Το 2023, η IBM έδωσε το στίγμα της ανακοινώνοντας την απόλυση σχεδόν 8.000 υπαλλήλων που θα τους αντικαθιστούσε μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.
Όμως, κόντρα σε όλες τις πιθανότητες, η στρατηγική αυτή οδήγησε σε ένα κύμα νέων προσλήψεων… και πάλι λόγω της τεχνητής νοημοσύνης.
Τι έγινε με τη χρήση ΑΙ στην ΙΒΜ
Η IBM έλαβε αυτήν την ριζοσπαστική απόφαση να αντικαταστήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας, κυρίως σε υποστηρικτικές λειτουργίες, με λύσεις τεχνητής νοημοσύνης, καθώς είχε έναν ξεκάθαρο δηλωμένο στόχο.
Να αυτοματοποιήσει έως και το 30% των επαναλαμβανόμενων εργασιών, ιδίως στους ανθρώπινους πόρους, και έτσι να επιτευχθεί σημαντική εξοικονόμηση παραγωγικότητας.
Η στρατηγική αυτή, κάθε άλλο παρά μεμονωμένη ήταν. Αποτελούσε μέρος ενός παγκόσμιου κύματος εξορθολογισμού στο πλαίσιο του οποίου και άλλοι τεχνολογικοί κολοσσοί, όπως η Google και η Spotify, προέβαιναν σε μαζικές απολύσεις.
Όμως η IBM προχώρησε το πείραμα περισσότερο από τους ανταγωνιστές της. Χάρη στη λύση AskHR, έναν έξυπνο βοηθό εργαζομένων με τεχνητή νοημοσύνη, το 94% των καθημερινών εργασιών διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού έχουν αυτοματοποιηθεί, από την επεξεργασία των αδειών μέχρι τη διαχείριση της μισθοδοσίας και την τεκμηρίωση των εργαζομένων.
Η IBM αύξησε την παραγωγικότητα και χρειάστηκε προσωπικό!
Αυτή η αυτοματοποίηση επέτρεψε στην εταιρεία να δημιουργήσει παραγωγικότητα ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε περισσότερους από 70 διαφορετικούς επιχειρηματικούς τομείς. Αλλά αυτό που συνέβη στη συνέχεια εξέπληξε ακόμη και την ανώτατη διοίκηση της IBM.
Εκεί που σκόπευσε να μειώσει μόνιμα το εργατικό δυναμικό της, η εταιρεία είδε τον συνολικό αριθμό των εργαζομένων της να αυξάνεται και πάλι μετά το κύμα απολύσεων.
Ο Arvind Krishna, διευθύνων σύμβουλος της IBM, το εξήγησε στη Wall Street Journal: «Ενώ κάναμε τεράστιο έργο για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, η συνολική μας απασχόληση στην πραγματικότητα αυξήθηκε επειδή μας επέτρεψε να επενδύσουμε περισσότερο σε άλλους τομείς».
Στην πραγματικότητα, η αυτοματοποίηση έχει απελευθερώσει οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, οι οποίοι έχουν επανατοποθετηθεί σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Η IBM προσέλαβε μαζικά μηχανικούς λογισμικού, πωλητές και ειδικούς μάρκετινγκ - θέσεις εργασίας στις οποίες η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη και η ανθρώπινη αλληλεπίδραση είναι αναντικατάστατες από τις μηχανές.
Επαναλαμβανόμενες και προβλέψιμες εργασίες έχουν ανατεθεί στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά η ανάγκη για ανθρώπινες δεξιότητες έχει αυξηθεί εκρηκτικά σε στρατηγικούς τομείς.
Προς έναν μετασχηματισμό της αγοράς εργασίας
Το παράδειγμα της IBM καταδεικνύει μια θεμελιώδη τάση: η τεχνητή νοημοσύνη δεν εξαλείφει απλώς θέσεις εργασίας, αλλά δημιουργεί νέες, συχνά πιο εξειδικευμένες και καλύτερα αμειβόμενες. Αλλά αυτός ο μετασχηματισμός δεν είναι χωρίς προβλήματα.
Οι θέσεις εργασίας που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην αυτοματοποίηση, όπως οι υποστηρικτικές λειτουργίες, αντικαθίστανται, ενώ η ζήτηση εκρήγνυται για προφίλ ικανά να διαχειρίζονται, να σχεδιάζουν και να πωλούν λύσεις τεχνητής νοημοσύνης. Η IBM δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση.
Άλλες εταιρείες, όπως η Duolingo και ορισμένες πλατφόρμες εξυπηρέτησης πελατών, έχουν επίσης προσπαθήσει να αντικαταστήσουν μαζικά το προσωπικό τους με chatbots, μερικές φορές με ανάμεικτα αποτελέσματα, αναγκάζοντάς τις να επαναπροσλάβουν ειδικούς για να αντισταθμίσουν τα όρια της αυτοματοποίησης.
Που έγκειται η επιτυχία της εταιρείας
Η επιτυχία της αυτοματοποίησης στην IBM βασίζεται στην ικανότητα της εταιρείας να επανεπενδύει την εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται σε τομείς ανάπτυξης.
Η περίπτωση της AskHR είναι εμβληματική: το 2024, η πλατφόρμα επεξεργάστηκε περισσότερες από 11,5 εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις, με ποσοστό ικανοποίησης πελατών (NPS) που αυξήθηκε από -35 σε +74 μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.
Όμως, παρά τις επιτυχίες αυτές, μόνο το 6% των αιτημάτων εξακολουθεί να απαιτεί ανθρώπινη παρέμβαση, απόδειξη ότι ο μετασχηματισμός δεν έχει ολοκληρωθεί και ότι ορισμένες δεξιότητες εξακολουθούν να είναι απαραίτητες.
Αναδύονται νέα επαγγέλματα με μεγάλη ταχύτητα
Η υπόθεση της IBM εγείρει το ερώτημα για το μέλλον της εργασίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, σχεδόν 92 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να εξαφανιστούν έως το 2030 ως αποτέλεσμα της αυτοματοποίησης, αλλά νέα επαγγέλματα αναδύονται ήδη με μεγάλη ταχύτητα.
Η πρόκληση για τις εταιρείες και τους εργαζόμενους θα είναι να προβλέψουν αυτές τις αλλαγές, να εκπαιδευτούν και να προσαρμοστούν σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας.
Στην IBM, η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν εξαφάνισε μόνο θέσεις εργασίας: ανάγκασε την εταιρεία να επανεξετάσει σε βάθος τη στρατηγική της στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού και να επαναπροσδιορίσει τα δεδομένα της σύγχρονης απασχόλησης.