Ο πήχης των προσδοκιών είχε τεθεί ήδη χαμηλά πριν ξεκινήσει η πρώτη τηλεμαχία μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Τζο Μπάιντεν, αλλά αυτό που ακολούθησε απογοήτευσε ακόμη και τους εμπειρότερους πολιτικούς αναλυτές, που έκαναν λόγο για ένα «απολύτως απαίσιο ντιμπέιτ», το χειρότερο στην πρόσφατη ιστορία.
Τι κι αν είχαν συμφωνηθεί εκ των προτέρων ως θέματα του ντιμπέιτ (στο οποίο και οι δύο έφθασαν συνοδευόμενοι από τις συζύγους τους) η πανδημία του κορωνοϊού, η πορεία της αμερικανικής οικονομίας και ο διορισμός της εκλεκτής του Τραμπ στο Ανώτατο Δικαστήριο λίγο πριν από τις εκλογές;
Ουσιαστική συζήτηση στη μιάμιση ώρα που διήρκεσε το ντιμπέιτ στο Κλίβελαντ του Οχάιο δεν έγινε ποτέ, αφού ευθύς εξαρχής η τηλεμαχία στιγματίστηκε από προσωπικές επιθέσεις, ύβρεις και αδιανόητους χαρακτηρισμούς, αλλά και από τις επανειλημμένες -πλην μάταιες- εκκλήσεις του συντονιστή Κρις Ουάλας
στον Τραμπ να σταματήσει να διακόπτει.
Ο Τραμπ προκαλούσε, ο Μπάιντεν απαντούσε
Φρεσκοξυρισμένος, ηλιοκαμένος, ο Τραμπ προσπάθησε εξαρχής να καταφέρει χτυπήματα κατά του Μπάιντεν χαρακτηρίζοντάς τον «σοσιαλιστή», «αποτυχημένο», έναν πολιτικό που δεν έχει καταφέρει τίποτε σε τόσα χρόνια καριέρας. Τον διέκοπτε συνεχώς, τον προκαλούσε, τον εκνεύριζε. Εν συντομία ο Τραμπ ήταν ο γνωστός «νταής» Τραμπ.
Ο Μπάιντεν, από την άλλη, εμφανίστηκε με το γνώριμο στιλ του: ήρεμος, λογικός, οπλισμένος μάλλον με επιχειρήματα παρά με προσβολές -αν και δεν τις απέφυγε. Δεν έλειψαν τα συχνά φραστικά του ολισθήματα, αλλά δεν ήταν δραματικά. Ωστόσο, έδινε μερικές φορές την εντύπωση του στριμωγμένου απέναντι στην επιθετικότητα του Τραμπ. Στις προκλήσεις του απαντούσε με χαμόγελα, κουνούσε με νόημα το κεφάλι, έλεγε εκνευρισμένος «αυτό δεν ισχύει», αλλά κάποιες φορές έχασε τον έλεγχο όταν κάλεσε τον Τραμπ «να το βουλώσει», κάτι που, βέβαια, αγνόησε ο τελευταίος…
Η «μαριονέτα της ριζοσπαστικής Αριστεράς» και το «κανίς του Πούτιν»
Σε κάποιο σημείο του debate, ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε πως ο Μπάιντεν θα αποδεικνυόταν αδύναμος μπροστά στην εγκληματικότητα και στη βία εάν εκλεγόταν στον Λευκό Οίκο, λέγοντας μάλιστα πως «η ριζοσπαστική Αριστερά σε χειραγωγεί σαν μαριονέτα».
Παίρνοντας τον λόγο ο Τζο Μπάιντεν κατηγόρησε τον Ρεπουμπλικάνο αρχηγό του κράτους Ντόναλντ Τραμπ πως είναι «το κανίς» του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν. «Είναι το κανίς του Πούτιν. Αρνείται να πει το παραμικρό για τα πριμ που δίνονταν προκειμένου να σκοτώνονται Αμερικανοί στρατιώτες», υποστήριξε ο πρώην αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα.
