Ενώ τα βλέμματα όλου του κόσμου είναι στραμμένα στην Ελλάδα, οι New York Times έστρεψαν το βλέμμα προς την Πορτογαλία, με ένα δημοσίευμα που αποκαλύπτει την κατάσταση στη χώρα που θεωρείται «υπόδειγμα ασθενούς». Μάλιστα φιλοξενεί οικονομολόγους που προτείνουν αναδιάρθρωση του χρέους και στη χώρα της Ιβηρικής.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, η Πορτογαλία - σε αντίθεση με την Ελλάδα, είναι ένα έθνος - οφειλέτης που έχει κάνει τα πάντα όσα η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν ζητήσει, σε αντάλλαγμα για τα 78 δις € (περίπου $ 103 δις) διάσωσης που έλαβε η Λισαβόνα τον περασμένο Μάιο.
Και όμως, με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις για την ικανότητα μιας χώρας να εξοφλήσει τα χρέη της, η Πορτογαλία πέφτει βαθύτερα μέσα στην τρύπα.Ο λόγος του χρέους της προς το ΑΕΠ ήταν 107% όταν έλαβε το πακέτο διάσωσης αλλά σήμερα το ποσοστό αυτό έχει εκτιναχθεί στο 118%.
Αυτό δεν οφείλεται απαραίτητα στο ότι το συνολικό χρέος της Πορτογαλίας αυξάνεται, αλλά επειδή η οικονομία της συρρικνώνεται. Και οι οικονομολόγοι λένε ότι ο ίδιος φαύλος κύκλος θα μπορούσε να υπάρξει και αλλού στην Ευρώπη.
Δύο άλλες χώρες, που παρακολουθούνται στενά στον κατάλογο του χρέους, η Ισπανία και η Ιταλία, έχουν επίσης αύξηση της αναλογίας του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ - παρόλο που, όπως η Πορτογαλία, έχουν υιοθετήσει περικοπές του προϋπολογισμού και φορολογικά μέτρα, τα οποία εξακολουθούν να ορίζουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και το ΔΝΤ.
Και την Τρίτη, νέα στοιχεία έδειξαν ότι η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο από ό, τι αναμενόταν το περασμένο έτος, καθώς η Ελλάδα αγωνίζεται κάτω από τις όλο και πιο μεγάλες απαιτήσεις λιτότητας από τις Ευρωπαίους δανειστές της.
Παρά τα σκληρά μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί στη μικρή χώρα της Ιβηρικής, η οικονομική κατάσταση δεν βελτιώνεται. Άλλωστε πολλοί οικονομολόγοι λένε ότι αυτές οι κινήσεις είναι επίσης ένας λόγος για τον οποίο συρρικνώθηκε η οικονομία της Πορτογαλίας κατά 1,5% το 2011 και αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 3% φέτος.
«Χωρίς ανάπτυξη, η μείωση των επιπέδων του χρέους καθίσταται σχεδόν αδύνατη. Είναι σαν να προσπαθείς να πληρώσεις ένα μεγάλο υπόλοιπο πιστωτικής κάρτας, αφού προηγηθεί περικοπή μισθού. Μπορείς να περικόψεις δαπάνες, αλλά με χαμηλότερες αποδοχές είναι δύσκολο να βρεις τα χρήματα για να εξοφλήσεις το χρέος», αναφέρει χαρακτηριστικά η αμερικανική εφημερίδα.
«Το χρέος της Πορτογαλίας απλώς δεν είναι βιώσιμο.Η πραγματική οικονομία δεν έχει τη δομή για να αναπτυχθεί στο μέλλον και επομένως δεν θα είναι σε θέση να εξοφλήσει το χρέος της σε μακροπρόθεσμη βάση», δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπένσεκ, αναλυτής στο Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία.
Η υπομονή των Πορτογάλων εξαντλείται
Το δημοσίευμα επισημαίνει χαρακτηριστικά πως η πορτογαλική κοινή γνώμη έχει δείξει μεγάλυ υπομονή, χωρίς τις βίαιες διαδηλώσεις που συγκλόνισαν την Ελλάδα. Ωστόσο ακόμη και αυτή η υπομονή εξαντλείται.
Το Σάββατο, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν ειρηνικά στη τεράστια πλατεία του Παλατιού της Λισαβόνας διαμαρτυρόμενοι ενάντια στα μέτρα λιτότητας και για την ανεργία που έφτασε το 13%, φωνάζοντας «Το ΔΝΤ δεν περνάει εδώ!».
Το ΔΝΤ, από την πλευρά του, προβλέπει ότι η Πορτογαλία θα αναπτυχθεί αρκετά και τελικά να μειώσει το χρέος της σε διαχειρίσιμο επίπεδο. Αλλά ακόμα και το ΔΝΤ προειδοποιεί, σε πρόσφατη οικονομική ανασκόπηση του, ότι, αν η ανάπτυξη είναι απογοητευτική, το χρέος της Πορτογαλίας «δεν θα είναι βιώσιμο».
Μόλις εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις του προϋπολογισμού της Πορτογαλίας, ο υπουργός Οικονομικών Βίτορ Γκασπάρ προβλέπει πως η οικονομία της χώρας θα αναπτυχθεί πάνω από 2 % από το 2014 και μετά και το δημόσιο χρέος θα μειωθεί αναλόγως.
Ο κ. Γκασπάρ έχει κερδίσει επαίνους από την ηγεσία της Ευρώπης και του ΔΝΤ, που είναι πρόθυμοι να υπερασπιστουν ένα υπόδειγμα οικονομικής αναμόρφωσης, σε αντίθεση με την μεγάλη καταστροφή στην Ελλάδα.
«Δεν αρκεί να είσαι υπόδειγμα ασθενούς»
Αλλά, όπως δείχνει ο ελαφρώς αυξημένος λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Πορτογαλίας, το να είσαι υπόδειγμα ασθενούς χρέους της Ευρώπης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι πιο εύκολο να βγεις από το χρέος. Άλλοι μπορεί να το βρουν ακόμα πιο σκληρό.
Η Ισπανία, της οποίας η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ ήταν 36% πριν αρχίσει η κρίση, αναμένεται να είναι πάνω από 84% από το 2013. Η Ιταλία, της οποίας ο λόγος ήταν ήδη στο 105% το 2009, αναμένεται να φθάσει τα 126% μέχρι το επόμενο έτος.
Εάν η Πορτογαλία και άλλοι Ευρωπαίοι οφειλέτες βρίσκουν ολοένα και πιο δύσκολο να εξοφλήσουν τους πιστωτές τους λόγω της αργής ή της καθόλου ανάπτυξης, κάποιοι ειδικοί προβλέπουν, επίσης, ότι πιθανόν τελικά να χρειαστεί να διαπραγματευτούν αποσβέσεις του χρέους. Έτσι κάπως διαδραματίστηκαν τα πράγματα στη Λατινική Αμερική στη δεκαετία του 1980, όταν κατέστη σαφές ότι η αμείλικτη πίεση λιτότητας του ΔΝΤ εμπόδιζε την ανάπτυξη που χρειάζονταν οι χώρες για να πληρώσουν το χρέος.
«Η Πορτογαλία να αναδιαρθρώσει το χρέος της»
Ο Τσάρλς Βίπλοζ, διεθνής οικονομολόγος, υποστηρίζει ότι μέχρι να αποκατασταθεί η οικονομική δραστηριότητα στις υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιταλία, δεν έχει νόημα να τιμωρούνται οι πολίτες με την υπονόμευση των ανάπτυξιακών πολιτικών.
«Είναι όλα ψευδο-επιστήμη», ισχυρίζεται. «Γι 'αυτό νομίζω ότι η Πορτογαλία θα πρέπει να χρεοκοπήσει και μπορείτε να ισχυρίζεστε ότι η Ιταλία θα πρέπει να αναδιαρθρώσει επίσης το χρέος της».
Αλλά υπάρχουν ακόμη πολλοί οικονομολόγοι που συμφωνούν, πως όσο αυτή η εικόνα του χρέους είναι εντελώς αβάσιμη στην Ελλάδα, έτσι είναι και στην Πορτογαλία, η οποία θα κερδίσει περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο αν αναδιαρθρώσει το χρέος της.