Η σύλληψη ανηλίκων μελών ακροδεξιάς οργάνωσης στη Θεσσαλονίκη έρχεται να υπενθυμίσει τη μακρά και σκοτεινή ιστορία παρακρατικών ακροδεξιών οργανώσεων στην Ελλάδα, που ξεκινά από τον Μεσοπόλεμο και φτάνει μέχρι την πρόσφατη δράση της Χρυσής Αυγής και των ακροδεξιών οργανώσεων στη συμπρωτεύουσα.
Από τις πρώτες φιλοβασιλικές και αντικομμουνιστικές ομάδες, όπως η «Οργάνωση Χ» που ιδρύθηκε το 1941 και δραστηριοποιήθηκε με σχέδια κατάληψης της εξουσίας και καταστολής αντιπάλων, μέχρι τις μεταπολεμικές παρακρατικές οργανώσεις με στενές σχέσεις με το κράτος και τους μηχανισμούς εξουσίας, η ακροδεξιά στην Ελλάδα έχει αφήσει βαθιά ίχνη βίας και πολιτικής αστάθειας.
Σήμερα, η ανάδυση νεότερων μορφών ακροδεξιάς βίας, όπως η περίπτωση της σύλληψης ανηλίκων στη Θεσσαλονίκη, δείχνει ότι το φαινόμενο παραμένει ενεργό και ανησυχητικό, με ιστορικές ρίζες που συνδέονται με την παρακρατική δράση.
Σε αυτό το πλαίσιο η σύλληψη των ανηλίκων μελών της ακροδεξιάς οργάνωσης «Εθνικιστική Νεολαία Θεσσαλονίκης» ή «DEFEND SALONICA» φωτίζει με δραματικό τρόπο τη συνεχιζόμενη στρατολόγηση νεαρών από ακροδεξιά παρακρατικά δίκτυα, τα οποία λειτουργούν ως εγκληματικές οργανώσεις με ιεραρχία και συγκεκριμένη δράση, που περιλαμβάνει βίαιες επιθέσεις και ληστείες με ρατσιστικά κίνητρα.
Η εμπλοκή ανηλίκων σε τέτοιες δραστηριότητες αποκαλύπτει όχι μόνο την επικινδυνότητα της ακροδεξιάς και της πολιτικής βίας ως κοινωνικού φαινομένου, αλλά και την προσπάθεια διαιώνισης της βίας και του μίσους μέσω της νεολαίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για στοχευμένη αντιμετώπιση της ακροδεξιάς ριζοσπαστικοποίησης και της παρακρατικής δράσης. Αυτή η εξέλιξη αναδεικνύει την ακροδεξιά όχι απλώς ως πολιτική ιδεολογία, αλλά ως οργανωμένη εγκληματική απειλή με βαθιά κοινωνική επίδραση και προεκτάσεις για τη δημόσια ασφάλεια.Ένα φαινόμενο που δείχνει παλιό στη χώρα μας.
Η πρώτη ακροδεξιά παρακρατική οργάνωση ήταν οι Επίστρατοι (1916), φιλοβασιλικές ομάδες απολυθέντων εφέδρων που λειτούργησαν ως παρακρατικός μηχανισμός στη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1922-1936, με την οικονομική και κοινωνική κρίση, εμφανίστηκαν διάφορα ακροδεξιά σχήματα με φασιστικό και εθνικοσοσιαλιστικό προσανατολισμό, που υποστηρίζονταν από αστικούς και μικροαστικούς κύκλους, πρώην στρατιωτικούς και πολιτικούς παράγοντες της εποχής.
Οι «Επίστρατοι»
Οι επίστρατοι, δηλαδή το σώμα των εφέδρων που δημιουργήθηκε μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, αποτέλεσαν μια παρακρατική, φιλοβασιλική οργάνωση που έδρασε με βία και πολιτική καταστολή κατά των αντιπάλων της μοναρχίας στον Μεσοπόλεμο, με σημαντική επιρροή στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής.
Οι «Επίστρατοι» ως παραστρατιωτική οργάνωση εμφανίστηκε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, με ρίζες στον Εθνικό Διχασμό (1915-1922) και ιδιαίτερη δράση από το 1916 έως το 1920. Ιδρύθηκαν τον Ιούνιο του 1916 ως «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εφέδρων» (Π.Σ.Ε.) με σκοπό αρχικά την πρόνοια για τους εφέδρους και τις οικογένειές τους, αλλά στην πράξη αποτέλεσαν την πρώτη μαζική πολιτική οργάνωση που υποστήριζε τον βασιλιά Κωνσταντίνο και αντιμάχονταν τους φιλελεύθερους βενιζελικούς και την επέμβαση των Συμμάχων.
