει πώς το 2015 η μεγάλη πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών είχαν συμφωνήσει με την πρόταση Σοϊμπλε, να φύγει η Ελλάδα από το Ευρώ και πως οι υπηρεσίες της Κομισιόν είχαν καταρτίσει και συγκεκριμένο σχέδιο, με όλες τις λεπτομέρειες μετάβασης, που θα προκαλούσε ένα απερίγραπτο χάος στην Ελλάδα. Στόχος των Ευρωπαίων ήταν να αποφευχθεί τουλάχιστον μια ανθρωπιστική καταστροφή.
Τόμας Βίζερ: Δύο φορές η Ελλάδα βρέθηκε με το ένα πόδι εκτός ευρώ
Ο πρώην επικεφαλής του EWG Thomas Wieser δήλωσε πως η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στο χείλος της εξόδου δύο φορές, το 2012 και το 2015. Τα σχέδια ήταν έτοιμα και μάλιστα ήταν και πολύ λεπτομερή, καθώς περιελάμβαναν ακόμα και το πώς θα έβγαιναν οι τουρίστες από τη χώρα.
«Το 2012 φοβόμασταν ένα ατύχημα, από μία λάθος πολιτική επιλογή. Ήταν σίγουρο όμως ότι η κυβέρνηση ήθελε να μείνει στο ευρώ. Το 2015 είχαμε την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Είχαμε μια κυβέρνηση που δεν ήθελε να μείνει στην Ευρωζώνη και έλεγε συνέχεια θα φύγω». Ερωτώμενος εάν ο κ. Σόιμπλε είχε όντως σχέδιο Β ή μπλόφαρε, είπε χαρακτηριστικά:
«Το κουτί το έχω στη Βιέννη, δεν το έχω πετάξει (...) Το μεγαλύτερο λάθος που κάναμε ήταν το 2010 όταν είπαμε ότι το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο (...) Φυσικά δεν ήταν βιώσιμο. Ήταν ένα τεράστιο λάθος, αλλά δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί». Δήλωσε πως το 2012 υπήρχε μια σημαντική ελάφρυνση χρέους, το PSI. Το 2014 θα έπρεπε οι δανειστές να έχουν προχωρήσει σε ελάφρυνση χρέους, αλλά η πολιτική συγκυρία δεν το επέτρεπε.
Στουρνάρας: Η Ελλάδα έψαχνε να τυπώσει δραχμές
Εξ ίσου αποκαλυπτικά είναι και τα όσα ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, σχετικά με τα σχέδια της κυβέρνησης Τσίπρα να τυπώσει δραχμές. Οπως είπε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε ζητήσει το κρίσιμο εκείνο διάστημα από τη Ρωσία, να τυπώσει δραχμές, αφού η Ελλάδα δεν είχε την τεχνική δυνατότητα. Η αποκάλυψη αυτή είχε γραφεί καταρχήν από τους Γάλλους δημοσιογράφους Ζεράρ Νταβέ και Φαμπρίς Λόμ που το έγραψαν στο βιβλίο τους με τίτλο: «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…» («Un président ne devrait pas dire ça...», εκδόσεις Stock, 2016).
