Κι εκεί που έδειχναν ότι «φρενάρουν», οι δείκτες της κτηματαγοράς συνεχίζουν να «καλπάζουν», προκαλώντας πονοκέφαλο όχι μόνο στους άμεσα ενδιαφερομένους, δηλαδή ενοικιαστές κι επίδοξους αγοραστές, αλλά και στο οικονομικό επιτελείο που γράφει και ξαναγράφει το «πακέτο» της ΔΕΘ.
Ξεκινώντας από τις τιμές πώλησης, σύμφωνα με τα στοιχεία του indomio.gr, τον Ιούλιο η μέση ζητούμενη τιμή για κατοικίες ήταν € 2.622 ανά τ.μ., με μια αύξηση του 2,38% σε σύγκριση με τον περσινό Ιούλιο (2.561 €/τ.μ.). Μόλις πριν από τρία χρόνια, ο πήχης βρισκόταν στα 2.164 ευρώ, ενώ ανατρέξει κανείς ακόμα πιο πίσω, στο καλοκαίρι του 2019, η μέση ζητούμενη τιμή διαμορφωνόταν κάτω από τα 2.000 ευρώ/τ.μ.!
Ειδικά όσον αφορά στην Αττική, η κατάσταση στα Νότια Προάστια έχει ξεφύγει, καθώς εκεί καταγράφεται η υψηλότερη μέση ζητούμενη τιμή: 4.032 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Η Βουλιαγμένη, με 7.454 ευρώ κρατά τα ηνία, ενώ προκαλεί αίσθηση ότι η μέση ζητούμενη τιμή στο Ελληνικό (5.134 ευρώ) έχει ξεπεράσει τη Γλυφάδα (5.154 ευρώ). Στον αντίποδα, η χαμηλότερη τιμή καταγράφηκε στα προάστια του Πειραιά με μέσο όρο 2.119 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο.
Τα ενοίκια
Αφόρητη είναι, πλέον, η κατάσταση για 3 στα 10 νοικοκυριά, τα οποία δεν κατοικούν σε ιδιόκτητη αλλά σε μισθωμένη κατοικία. Τον Ιούλιο, η μέση ζητούμενη τιμή για κατοικίες προς ενοικίαση ήταν €10,31 το μήνα ανά τ.μ., με μια αύξηση του 2,89% σε σύγκριση με πέρσι (€ 10,02 το μήνα ανά τ.μ.). Προφανώς και αυτή η εικόνα δεν αποτυπώνει πλήρως τη σκληρή πραγματικότητα, καθώς ανά περιοχή καταγράφονται ακόμα μεγαλύτερες τιμές ή αυξήσεις σε σχέση με πέρσι.
Στην Αττική, η μέση τιμή για κατοικίες προς ενοικίαση έφτασε τα €12,07 ανά τ.μ., με μια αύξηση του 1,17% σε σύγκριση με την περίοδο Ιούλιο 2024 (€ 11,93 το μήνα ανά τ.μ.). Το 2019, όταν ξεκίνησε η κούρσα των ακινήτων, με μέση ζητούμενη τιμή ενοικίου μόλις που ξεπερνούσε τα 8 ευρώ ανά τ.μ. Αφήνοντας κανείς στην άκρη τις επιλογές... πολυτελείας, δηλαδή τα Νότια Προάστια όπου η μέση τιμή διαμορφώνεται στα 13,78 ευρώ ανά τ.μ., διαπιστώνει ότι ακόμα και στις άλλοτε προσιτές περιοχές π.χ. τα Δυτικά Προάστια, η ζητούμενη τιμή ξεπερνά ακόμα και τα 9 ευρώ ανά τ.μ.! Όσο για τις περιοχές κοντά στο κέντρο, μοιάζουν, πλέον, απλησίαστες.