Η οργάνωση αναπτύχθηκε γρήγορα, φτάνοντας τα 200.000 μέλη, κυρίως από τη μεσαία τάξη, και λειτούργησε ως δύναμη άμυνας της μοναρχίας και υπεράσπισης της ουδετερότητας της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι Επίστρατοι θεωρούνται πρόδρομοι φασιστικών κινημάτων στην Ελλάδα, καθώς υιοθέτησαν ακραίες εθνικιστικές και παρακρατικές πρακτικές.
Η πιο κρίσιμη στιγμή της δράσης τους ήταν τα Νοεμβριανά του 1916, όταν αντιστάθηκαν στην απόβαση των αγγλογαλλικών δυνάμεων στον Πειραιά και την Αθήνα, υπερασπιζόμενοι τον βασιλιά και την πρωτεύουσα. Μετά την αποχώρηση των συμμαχικών στρατευμάτων, εξαπέλυσαν βίαιους διωγμούς κατά των βενιζελικών, με πολλές επιθέσεις και θύματα, συμπεριλαμβανομένων προσφύγων από τη Μικρά Ασία.
Η δράση των Επιστράτων ήταν έντονα πολιτική και βίαιη, με στόχο την καταστολή των αντιπάλων τους και την ενίσχυση της μοναρχίας, ενώ η οργάνωση συνέχισε να δρα μέχρι το 1920, όταν οι βασιλικοί επανήλθαν στην εξουσία.
Η παρουσία τους στο Μεσοπόλεμο σηματοδοτεί μια περίοδο έντονων κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων, που προετοίμασαν το έδαφος για τις μετέπειτα δικτατορίες στην Ελλάδα.
Κατά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, οι ακροδεξιές παρακρατικές οργανώσεις συνέχισαν να δρουν, πολλές φορές ως δωσιλογικές ομάδες ή ως μηχανισμοί τρομοκρατίας εναντίον πολιτικών αντιπάλων.
Η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963 αποτέλεσε κορύφωση της παρακρατικής δράσης της άκρας δεξιάς και προάγγελο του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967, όπου το παρακράτος της ακροδεξιάς ενσωματώθηκε στον κρατικό μηχανισμό.
Η Οργάνωση Χ
Η Οργάνωση Χ ήταν μια ένοπλη παραστρατιωτική, εθνικιστική και αντικομμουνιστική οργάνωση που ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1942 κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, υπό την ηγεσία του Κύπριου αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Γρίβα, γνωστού και ως «Διγενής». Αρχικά ξεκίνησε ως ομάδα αξιωματικών που αποσχίστηκαν από την οργάνωση «Άγνωστος Μεραρχία» και είχε στρατιωτική δομή με έδρα το σπίτι του Γρίβα στο Θησείο της Αθήνας.
Η Οργάνωση Χ είχε έντονα φιλοβασιλικό και αντικομμουνιστικό προσανατολισμό, με τα μέλη της, τους λεγόμενους «Χίτες», να υποστηρίζουν την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β' και της εξόριστης κυβέρνησης.
Παρά την αρχική ρητορική περί αντίστασης, η δράση της ήταν κυρίως αντικομμουνιστική και συνεργαζόταν με τον δωσιλογικό κατασταλτικό μηχανισμό, με την ανοχή των γερμανικών κατοχικών αρχών.
Από το φθινόπωρο του 1943, η οργάνωση ενεπλάκη σε ένοπλες συγκρούσεις με τις δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στην Αθήνα, ενώ συμμετείχε ενεργά στα γεγονότα των Δεκεμβριανών του 1944, όπου δέχθηκε επίθεση από τον ΕΛΑΣ στο Θησείο.
Η Οργάνωση Χ είχε σχέδια για την κατάληψη της εξουσίας μετά την αποχώρηση των Γερμανών, με στόχο την εξόντωση αντιβασιλικών και κυρίως μελών του ΕΑΜ, μέχρι την επιστροφή του βασιλιά. Συνεργάστηκε με άλλες φιλοβασιλικές και αντικομμουνιστικές ομάδες, όπως η «Στρατιωτική Ιεραρχία» υπό τον Αλέξανδρο Παπάγο, και είχε σημαντικό ρόλο στη μεταφορά βρετανικού οπλισμού σε αντιΕΑΜικές οργανώσεις.