Στο βιβλίο οι δυο Γάλλοι δημοσιογράφοι αφηγούνται ότι ο Πούτιν εκμυστηρεύτηκε στον τότε πρόεδρο Ολάντ ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε υποβάλει αίτημα στην Μόσχα για την εκτύπωση δραχμών, επειδή δεν διέθετε τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για να το κάνει. Ο Ρώσος πρόεδρος έκρινε ότι έπρεπε να ενημερώσει γι αυτό το θέμα τον Ολάντ, καθώς ο χρόνος για την Ελλάδα τελείωνε. Ο Πούτιν διευκρίνισε βέβαια στον Ολάντ ότι «η Ρωσία δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε κάτι τέτοιο» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Γιάννης Στουρνάρας αναφέρθηκε αναλυτικά στα όσα για το συγκεκριμένο συμβάν, γράφει το βιβλίο. Στη συνέχεια ο κ. Στουρνάρας τόνισε πως είχε επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και τον ενημέρωσε πως είχε πληροφορίες που έλεγαν ότι η Ελλάδα υπέβαλε αίτημα για τύπωμα δραχμών στη Ρωσία. Συνεχίζοντας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είπε πως ενημέρωσε τον κ. Παυλόπουλο ότι η χώρα θα έβγαινε από το ευρώ και θα δημιουργούνταν πάρα πολλά προβλήματα. Η απάντηση που έλαβε από τον κ. Παυλόπουλο ήταν: «Μην ανησυχείτε δεν πρόκειται να υπογράψω κάτι τέτοιο»
Το ζητούμενο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 ήταν απλό, υπογράμμισε ο κ. Στουρνάρας. Η υπογραφή μιας συμφωνίας χρηματοδοτικής στήριξης, ώστε η χώρα μας να απομακρυνθεί από τον κίνδυνο της πτώχευσης. Η Τράπεζα της Ελλάδος συνέβαλε με όλες τις δυνάμεις της στην επίτευξη αυτού του στόχου, τη στιγμή που τα σύννεφα πύκνωναν πάνω από τη χώρα μας, και τόνιζε ότι μια τέτοια συμφωνία θα ήταν σε θέση να καλύψει το έδαφος που είχε χαθεί μέσα στους πρώτους μήνες του 2015, με τις ατέρμονες και εν πολλοίς ανερμάτιστες διαπραγματεύσεις, οι οποίες στηρίζονταν σε λανθασμένες παραδοχές για το τι θα πράξουν οι δανειστές.
Καθ΄ όλο το δύσκολο αυτό εξάμηνο, η Τράπεζα της Ελλάδος επιτέλεσε το καθήκον της, που είναι, με βάση το Καταστατικό της και τους κανόνες του Ευρωσυστήματος, η διαφύλαξη της νομισματικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας και η ενίσχυση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος.
Η αντίδραση του Αλέξη Τσίπρα: Ισως να γράψω κι εγώ βιβλίο
Οι αποκαλύψεις για τα όσα δραματικά και πολλές φορές τραγελαφικά έγιναν το καλοκαίρι του 2015 προκάλεσαν την αντίδραση του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα, που όπως είπε σε συνέντευξή του στο Ionian TV ίσως χρειάζεται τελικά να γράψει και αυτός ένα βιβλίο, ώστε να δώσεις τις απαραίτητες εξηγήσεις.
Οπως είπε «βλέπω τις τελευταίες μέρες όλοι να θέλουν να γράψουν και από ένα βιβλίο για την περίοδο αυτή, πράγμα το οποίο σημαίνει οτι ήταν στα αλήθεια πολύ ιστορικές και κρίσιμες, τόσο οι επιλογές, όσο και οι στιγμές.»
Μάλιστα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «ίσως κάποια στιγμή και ο βασικός πρωταγωνιστής αυτής της πολύ σημαντικής περιόδου για την σύγχρονη ιστορία του τόπου, δηλαδή εγώ, να αισθανθώ την ανάγκη να τοποθετηθώ με ονόματα και διευθύνσεις πάνω στα πραγματικά γεγονότα, αλλά αυτό που προέχει για εμένα τούτη την ώρα είναι να βγάλουμε πρωτίστως τα πολιτικά συμπεράσματα.»
Ο Νίκος Βούτσης, διέψευσε ότι υπήρχε σχέδιο για να τυπωθούν δραχμές και όπως είπε, η ελληνική κυβέρνηση δεν υπήρξε ποτέ τέτοιο αίτημα.
Χαρακτηριστικά ανέφερε-,αφού πρώτα διαβεβαίωσε ότι είναι σε θέση να το γνωρίζει μετά βεβαιότητος, λόγω της θέσης που είχε στην τότε κυβέρνηση:
«Το διαψεύδω απολύτως ότι ο κ. Τσίπρας ποτέ ζήτησε κάτι τέτοιο ή ούτε είχε φλερτάρει ποτέ με αυτή την ιδέα. Σε καμία περίπτωση δεν συζήτησε ο κ. Τσίπρας. Ποτέ δεν φλερτάραμε με την έξοδο της χώρας από το ευρώ. Ποτέ δεν παίξαμε κορώνα γράμματα την τη χώρα».
Στουρνάρας: Πώς αποφύγαμε τελευταία στιγμή την χρεοκοπία
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη από τον Γιάννη Στουρνάρα, των λεπτομερειών για το πώς αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή η σύγκρουση με τον τοίχο, όταν η χώρα βρέθηκε να μην μπορεί να καλύψει την πληρωμή δόσης 750 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ το Μάιο του 2015, λόγω της ασφυκτικής έλλειψης ρευστότητας, που θα καθιστούσε δύσκολη ακόμα και την πληρωμή συντάξεων- μισθών.