Θεσσαλονίκη
Ελαφρώς καλύτερη μοιάζει η εικόνα στη Θεσσαλονίκη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν καταγράφονται αυξήσεις σε σχέση με πέρσι. Η μέση τιμή για κατοικίες προς ενοικίαση τον Ιούλιο ήταν € 9,16 ανά τ.μ., με μια αύξηση του 0,22% σε σύγκριση πέρσι (€ 9,14 το μήνα ανά τ.μ.).Το καλοκαίρι του 2019 η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίου μόλις που ξεπερνούσε τα 6 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Τα μέτρα
Με αυτά τα δεδομένα κι έχοντας κατά νου ότι έχει «φρενάρει» η οικοδομική δραστηριότητα, άρα και η προσφορά νέων κατοικιών, το οικονομικό επιτελείο καλείται να βρει λύσεις, που μπορούν να ανακουφίσουν άμεσα και όχι σε ορίζοντα δύο, τριών ή περισσότερων ετών. Έτσι, αν και το ανανεωμένο πρόγραμμα της Κοινωνικής Αντιπαροχής φιλοδοξεί να εξασφαλίσει στέγη σε 25- 30 χιλιάδες νοικοκυριά, αυτό δεν μπορεί να γίνει «αύριο», ενώ και το πετυχημένο πρόγραμμα «Σπίτι μου» έχει περιορισμένο εύρος ωφελουμένων (συνολικά περίπου 30.000 νοικοκυριά).
Πού πέφτει το βάρος; Στο μίγμα μέτρων, που θα μπορούσαν να δώσουν κίνητρο στους ιδιοκτήτες ακινήτων είτε να ανοίξουν «κενά» διαμερίσματα είτε να τα τραβήξουν από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που καταγράφουν ιστορικό ρεκόρ (242 χιλιάδες καταλύματα). Ένα από αυτά που φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος είναι η μείωση του φόρου εισοδήματος από ακίνητα, που σήμερα φορολογείται μάλλον βαριά αν λάβει κανείς υπόψιν ότι ως τις 12.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 15% κι από εκεί και πάνω ανεβαίνει στο 35%. Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι να γίνει πιο προοδευτική η κλίμακα (περισσότεροι συντελεστές), αλλά με συνδυασμό εκπτώσεων για δαπάνες συντήρησης και ανακαίνισης.
Εκτενής ανάλυση του εξειδικευμένου λογιστικού site, taxheaven, αναδεικνύει τα διαφορετικά μοντέλα φορολόγησης των ενοικίων σε όλη την Ευρώπη, όπως επίσης των κινήτρων που προβλέπονται για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Για παράδειγμα, σε ορισμένες χώρες (Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Σλοβακία και Λουξεμβούργο) αν και το εισόδημα φορολογείται είτε με την κλίμακα των λοιπών εισοδημάτων είτε με flat tax, οι εκμισθωτές έχουν την δυνατότητα να επιλέγουν δύο διαφορετικά συστήματα έκπτωσης δαπανών από το εισόδημα πριν αυτό φορολογηθεί.
Οι 20 από τις 27 χώρες της Ε.Ε. επιτρέπουν την αφαίρεση πλήθους εξόδων από τα ακαθάριστα έσοδα για την εξεύρεση του φορολογητέου εισοδήματος από ενοίκια. Αυτά περιλαμβάνουν συνήθως έξοδα συντήρησης, επισκευών, φόρους ακινήτων, ασφάλιστρα, έξοδα διαχείρισης, και σε πολλές περιπτώσεις, αποσβέσεις ακινήτων και επίπλων, καθώς και τόκους στεγαστικών δανείων. Οι μόνες χώρες που αναγνωρίζουν ποσοστό επί των εσόδων και σε καμία περίπτωση δεν αναγνωρίζουν λοιπές δαπάνες είναι η Ελλάδα (5%) ή Βουλγαρία (10%) το Βέλγιο, η Εσθονία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Ρουμανία (2025) και η Σουηδία.