Η οργάνωση εξέδιδε την «Εφημερίδα των Χιτών» και διατηρούσε γραφεία επιχειρήσεων, ασχολούμενη με συλλογή πληροφοριών, κατασκοπεία και φυγάδευση φιλοβασιλικών προς τη Μέση Ανατολή. Η ιδεολογία της ήταν εθνικιστική, αντικομμουνιστική και φιλοβασιλική, με θαυμασμό για το καθεστώς της 4ης Αυγούστου του Μεταξά.
Μετά το 1974, παρά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, οι ακροδεξιές παρακρατικές ομάδες δεν εξαφανίστηκαν. Νεότερες οργανώσεις, συχνά με εθνικιστικό και νεοφασιστικό χαρακτήρα, δραστηριοποιήθηκαν στο περιθώριο, μερικές φορές υπό την ανοχή ή στήριξη κρατικών αρχών, όπως η Χρυσή Αυγή, που από τη δεκαετία του 2000 επεκτάθηκε και πολλαπλασίασε τις βίαιες ενέργειές της.
Η Χρυσή Αυγή
Η γνωστότερη ακροδεξιά οργάνωση που ανήκει σε αυτήν την κατηγορία είναι η Χρυσή Αυγή. Ως γνωστόν, πρόκειται για ακροδεξιά νεοναζιστική οργάνωση που αναπτύχθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, γνωστή για τη βίαιη δράση της και τα αιματηρά επεισόδια που προκάλεσε.
Η ιδεολογία της Χρυσής Αυγής αποτελεί μια ακραία νεοναζιστική και φασιστική πλατφόρμα που βασίζεται στον μιλιταρισμό, τον ακραίο εθνικισμό και τον ρατσισμό, προωθώντας την εθνική υπεροχή και την κάθαρση μέσω της βίας. Η απόρριψη της δημοκρατίας ως «τέκνο του καπιταλισμού» και ο θαυμασμός της για ολοκληρωτικά καθεστώτα αποκαλύπτουν την αντιδημοκρατική και αυταρχική φύση της, ενώ η εξύμνηση φασιστικών ηγετών και η χρήση παραστρατιωτικών ταγμάτων εφόδου υπογραμμίζουν τον παρακρατικό και εγκληματικό της χαρακτήρα. Η ρητορική της είναι γεμάτη από αντισημιτισμό, ρατσιστικές διακρίσεις και μισαλλοδοξία, με στόχο την εξόντωση της διαφορετικότητας και την επιβολή μιας ομοιογενούς, αποκλειστικής «φυλετικής» κοινότητας. Η Χρυσή Αυγή δεν είναι απλώς ένα πολιτικό κόμμα, αλλά μια οργανωμένη εγκληματική οργάνωση που επιδιώκει την ανατροπή των δημοκρατικών θεσμών μέσω της βίας και της τρομοκρατίας, θέτοντας σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η ιδεολογία της είναι βαθιά απάνθρωπη, επικίνδυνη και ασυμβίβαστη με τις αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας.
Η «γραφική» αλλά συνάμα και επικίνδυνη πλευρά της Χρυσής Αυγής αποκαλύπτει τη διαχρονική προσπάθειά της να παρουσιαστεί ως μια «στρατιωτική» και «πειθαρχημένη» οργάνωση μέσα από οργανωμένες ασκήσεις και εκδηλώσεις που συχνά ξεπερνούσαν τα όρια του γελοίου και του επικίνδυνου.
Οι δήθεν στρατιωτικές ασκήσεις, με παρατεταγμένα μέλη να βαδίζουν με στρατιωτικό βηματισμό, φορώντας μαύρα ρούχα, αρβύλες και κρατώντας κοντάρια ή σημαίες με σβάστικες, δεν ήταν παρά μια φτηνή απομίμηση παραστρατιωτικών δομών που επιδίωκαν να τρομοκρατήσουν την κοινωνία και να εντυπωσιάσουν τους οπαδούς τους. Η χρήση ναζιστικών συμβόλων όπως η σβάστικα, τα ναζιστικά χαιρετίσματα και οι κραυγές «αίμα-τιμή-Χρυσή Αυγή» αποτελούσαν μια ακραία επίδειξη μίσους και αναβίωσης ενός σκοτεινού παρελθόντος, που δεν έχει θέση σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Αυτές οι «εκδηλώσεις» δεν ήταν απλώς θεατρικές επιδείξεις, αλλά μέρος μιας οργανωμένης προσπάθειας να καλλιεργηθεί κλίμα φόβου και να προετοιμαστούν τα μέλη για βίαιες επιθέσεις, όπως αποδείχθηκε από τις παραστρατιωτικές εκπαιδεύσεις που περιλάμβαναν χρήση όπλων, καταρρίχηση και στρατιωτικά γυμνάσια σε απομονωμένες τοποθεσίες.