Ο «νταής» Τραμπ κι ο «ήρεμος» Μπάιντεν
Ο συντονιστής του ντιμπέιτ αντιλήφθηκε σχεδόν εξαρχής πού πάει το πράγμα και προσπάθησε να επαναφέρει στην τάξη τους μονομάχους: «Μιλάμε τώρα για την πανδημία του κορωνοϊού. Ας προσπαθήσουμε να μιλήσουμε σοβαρά, τουλάχιστον γι’ αυτό το θέμα», είπε. Αλλά προφανώς οι δύο αντίπαλοι -και κυρίως ο Τραμπ- δεν ενδιαφέρονταν και τόσο για μια σοβαρή συζήτηση. Ο ένοικος του Λευκού Οίκου ήθελε πάνω απ’ όλα να πετάξει σαν πυροτεχνήματα τα συνθήματα που ηχούν ευχάριστα στα αυτιά των ψηφοφόρων του: «Νόμος και Τάξη», «οι ΗΠΑ είναι η καλύτερη οικονομία του κόσμου», «διόρισα 300 ομοσπονδιακούς δικαστές και τρεις στο Ανώτατο Δικαστήριο», «οι αριστεροί, σοσιαλιστές Δημοκράτες» κ.λπ. Άφησε στην άκρη τα 200.000 θύματα του κορωνοϊού στις ΗΠΑ -«γι’ αυτό φταίει η Κίνα», υποστήριξε και πάλι- χώρια που «αν ήταν ο Μπάιντεν πρόεδρος, τα θύματα θα ήταν δύο εκατομμύρια».
Ο Τραμπ επιτέθηκε και πάλι στις επιστολικές ψήφους ως «απάτη» των Δημοκρατικών για να του κλέψουν τη νίκη και με την πρώτη ευκαιρία εξαπέλυσε πυρά κατά του γιου του αντιπάλου του, του Χάντερ Μπάιντεν, κατηγορώντας τον ως διεφθαρμένο λομπίστα δικηγόρο, και διερωτώμενος για ποιο λόγο έλαβε εκατομμύρια από τη σύζυγο του δημάρχου της Μόσχας, ισχυρισμός που δεν έχει αποδειχθεί.
Και ενδιάμεσα πετούσε σαρκαστικές σπόντες για την ευφυΐα του Μπάιντεν: «Δεν μπορείς, δεν το έχεις, πάρε χρόνο για να απαντήσεις» κ.λπ. Ενώ κάποια στιγμή σχολίασε: «Χρησιμοποίησες μόλις τώρα τη λέξη “ευφυής”; Δεν υπάρχει τίποτε ευφυές πάνω σου, ήσουν ο τελευταίος της τάξης σου στο πανεπιστήμιο».
Τι είπαν Τραμπ και Μπάιντεν
Η επιλογή της Μπάρετ
Η πρώτη ερώτηση αφορούσε τον διορισμό της Μπάρετ στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ο Τραμπ υποστήριξε ότι είναι μια εξαιρετική επιλογή. «Θα το πω πολύ απλά. Κερδίσαμε τις εκλογές. Οι εκλογές έχουν συνέπειες. Έχουμε τη Γερουσία, έχουμε τον Λευκό Οίκο και έχουμε μια εκπληκτική υποψήφια που έχει τον σεβασμό όλων των κορυφαίων ακαδημαϊκών», με τον Μπάιντεν να του απαντά ότι θα έπρεπε να περιμένει μέχρι την 31η Νοεμβρίου καθώς οι εκλογές έχουν ήδη ξεκινήσει.
Μετά την πρώτη ερώτηση κιόλας, άρχισαν οι έντονες προσωπικές επιθέσεις ανάμεσα στους δύο ανθυποψηφίους, με τον Τραμπ να χαρακτηρίζει τον Μπάιντεν «ριζοσπάστη σοσιαλιστή» και τον Μπάιντεν να χαρακτηρίζει τον Τραμπ «ψεύτη και κλόουν».