«Σε επικοινωνία μου με τον τότε εκπρόσωπο της χώρας στο ΔΝΤ Θάνο Κατσάμπα διερευνήθηκε το ενδεχόμενο χρήσης κεφαλαίων από τον λογαριασμό διαθεσίμων SDR Holdings του Ελληνικού Δημοσίου στο ΔΝΤ, είπε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Από την επικοινωνία αυτή προέκυψε ότι η χρήση των διαθεσίμων του λογαριασμού αυτού για την αποπληρωμή χρεολυσίου ήταν μεν εφικτή, καθώς δεν ήταν αντίθετη με το καταστατικό του Ταμείου, ωστόσο δεν υπήρχε αντίστοιχο διεθνές προηγούμενο. Για τον λόγο αυτό, η ενεργοποίηση της λύσης αυτής απαιτούσε την κατάλληλη προετοιμασία από πλευράς ΔΝΤ, κάτι που απαιτούσε επαρκή χρονικά περιθώρια.
Το Υπουργείο Οικονομικών μας ενημέρωσε δύο εργάσιμες ημέρες πριν από την αποπληρωμή, την Παρασκευή 8 Μαΐου 2015, ότι η συνήθης διαδικασία αποπληρωμής ανεστάλη μέχρι νεωτέρας, λόγω μη επαρκούς υπολοίπου στα διαθέσιμα του Δημοσίου. Καθώς ο κίνδυνος αθέτησης της εν λόγω αποπληρωμής, στην ουσία δηλαδή χρεοκοπίας της χώρας, ήταν εμφανής, αποφασίστηκε η υλοποίηση της παραπάνω λύσης. Το Σαββατοκύριακο 9-10 Μαΐου 2015, τα αρμόδια στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος και εγώ ήμασταν σε συνεχή επικοινωνία με τον κ. Κατσάμπα και τα στελέχη του ΔΝΤ, εξετάζοντας εναλλακτικές προσεγγίσεις και διαδικασίες. Από τις εναλλακτικές λύσεις που προτάθηκαν από το ΔΝΤ, το Υπουργείο αποφάσισε την άντληση SDR 523,7 εκατ. από τον λογαριασμό SDR Holdings στο ΔΝΤ, ενώ το υπόλοιπο ποσό, ήτοι 77 εκατ., καλύφθηκε από τα διαθέσιμα του Δημοσίου», αποκάλυψε ο Διοικητής της ΤτΕ ρίχνοντας φως σε μια από τις κρίσιμες φάσεις του θρίλερ του 2015.
Πίτερ Σπίγκελ: Μεγάλες οι ευθύνες της Γερμανίας
Από την πλευρά του ο Peter Spiegel, ο οποίος έχει παρακολουθήσει την ελληνική κρίση από την αρχή, επεσήμανε το γεγονός πως η Ελλάδα άργησε πολύ να βγει από την κρίση, σε σχέση με τις άλλες χώρες. Αναφέρθηκε στις αγορές, στα δημοσιονομικά μεγέθη, στο πολιτικό σύστημα της χώρας, αλλά και στη στάση της Ευρώπης. «Όταν ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα το 2010, η κυβέρνηση το ακολουθούσε, αλλά οι Γερμανοί ήταν ακόμα θυμωμένοι. Έτσι η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έπεισε τον πρώην Πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί να κάνει ένα σύστημα που αν αυτό συνέβαινε ξανά θα οδηγούσε σε πτώχευση.
Αυτό ήταν κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι δανειστές», είπε ο κ. Spiegel. Ανέφερε δε πως «ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφανγκ Σόιμπλε επαναλάμβανε συνέχεια η Ελλάδα πρέπει να φύγει απ' το ευρώ. Γιατί να επενδύσει κανείς όταν οι Γερμανοί λένε κάτι τέτοιο,» πρόσθεσε ο κ. Spiegel.
Οσον αφορά τον Αλέξη Τσίπρα και τον Γιάννη Βαρουφάκη, ο γνωστός αρθρογράφος των FT είπε: «Θα διαχώριζα τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη, γιατί ο Τσίπρας έκανε τρομερά λάθη και λάθος επιλογές, ενώ ο Γιάννης Βαρουφάκης ήταν εκεί για να γίνει διάσημος».