Η εικόνα της «στρατιωτικής πειθαρχίας» ήταν μια μάσκα για την εγκληματική δράση τους, που στόχευε στην επιβολή της βίας και του ρατσιστικού μίσους στους δρόμους της χώρας.
Η προσπάθεια να παρουσιαστούν ως «τάγματα εφόδου» με στρατιωτική δομή και εξοπλισμό δεν ήταν παρά η επιβεβαίωση της επικινδυνότητας και της παρακρατικής φύσης της οργάνωσης, που η ελληνική δικαιοσύνη έχει καταδικάσει ως εγκληματική.
Συνολικά, η «γραφική» αυτή πλευρά της Χρυσής Αυγής δεν είναι απλώς μια παράξενη ή αστεία εκδήλωση πολιτικής ακρότητας, αλλά ένα επικίνδυνο σύμπτωμα ενός βαθιά ριζωμένου φασιστικού και παρακρατικού φαινομένου, που επιδιώκει να αναβιώσει με βίαιες και τρομοκρατικές μεθόδους το σκοτεινό παρελθόν της Ευρώπης.
Τα κυριότερα αιματηρά επεισόδια που τις καταλογίζονται είναι, μεταξύ άλλων, η δολοφονία του Αλίμ Αμπντούλ Μάναν το 2011, ενός 21χρονου μετανάστη από το Μπανγκλαντές που δολοφονήθηκε με μαχαίρι σε ρατσιστική επίθεση στο κέντρο της Αθήνας, η δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν το 2013, ενός 27χρονου Πακιστανού μετανάστη που δολοφονήθηκε στα Πετράλωνα με επτά μαχαιριές από μέλη της Χρυσής Αυγής, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε ισόβια.
Η επίθεση στο Πέραμα (2013), όταν περίπου 50 χρυσαυγίτες επιτέθηκαν με λοστούς σε μέλη του ΚΚΕ που έκαναν αφισοκόλληση, γεγονός που καταδικάστηκε ευρέως, και η επίθεση στο Κερατσίνι (2015), όταν το Τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής επιτέθηκε σε μέλη του ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΜΑΡΣ την ημέρα των εκλογών, τραυματίζοντας τέσσερα άτομα.
Το πιο καθοριστικό επεισόδιο ήταν η δολοφονία του ράπερ Παύλου Φύσσα από τον Γιώργο Ρουπακιά, στέλεχος της Χρυσής Αυγής, που προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη και οδήγησε σε μαζικές συλλήψεις της ηγεσίας της οργάνωσης και την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης.
Η υπόθεση Κουσουρή
Η δολοφονική επίθεση εναντίον του Δημήτρη Κουσουρή είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές βίαιες ενέργειες της ακροδεξιάς παρακρατικής δράσης στην Ελλάδα, που αποκαλύπτει τη μέθοδο και το μίσος με το οποίο δρούσαν τα μέλη της Χρυσής Αυγής.
Η επίθεση πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1998 και είχε στόχο τον Δημήτρη Κουσουρή, φοιτητή και ενεργό συνδικαλιστή με έντονη πολιτική δράση στην αριστερή νεολαία (Νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση).
Η επίθεση ήταν προμελετημένη και δολοφονική, όχι απλή συμπλοκή, όπως αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια της δίκης.
Ο Κουσουρής δέχτηκε σοβαρά χτυπήματα στο κεφάλι και σώθηκε από τύχη, καθώς οι δράστες επιχείρησαν να τον σκοτώσουν. Μαζί του είχαν δεχτεί επίθεση και άλλοι συνδικαλιστές, όπως ο Ηλίας Φωτιάδης και ο Γιάννης Καραμπατσόλης, οι οποίοι κατάφεραν να διαφύγουν ή να βοηθήσουν τον Κουσουρή.
Ο «Περίανδρος» και η δράση του
Ο «Περίανδρος» ήταν το ψευδώνυμο ενός εκ των βασικών δραστών της επίθεσης, ο οποίος παρέμεινε καταζητούμενος για επτά χρόνια από τις ελληνικές αρχές. Η επίθεση οργανώθηκε από μέλη της Χρυσής Αυγής, με στόχο να εκφοβίσουν και να καταστείλουν τη συνδικαλιστική και πολιτική δράση της αριστερής νεολαίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο λόγος για τον Αντώνη Ανδρουτσόπουλο, που έμεινε γνωστός με το συγκεκριμένο ψευδώνυμο, ο οποίος καταδικάσθηκε για τη δολοφονική επίθεση το 1998 σε βάρος του Δημήτρη Κουσουρή και από τότε αποτελεί ανεπιθύμητο πρόσωπο για την ακροδεξιά οργάνωση.
