Η νέα φορολογική κλίμακα απέχει από το περιβόητο γαλλικό μοντέλο (φορολόγηση με βάση το οικογενειακό εισόδημα), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν φέρνει ελαφρύνσεις, ειδικά στα νοικοκυριά με παιδιά.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι πόσοι επωφελούνται ή μάλλον πόσοι επωφελούνται ουσιαστικά από τη νέα κλίμακα, που προβλέπει μείωση κατά δύο μονάδες των σημερινών συντελεστών. Η εύκολη απάντηση είναι ότι η περίμετρος της παρέμβασης καλύπτει πάνω από 4 εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους, επαγγελματίες, αγρότες, εξ ου και το μεγάλο δημοσιονομικό κόστος, που απορροφά σχεδόν το σύνολο του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου των 1,7 δισ. ευρώ.
Μια προσεκτική ματιά, σε συνδυασμό με την πραγματικότητα αφενός της αγοράς εργασίας, όπου ο μέσος μισθός διαμορφώνεται στα περίπου 1.300 ευρώ, αφετέρου της κατανομής των συντάξεων, όπου πάνω από 1 εκατομμύριο παίρνουν σύνταξη ως 800 ευρώ, δείχνει όμως ότι κάποιοι θα έχουν μεγαλύτερο όφελος από τους υπόλοιπους. Πρακτικά, στα χαμηλά εισοδήματα το όφελος είναι υπαρκτό, αλλά μάλλον περιορισμένο. Για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος άνω των 30 ετών που παίρνει τον μέσο μισθό των 1.300 ευρώ θα έχει ετήσιο όφελος 160 ευρώ, που προφανώς δύσκολα μπορεί να καλύψει το αυξανόμενο κόστος ζωής. Ειδικά οι συνταξιούχοι που δεν παίρνουν πάνω από 800 ευρώ (πάνω από 1 εκατομμύριο) δεν θα έχουν όφελος από τη νέα κλίμακα, καθώς ο συντελεστής φορολόγησής τους παραμένει 9%.
Οι κερδισμένοι
Όλες τις προηγούμενες εβδομάδες, όσο δηλαδή στο οικονομικό επιτελείο επεξεργάζονταν σενάρια επί σεναρίων, το μήνυμα που εξέπεμπε η κυβέρνηση ήταν ότι το βάρος των αλλαγών στη φορολογική κλίμακα θα πέσει στην ελάφρυνση των νοικοκυριών με παιδιά.
Οι μετρήσεις του ΟΟΣΑ, που έδειξαν ότι το φορολογικό βάρος των οικογενειών είναι δυσανάλογα υψηλό σε σχέση με τα νοικοκυριά χωρίς παιδιά, λειτούργησαν ως καταλύτης, ενώ λίαν ανησυχητικοί χαρακτηρίζονται και οι δημογραφικοί δείκτες, που «φωνάζουν» ότι χωρίς στήριξη των οικογενειών η ραγδαία γήρανση του πληθυσμού δεν είναι αναστρέψιμη. Και κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα του φορολογικού bonus σε φορολογούμενους με παιδιά.
Το αφορολόγητο των παιδιών δεν άλλαξε. Ωστόσο, αποφασίστηκε η περαιτέρω μείωση των νέων συντελεστών της κλίμακας, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Το μεγαλύτερο βάρος της εν λόγω παρέμβασης πέφτει στη ζώνη των εισοδημάτων ως 20.000 ευρώ, δηλαδή σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα με μηνιαίο μισθό περίπου 1.400 ευρώ και δημοσίους υπαλλήλους των 1.650 ευρώ. Έτσι, ο συντελεστής για φορολογούμενο με 1 παιδί πέφτει στο 18%, για 2 παιδιά πάει στο 16%, για 3 παιδιά πάει στο 9%, για 4 παιδιά μηδενίζεται. Πρακτικά, οι πολύτεκνοι με (ατομικό) εισόδημα ως 20.000 ευρώ θα είναι αφορολόγητοι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στα υψηλότερα εισοδήματα δεν υπάρχει όφελος. Για παράδειγμα, φορολογούμενος με 4 παιδιά και εισόδημα 40.000 ευρώ, θα έχει ετήσιο όφελος 4.300 ευρώ.
Και εδώ ισχύει, όμως, η διαπίστωση ότι ουσιαστικό όφελος προκύπτει όσο αυξάνεται το εισόδημα. Για παράδειγμα, φορολογούμενος με 1 παιδί θα έχει ετήσιο όφελος 200 ευρώ αν το εισόδημά του είναι 15.000 ευρώ, 400 ευρώ αν το εισόδημά του είναι 20.000 ευρώ, 800 ευρώ αν το εισόδημά του είναι 30.000 ευρώ κ.ο.κ.
Οι νέοι
Αυτό που διαφυλάχθηκε ως... κόρη οφθαλμού μέχρι τις ανακοινώσεις ήταν το ειδικό φορολογικό καθεστώς για τους νέους. Μπορεί η ανεργία να έχει περιοριστεί, ωστόσο οι χαμηλοί μισθοί ειδικά στα πρώτα χρόνια του εργασιακού βίου, σε συνδυασμό με τις εξωφρενικές τιμές των ακινήτων και το εκρηκτικό κόστος ζωής, έχουν ως αποτέλεσμα τα Ελληνόπουλα να αδυνατούν να εγκαταλείψουν το πατρικό τους, πόσω μάλλον να ξεκινήσουν τη δική τους οικογένεια.
Η παρέμβαση έχει δύο σκέλη: 1) μηδενική φορολόγηση για εισόδημα ως 20.000 ευρώ για νέους ως 25 ετών, 2) πολύ χαμηλή φορολόγηση (9% αντί 20%) για νέους 25-30 ετών. Και επειδή κανείς δεν μπορεί να τρέφει αυταπάτες για τους μισθούς που «παίζουν» στις νέες ηλικίες, το ζητούμενο είναι αν και πόσο ωφελούνται όσοι παίρνουν τον κατώτατο μισθό. Έτσι, για ετήσιο εισόδημα περίπου 12.300 ευρώ (πάνω από το αφορολόγητο των 8.633 ευρώ), προκύπτει όντως όφελος, της τάξης των 640 ευρώ. Αντιθέτως, όσοι εργάζονται με μερική απασχόληση θα έχουν σχεδόν μηδενικό όφελος.
Παράδειγμα νέας κλίμακας - Εισόδημα 20.000 ευρώ
Εργαζόμενος χωρίς παιδιά
- Φόρος σήμερα: 2.483 ευρώ
- Φόρος 2026: 2.283 ευρώ
- Αν είναι ως 25 ετών: 0 ευρώ
- Αν είναι 25- 30 ετών: 1.183 ευρώ
Εργαζόμενος με 2 παιδιά
- Φόρος σήμερα: 2.140 ευρώ
- Φόρος 2026: 1.540 ευρώ
Νέος εργαζόμενος με κατώτατο μισθό
- Φόρος σήμερα: 639,80 ευρώ
- Φόρος 2026: 0 ευρώ