Το σύστημα υγείας
Τραμπ και Μπάιντεν άρχισαν να τσακώνονται στη συνέχεια για την πανδημία και το ObamaCare, με τον Αμερικανό πρόεδρο να κατηγορεί τον Μπάιντεν ότι κατά τη διάρκεια της θητείας Ομπάμα έχασαν τη ζωή τους αρκετοί στρατιώτες καθώς δεν υπήρχε λειτουργικό σύστημα υγείας στο στράτευμα, ενώ ο υποψήφιος των Δημοκρατικών τον κατηγόρησε για κακούς χειρισμούς στην πανδημία με συνέπεια τον θάνατο 200.000 ατόμων.
«Δεν έχει κανένα σχέδιο για την υγεία, όπως και για οτιδήποτε άλλο εδώ και τέσσερα χρόνια. Όλοι ξέρουν ότι είναι ψεύτης», είπε ο Μπάιντεν για τον Τραμπ και ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος τον διέκοπτε, συνέχισε: «Έχει κάποιος από εσάς καμία ιδέα για τι πράγμα μιλάει αυτός ο κλόουν;».
Σε κάποια στιγμή, ενώ ο Τραμπ ακατάπαυστα διέκοπτε τον Μπάιντεν, ο υποψήφιος των Δημοκρατικών του απευθύνθηκε λέγοντάς του: «Θα το βουλώσεις επιτέλους;».
Ο διάλογος μεταξύ των δύο υποψηφίων συνεχίστηκε στο ίδιο χαοτικό στιλ, με τον Μπάιντεν να υποστηρίζει ότι ο Τραμπ δεν έχει κανένα σχέδιο για το σύστημα υγείας και περίθαλψης και τον Αμερικανό πρόεδρο να χαρακτηρίζει τον Μπάιντεν «σοσιαλιστή που θέλει να καταστρέψει το ιδιωτικό σύστημα ασφάλισης των ΗΠΑ».
Για τον κορωνοϊό
Ο Ντόναλντ Τραμπ φυσικά υπερασπίστηκε τις επιλογές του για τον κορωνοϊό, τον οποία χαρακτήρισε «κινεζική πανούκλα». Μάλιστα επέμεινε σε ό,τι αφορά στην Κίνα, λέγοντας ότι το φταίξιμο ανήκει στην Κίνα και ότι δεν θα έπρεπε να συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο.
Για τους λίγους φόρους που πλήρωνε ο Τραμπ
Ο νυν Αμερικανός πρόεδρος επιτέθηκε με σφοδρότητα στον Τζο Μπάιντεν διότι ο υποψήφιος των Δημοκρατικών για την προεδρία δηλώνει πως είναι διατεθειμένος να αναστείλει μεγάλο μέρος δραστηριοτήτων της αμερικανικής οικονομίας εάν καταγραφεί νέα έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού. «Θέλει να κλείσει την οικονομία», είπε ο Τραμπ, «αν μας κλείσει ξανά, θα καταστρέψει αυτή τη χώρα». Σύμφωνα με τον ένοικο του Λευκού Οίκου, οι Δημοκρατικοί θέλουν να ανασταλεί η οικονομική δραστηριότητα ώστε να χάσει τις εκλογές. «Είναι πολιτικό αυτό το πράγμα», υποστήριξε.
Ο Μπάιντεν, από την άλλη, είπε ότι «εκατομμυριούχοι» και «δισεκατομμυριούχοι» όπως ο ίδιος Τραμπ τα πήγαν πολύ καλά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Αυτός ο τύπος πλήρωσε συνολικά 750 δολάρια σε φόρους», είπε ο Μπάιντεν, ενώ όταν ερωτήθηκε ο νυν Αμερικανός πρόεδρος για τις αποκαλύψεις των New York Times, εκείνος απάντησε: «Πλήρωσα εκατομμύρια δολάρια σε φόρους. Εκατομμύρια δολάρια σε φόρο εισοδήματος», ισχυριζόμενος ότι ως επιχειρηματίας είχε επίσης επωφεληθεί από τις φορολογικές πολιτικές που καθιέρωσε η κυβέρνηση Ομπάμα. «Είσαι ο χειρότερος πρόεδρος που είχε ποτέ η Αμερική», απάντησε ο Μπάιντεν.
Τσακωμός για τις μάσκες
Οι δύο υποψήφιοι ενεπλάκησαν επίσης σε αντεγκλήσεις για τη χρήση μασκών, με τον πρόεδρο να βγάζει μια μάσκα και να την κραδαίνει λέγοντας ότι καλύπτει το πρόσωπό του όταν χρειάζεται. Στη συνέχεια χλεύασε τον Μπάιντεν επειδή φορούσε μάσκες σε κάθε δημόσια εμφάνιση, λέγοντας ότι ο Μπάιντεν «φοράει τη μεγαλύτερη μάσκα που έχω δει».
Ο Μπάιντεν επέκρινε τον Τραμπ διότι είχε πει, μισοαστεία-μισοσοβαρά, πως αν υπήρχε σε ενέσιμη μορφή απολυμαντικό όπως η χλωρίνη, θα έκανε «πολύ καλό». «Αυτό ειπώθηκε σαρκαστικά, το ξέρεις Τζο», είπε ο Τραμπ, με τον Μπάιντεν να τον χαρακτηρίζει εκ νέου «ψεύτη». «Θα μπορούσες ίσως να κάνεις μια ένεση χλωρίνης στο μπράτσο, αυτό θα τα έλυνε όλα», είπε σαρκαστικά ο Μπάιντεν, ο οποίος επέκρινε επίσης τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο για τη διαβεβαίωσή του πως ο ιός θα «εξαφανιζόταν». Απεναντίας «έχει πεθάνει πολύς κόσμος», είπε ο Μπάιντεν.
Η συζήτηση με αφορμή τον Φλόιντ
Η συζήτηση περιστράφηκε φυσικά και στις φυλετικές διακρίσεις, με τον Μπάιντεν να κατηγορεί τον Τραμπ για έξαρση του διχασμού. Ο Τραμπ πάντως υπερασπίστηκε την απόφασή του για την «επιβολή του νόμου και της τάξης». «Εκπαιδεύονται άνθρωποι για να μισούν την ίδια τους τη χώρα», είπε ο Τραμπ, λέγοντας πως η Εθνοφρουρά επέβαλε την τάξη σε «πολιτείες στις οποίες κυβερνήτες είναι Δημοκρατικοί», τονίζοντας ότι ο Μπάιντεν δεν θα μπορούσε να επιβάλει την τάξη.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε για μια ακόμη φορά τους διαδηλωτές τρομοκράτες και antifa, ενώ ο Μπάιντεν σχολίασε ότι είναι υπέρ του νόμου και της τάξης.
Προσβολές και νταηλίκια
Και να σκεφτεί κανείς, σχολιάζουν αναλυτές, ότι ο Τραμπ χρειάζεται αυτά τα ντιμπέιτ για να αλλάξει τη δυναμική της προεκλογικής καμπάνιας, που είναι στην παρούσα φάση εις βάρος του. Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος έδωσε μεν την εντύπωση ότι κυριάρχησε, αλλά το πέτυχε μόνον επειδή διέκοπτε συνεχώς τους συνομιλητές του καταφεύγοντας σε προσβολές, νταηλίκια και επιθέσεις, όπως αναμενόταν, κατά της ευφυΐας του Μπάιντεν. Και μπορεί αυτό να ικανοποίησε τους σκληροπυρηνικούς οπαδούς του, αλλά οι τελευταίοι σίγουρα δεν χρειάζονταν κάτι τέτοιο για να πάνε να τον ψηφίσουν, σχολίασε ο πολιτικός αναλυτής του CNN, Chris Cillizza.
