Οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν κατ’ αρχάς σε πιο «σφικτά» χρονοδιαγράμματα απογαλακτισμού από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά εξακολουθούν να σφυρίζουν αδιάφορα για τις δυσλειτουργίες στην υποτίθεται Κοινή Αγορά Ενέργειας.
Ποια ήταν η χονδρική τιμή του ρεύματος χθες στην Αυστρία; 102 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Ποια ήταν στη Γερμανία; 80 ευρώ. Στο Βέλγιο και την Ολλανδία; 64 και 78 ευρώ αντιστοίχως. Πάμε τώρα και στην άλλη πλευρά, της νοητής διαχωριστικής γραμμής: 158 ευρώ στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, 162 ευρώ στην Ουγγαρία. Μήπως είχαμε άλλον… καιρό από τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη; Προφανώς όχι. Απλώς πέρα από τις ελλιπείς διασυνδέσεις, υπάρχουν και κάποια… κολπάκια, που κρατάνε τις χονδρικές τιμές χαμηλά στην υπόλοιπη Ευρώπη, όταν εμείς «καιγόμαστε».
«Η νοτιοανατολική Ευρώπη επιβαρύνεται δυσανάλογα από την αύξηση των τιμών του ρεύματος. Χρειαζόμαστε πράξεις, όχι μόνο συντονισμό και διάλογο. Πράξεις στα πρότυπα όσων έχουν ήδη σχεδιαστεί, όπως η αύξηση του προϋπολογισμού για τις υποδομές, αλλά και συγκεκριμένες ενέργειες, που αφορούν ειδικά στην υιοθέτηση των συστάσεων της ειδικής ευρωπαϊκής Ομάδας Εργασίας για τη διόρθωση των στρεβλώσεων της αγοράς και του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας, που θα επιτρέψει επιτέλους να υπάρξει ενιαία αγορά ενέργειας στην Ευρώπη», τόνισε ο Έλληνας υπουργός ενώπιον των συναδέλφων του, χωρίς να φαίνεται να ιδρώνει το αυτί κανενός.
Οι τιμές
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όσο οι τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες σφυρίζουν αδιάφορα και τα κράτη- μέλη εφαρμόζουν πολιτικές συνοχής a la carte, οι καταναλωτές στην Ελλάδα- και όχι μόνο- θα εξαρτώνται εν πολλοίς από τις διαθέσεις του καιρού. Έχει λιακάδα ή μποφόρ;
Το μερίδιο των ΑΠΕ είναι μεγάλο και η χονδρική του ρεύματος συγκρατείται χαμηλά, παρά το ότι στερούμαστε αποθηκευτικών χώρων, που θα επέτρεπαν τη χρήση ηλιακής ή αιολικής ενέργειας σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου. Έχει συννεφιά και κάνει κρύο, ανεβάζοντας τη ζήτηση; Το ακριβότερο αέριο παίρνει το πάνω χέρι και η χονδρική τιμή τραβάει τον ανήφορο.
Χθες, η χονδρική τιμή “άγγιξε” κατά μέσο όρο τα 160 ευρώ, αλλά ειδικά τις βραδινές ώρες “έπιασε” τα 400 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Σήμερα, μικρή υποχώρηση της μέσης τιμής στα 152 ευρώ, αλλά και πάλι μετά τις 5 το απόγευμα το κοντέρ θα “γράψει” υπερδιπλάσια τιμή (321 ευρώ). Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η μέση τιμή του Οκτωβρίου διαμορφώνεται μέχρι τώρα στα 117,22 ευρώ και η αγωνία για τα κυμαινόμενα τιμολόγια του Νοεμβρίου χτυπάει “κόκκινο”.
Ο απογαλακτισμός της ΕΕ από το ρωσικό αέριο
Δύσκολη εξίσωση χαρακτηρίζεται και η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, παρά το ότι οι εισαγωγές LNG κυρίως από τις ΗΠΑ, έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά, με ό,τι συνεπάγεται αυτό και για τις τιμές του ρεύματος.
Σε επίπεδο Ευρώπης, το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην ΕΕ μειώθηκε από πάνω από 40% το 2021, σε περίπου 11% το 2024. Όσον αφορά στο φυσικό αέριο μέσω αγωγών και το ΥΦΑ μαζί, η Ρωσία αντιπροσώπευε λιγότερο από το 19% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ το 2024.
Η Νορβηγία ήταν ο κορυφαίος προμηθευτής φυσικού αερίου στην ΕΕ το 2024, παρέχοντας πάνω από το 33% όλων των εισαγωγών φυσικού αερίου. Άλλοι προμηθευτές περιλάμβαναν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αλγερία, το Κατάρ, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Αζερμπαϊτζάν και τη Ρωσία.
Το 2024, η ΕΕ εισήγαγε πάνω από 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ΥΦΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής ΥΦΑ στην ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 45% των συνολικών εισαγωγών ΥΦΑ. Οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ το 2024 ήταν υπερδιπλάσιες από ό,τι το 2021.
Στα καθ’ ημάς, η διαδικασία απογαλακτισμού από το ρωσικό αέριο μοιάζει πιο δύσκολη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το εννεάμηνο του 2025, η συνολική ζήτηση φυσικού αερίου στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και των εξαγωγών, ανήλθε σε 56,36 TWh, αυξημένη κατά 16,66% σε σχέση με τις 48,31 TWh του αντίστοιχου διαστήματος του 2024. Θετικό είναι ότι ενισχύθηκε σημαντικά ο ρόλος του LNG, καλύπτοντας άνω του 40% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου σε σύγκριση με περίπου 26% στους πρώτους 9 μήνες του 2024, με κύριο προμηθευτή τις ΗΠΑ. Από την άλλη, όσον αφορά στις χερσαίες εισαγωγές, το 45% των συνολικών εισαγωγών της χώρας, καλύφθηκε μέσω του Σιδηροκάστρου, απ’ όπου ουσιαστικά διέρχεται ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας.