Μια «τρύπα βαρύτητας» στον Ινδικό ωκεανό προβλημάτιζε τους γεωλόγους για αρκετό καιρό και τώρα φαίνεται ότι ερευνητές από το Ινστιτούτο Επιστημών στο Bengaluru της Ινδίας βρήκαν μια αξιόπιστη εξήγηση για τον σχηματισμό της.
Πρόκειται για ένα σημείο όπου η βαρυτική έλξη της Γης είναι ασθενέστερη, η μάζα της είναι μικρότερη από το κανονικό και η στάθμη της θάλασσας είναι 106 μέτρα κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Οι επιστήμονες έχουν χαρτογραφήσει αυτές τις κοιλάδες και τις βυθίσεις, αλλά αυτή που τους έχει γοητεύσει περισσότερο είναι η «τρύπα» στον Ινδικό Ωκεανό, η οποία ανακαλύφθηκε το 1948.
Τώρα, δύο ερευνητές από το Ινστιτούτο Επιστημών της Ινδίας, ο Debanjan Pal και η Attreyee Ghosh, πιστεύουν ότι γνωρίζουν τι τη δημιούργησε.
Η εξήγηση για τον σχηματισμό της: πίδακες μάγματος που προέρχονται από το βαθύ εσωτερικό του πλανήτη, όπως εκείνοι που οδηγούν στη δημιουργία των ηφαιστείων.
Για να καταλήξει σε αυτή την υπόθεση, η ομάδα χρησιμοποίησε supercomputers για να προσομοιώσει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να έχει σχηματιστεί η περιοχή, πηγαίνοντας μέχρι και 140 εκατομμύρια χρόνια πίσω.
Τα ευρήματα, τα οποία περιγράφονται λεπτομερώς σε μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Geophysical Research Letters, επικεντρώνονται σε έναν αρχαίο ωκεανό που δεν υπάρχει πλέον.
«Έχουμε κάποιες πληροφορίες και κάποια σιγουριά για το πώς ήταν η Γη τότε», δήλωσε η Ghosh. «Οι ήπειροι και οι ωκεανοί βρίσκονταν σε πολύ διαφορετικές θέσεις και η δομή της πυκνότητας ήταν επίσης πολύ διαφορετική».
Οι προσομοιώσεις για να ανακαλύψουν τι συμβαίνει με την «τρύπα βαρύτητας» στον Ινδικό Ωκεανό
Από αυτό το σημείο ως αρχή, η ομάδα «έτρεξε» 19 προσομοιώσεις μέχρι σήμερα, αναδημιουργώντας τη μετατόπιση των τεκτονικών πλακών και τη συμπεριφορά του μάγματος μέσα στο μανδύα -το παχύ στρώμα του εσωτερικού της Γης που βρίσκεται μεταξύ του πυρήνα και του φλοιού. Σε έξι από τα σενάρια, σχηματίστηκε ένα γεωειδές χαμηλό παρόμοιο με αυτό στον Ινδικό Ωκεανό.
Το χαμηλό γεωειδές σχηματίστηκε πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια. Δεν είναι γνωστό αν αυτό το γεωειδές θα εξαφανιστεί ή θα απομακρυνθεί. «Όλα εξαρτώνται από το πώς κινούνται αυτές οι ανωμαλίες μάζας στη Γη. Θα μπορούσε να παραμείνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Αλλά θα μπορούσε επίσης να εξαφανιστεί για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια στο μέλλον, καθώς οι κινήσεις των πλακών επιδρούν», ανέφερε η Ghosh.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Hugh Davies από τη Σχολή Γεωεπιστημών και Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε ότι η μελέτη «περιγράφει σίγουρα ενδιαφέρουσες υποθέσεις, οι οποίες θα πρέπει να ενθαρρύνουν για περαιτέρω έρευνα σε αυτό το θέμα». Ο Davies δεν συμμετείχε στη μελέτη αυτή.
Ο καθηγητής Alessandro Forte, καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα στο Γκέινσβιλ, ο οποίος επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη, πιστεύει ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι για τη διεξαγωγή προσομοιώσεων στον υπολογιστή προκειμένου να προσδιοριστεί η προέλευση του χαμηλού γεωειδούς στον Ινδικό Ωκεανό και ότι η μελέτη αυτή αποτελεί βελτίωση σε σχέση με προηγούμενες εργασίες. Ο Forte, πάντως, βρήκε ορισμένες αστοχίες στην εκτέλεση της μελέτης, όπως η αποτυχία αναπαραγωγής ενός δυναμικού λοφίου του μανδύα που ξέσπασε πριν από 65 εκατ. χρόνια κάτων από τη σημερινή θέση της νήσου Ρεϋνιόν.
Ένα άλλο πρόβλημα είναι η διαφορά μεταξύ του γεωειδούς που προβλέπουν οι προσομοιώσεις στον υπολογιστή και του πραγματικού γεωειδούς.
Η Ghosh δήλωσε ότι δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη κάθε πιθανός παράγοντας στις προσομοιώσεις. «Επειδή δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς ήταν η Γη στο παρελθόν. Όσο πιο πίσω στο χρόνο πηγαίνουμε, τόσο λιγότερο αξιόπιστα γίνονται τα μοντέλα. Δεν μπορείς να λάβεις υπόψη σου κάθε πιθανότητα και πρέπει να δεχτείς ότι υπάρχουν κάποιες αποκλίσεις στον τρόπο με τον οποίο οι πλάκες έχουν μετακινηθεί με την πάροδο του χρόνου. Αλλά νομίζω ότι ο γενικός λόγος για αυτό το χαμηλό επίπεδο είναι σαφής».