Ένα ντιμπέιτ που θύμιζε αγώνα πυγμαχίας και θεατρική παράσταση
Ήταν ένα ντιμπέιτ που θύμιζε αγώνα πυγμαχίας με χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, κυρίως από την πλευρά του Τραμπ, αλλά και θεατρική παράσταση, μόνον που οι πρωταγωνιστές, αντί να ακολουθήσουν τις οδηγίες του σκηνοθέτη, έπαιξαν έναν συγκεκριμένο ρόλο ο καθένας για το δικό του ακροατήριο.
Ουδέποτε στην πρόσφατη ιστορία της χώρας δεν επιτέθηκαν δύο προεδρικοί υποψήφιοι με τέτοια μανία ο ένας εναντίον του άλλου κατά τη διάρκεια τηλεμαχίας. Αλλά στο τέλος, μετά από μιάμιση ώρα, ουδείς κατέληξε στο καναβάτσο, αν και ο Δημοκρατικός υποψήφιος φάνηκε να κερδίζει τις εντυπώσεις σε κάποιες δημοσκοπήσεις. Αμφότεροι αποχώρησαν ικανοποιημένοι, αφού έπαιξαν τέλεια τους ρόλους τους: ο Τραμπ τον ρόλο του Τραμπ και ο Μπάιντεν εκείνον του Μπάιντεν.
Ο Τραμπ φάνηκε εξαρχής ότι αποζητούσε αυτή την ευκαιρία, αφού υπολείπεται του αντιπάλου του στις δημοσκοπήσεις, αν και τελευταία μειώνει κάπως την ψαλίδα. Έξι εβδομάδες απομένουν μέχρι την κρίσιμη αναμέτρηση και αν δεν θέλει να χάσει, θα πρέπει να τρέξει. Τα τρία ντιμπέιτ παίζουν ως εκ τούτου αποφασιστικό ρόλο στη στρατηγική του, αφού μπορεί επιτέλους να αναμετρηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Μπάιντεν και να τον ρίξει νοκ άουτ, όπως ελπίζει.
Ο πρόεδρος θα περάσει «σαν μπουλντόζα» πάνω απ’ τον Μπάιντεν, έλεγαν από το
επιτελείο του πριν από το ντιμπέιτ. Και αυτό ακριβώς επιχείρησε να κάνει.
Και μπορεί αυτού του είδους η συμπεριφορά να είναι αποκρουστική για πολλούς ψηφοφόρους, όχι όμως για εκείνους που χάρισαν στον Τραμπ τη νίκη προ τετραετίας, όταν είχε ακολουθήσει την ίδια τακτική και κατά της Χίλαρι Κλίντον. Άρα, κατά τη γνώμη του, γιατί να μην την επαναλάβει και τώρα;
Αλλά για τον Μπάιντεν ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Στα μάτια των οπαδών του το μεγαλύτερο ατού του είναι ότι «δεν είναι Τραμπ». Προτιμούν έναν υποψήφιο που να δείχνει συμπάθεια για τα θύματα της πανδημίας και τους συγγενείς τους, να μπορεί να μιλά για τις ανισότητες και τον ρατσισμό στην αμερικανική κοινωνία, να λάβει μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής, να έχουν όλοι οι Αμερικανοί ιατροφαρμακευτική ασφάλιση, να μπορέσει να επουλώσει με κάποιο τρόπο τις πληγές μιας πολωμένης χώρας.
Οι περισσότεροι ψηφοφόροι έχουν αποφασίσει προ πολλού
Ο Μπάιντεν, σε αντίθεση με τον Τραμπ, δεν ακούγεται τόσο μαχητικός και ωμός, μιλά πιο σιγά, χωρίς την οργή που αποτυπώνεται στη φωνή του Ρεπουμπλικάνου αντιπάλου του σε τέτοιες εμφανίσεις. Αλλά είναι αυτά τα στοιχεία που τον καθιστούν ελκυστικότερο σε πολλούς ψηφοφόρους -και ειδικά στις γυναίκες- οι οποίοι έχουν απαυδήσει με το αχαλίνωτο «macho» στιλ του Τραμπ. Και στον βαθμό που οι δημοσκοπήσεις αντανακλούν όντως την πραγματικότητα, η πλειοψηφία των Αμερικανών αποζητά πλέον έναν διαφορετικό πρόεδρο.