Ο «Περίανδρος», ο οποίος υπήρξε δεξί χέρι του Νίκου Μιχαλολιάκου, κατηγορήθηκε το 1998 εκτός από τη δολοφονική επίθεση εναντίον του Δημήτρη Κουσουρή και για επιθέσεις εναντίον του Ηλία Φωτιάδη και του τότε αδιόριστου εκπαιδευτικού Γιάννη Καραμπατσόλη, τον Ιούνιο του 1998.
Σε συνέντευξή του στη Realnews, το πρώην μέλος της Χρυσής Αυγής θα αποκαλύψει χαρακτηριστικά: «Με είχαν πεταμένο όλα αυτά τα χρόνια και ούτε που ασχολήθηκαν αν ζω ή πεθαίνω. Με άφησαν στη φυλακή, γνωρίζοντας ότι δεν μπορούσα μέσα από το κελί να διαχειριστώ το πολιτικό μου παρελθόν, και πόνταραν στην ανδρική μου τιμή ότι δεν θα αποκαλύψω ποιοι επιτέθηκαν στον φοιτητή».
Ακόμη, σε συνέντευξή του στο γαλλικό δίκτυο Canal+, ο «Περίανδρος» είχε δηλώσει πως ο Νίκος Μιχαλολιάκος θαύμαζε τον Χίτλερ, ενώ η ιδεολογία της Χρυσής Αυγής ήταν ξεκάθαρα εθνικοσοσιαλιστική, αναφέρει η Εφημερίδα των Συντακτών: «Όταν τον ρωτούν για τις θέσεις της Χρυσής Αυγής, ο Ανδρουτσόπουλος απαντά αυθόρμητα στα αγγλικά: ''National Socialism'' - και μεταφράζει ο ίδιος: ''Εθνικοσοσιαλισμός''».
Ο δημοσιογράφος τον ρωτά αν αληθεύει το γεγονός ότι ο Μιχαλολιάκος θαυμάζει τον Χίτλερ. «Φυσικά», απαντά ο «Περίανδρος». Και εξηγεί: «Αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο Μιχαλολιάκος προσέγγιζε τον κόσμο. Αλλά θα ήταν άδικο να τον κατηγορήσω, γιατί όλοι το κάναμε εκείνη την περίοδο. Δεν ήταν κάτι κρυφό, ήταν ο τρόπος να προσεγγίσουμε τον εθνικοσοσιαλισμό».
Η δολοφονική επίθεση στον Δημήτρη Κουσουρή αποτελεί πρόδρομο της βίαιης δράσης που ακολούθησε από τη Χρυσή Αυγή, η οποία κορυφώθηκε με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα το 2013 και άλλες αιματηρές επιθέσεις. Η υπόθεση αυτή φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο η οργάνωση λειτουργούσε ως παρακρατικός μηχανισμός, επιδιώκοντας την εξόντωση των πολιτικών της αντιπάλων.
Συνολικά, η επίθεση στον Δημήτρη Κουσουρή είναι μια από τις πρώτες και πιο χαρακτηριστικές αποδείξεις της εγκληματικής φύσης της Χρυσής Αυγής, που τελικά οδήγησε στη δικαστική της καταδίκη ως εγκληματικής οργάνωσης.
Πτώση της Χρυσής Αυγής
Η πτώση της οργάνωσης ξεκίνησε ουσιαστικά μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, το 2013. Η δολοφονία αυτή προκάλεσε μεγάλη κατακραυγή και πίεση προς την τότε κυβέρνηση Σαμαρά, που οδήγησε σε αστραπιαίες συλλήψεις των ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής και στην κατηγορία της ως εγκληματικής οργάνωσης.
Η δίκη που ακολούθησε, με την κατάρρευση της «ομερτά» («σιωπή») της οργάνωσης, οδήγησε στην ιστορική καταδίκη της ηγεσίας και πολλών μελών, σηματοδοτώντας το τέλος της πολιτικής επιρροής της Χρυσής Αυγής.
Συνολικά, η βίαιη και εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής, με αιματηρές επιθέσεις και δολοφονίες, καθώς και η δικαστική καταδίκη της αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο στην πρόσφατη πολιτική ιστορία της Ελλάδας.