Μένει να δούμε αν το χαοτικό αυτό ντιμπέιτ πρόσφερε κάτι σε εκείνους τους Αμερικανούς ψηφοφόρους που δεν γνωρίζουν ακόμη αν πρέπει να ψηφίσουν τον Τραμπ ή τον Μπάιντεν. Ωστόσο, είναι αμφίβολο κατά πόσον είναι σημαντικός ο αριθμός των αναποφάσιστων. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι έχουν προ πολλού καταλήξει: ή θα ψηφίσουν Τραμπ γιατί τον θεωρούν υπέροχο, ή τον Μπάιντεν
-σε μεγάλο βαθμό για να απαλλαγούν από τον Τραμπ. Ως εκ τούτου, τα ντιμπέιτ αυτά μάλλον βαθαίνουν το χάσμα μεταξύ των δύο παρατάξεων, παρά ωθούν τους ψηφοφόρους να αλλάξουν στρατόπεδο…
Νικητής του ντιμπέιτ ο Μπάιντεν
Ποιος, όμως, επικράτησε σε αυτή την πρώτη τηλεοπτική αναμέτρηση; Πριν καλά-καλά προλάβει να κατακαθίσει ο κονιορτός και να αποκρυσταλλωθούν οι γνώμες, το CBS έσπευσε να διεξαγάγει μια δημοσκόπηση, όπου το 48% δήλωσε ότι νικητής ήταν ο Τζο Μπάιντεν. Αρκετά κοντά πίσω του ακολουθεί ο Ντόναλντ Τραμπ με 41%, ενώ ένας στους δέκα ερωτηθέντες θεωρεί ότι ο αγώνας έληξε ισόπαλος. Το περιθώριο στατιστικού λάθους στη σφυγμομέτρηση του CBS κυμαίνεται μεταξύ 3% και 4%.
Ωστόσο, το 69% δήλωσε «ενοχλημένο» από την ατμόσφαιρα που επικράτησε στο debate, ενώ οκτώ στους δέκα χαρακτήρισαν «αρνητικό» το κλίμα.
Σε ερώτημα για το ποιος ήταν πιο ειλικρινής στις απαντήσεις του, το 65% ψήφισε Μπάιντεν και μόλις το 29% τον Τραμπ.
Οσον αφορά τη γνώμη που σχημάτισαν για τους δύο πολιτικούς αντιπάλους, για τον Μπάιντεν το 38% σχημάτισε καλύτερη γνώμη και το 32% χειρότερη, ενώ για τον Τραμπ το 24% ανέφερε πως τον εκτιμά περισσότερο και το 42% πως η γνώμη του είναι ακόμη χειρότερη για τον Αμερικανό πρόεδρο.
Σύμφωνα με τον εκλογολόγο δρα Φρανκ Λουτζ, ουδείς εκ των δύο αντιπάλων δεν πήρε ξεκάθαρα τη νίκη, ενώ, όπως τόνισε, «η τηλεμαχία ουσιαστικά έπεισε ορισμένους αναποφάσιστους ψηφοφόρους να μην ασκήσουν διόλου το εκλογικό τους δικαίωμα». «Ο Τραμπ υπερασπίστηκε εαυτόν ενώ θα έπρεπε να υπερασπίζεται την Αμερική. Ο Μπάιντεν είναι στις καλύτερες στιγμές του όταν εμφανίζεται οραματιστής, αλλά στο ντιμπέιτ προσπαθούσε να πολεμήσει τον Τραμπ. Θα πρέπει να προετοιμαστούν καλύτερα για την επόμενη τηλεμαχία», κατέληξε.
Αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημοσκόπηση στο Twitter που διεξήγαγε η Britain Elects έδειξε ότι οι Βρετανοί τηλεθεατές έδωσαν σαφέστατο προβάδισμα με 50,8% στον Μπάιντεν, έναντι 23,4% του Τραμπ.