Ο Ντόναλντ Τραμπ μοιάζει να έχει κηρύξει πόλεμο στις πόλεις που διοικούνται από τους Δημοκρατικούς, δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα στο εσωτερικό των ΗΠΑ.
Όπως επισημαίνει το CNN, το οποίο σταθερά ασκεί κριτική στον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο, το υπαρκτό ζήτημα της εγκληματικότητας και η πάταξή της από την κυβέρνηση φέρνει τις ΗΠΑ αντιμέτωπες με μια θεσμική δοκιμασία. Ο Τραμπ επιχειρεί να επεκτείνει τις εκτελεστικές του εξουσίες πέρα από κάθε προηγούμενο, στοχεύοντας κυρίως μεγάλες πόλεις που διοικούνται από Δημοκρατικούς. Στο πλαίσιο αυτό, απειλεί να στείλει την Εθνοφρουρά και ομοσπονδιακές δυνάμεις σε πόλεις όπως το Σικάγο, η Νέα Υόρκη, η Βαλτιμόρη και το Όκλαντ. Η προοπτική αυτή δημιουργεί πολιτική ένταση και εγείρει ερωτήματα γύρω από τα όρια των προεδρικών αρμοδιοτήτων.
Πρώτα το Λος Άντζελες, μετά η Ουάσιγκτον, ο Τραμπ εδώ και εβδομάδες επιμένει να περιγράφει τις μεγάλες αμερικανικές πόλεις ως εστίες ανεξέλεγκτης εγκληματικότητας. Στις δημόσιες δηλώσεις του χαρακτηρίζει τη Βαλτιμόρη «εκτός ελέγχου» και το Σικάγο ως τον «επόμενο στόχο» της καταστολής του. Υποστηρίζει ότι μόνο η αποφασιστική παρουσία στρατού και ομοσπονδιακών πρακτόρων μπορεί να επαναφέρει την τάξη.
Για το αμερικανικό ΜΜΕ πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό μοτίβο με την ρητορική που δημιουργεί μια αίσθηση έκτακτης ανάγκης που δικαιολογεί την ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών. Ωστόσο το δημοσίευμα επισημαίνει ότι η αριθμοί διαψεύδουν αυτήν την αίσθηση του κατεπείγοντος που επιχειρεί να δημιουργεί ο Αμερικανός πρόεδρος.
Στην Ουάσιγκτον, για παράδειγμα, η εγκληματικότητα μειώθηκε το 2024 και το 2025. Στο Σικάγο, οι ανθρωποκτονίες έχουν μειωθεί κατά 31% και οι πυροβολισμοί κατά 36% από την αρχή της χρονιάς. Παρ΄όλα αυτά, η ανησυχία των πολιτών παραμένει γύρω από το πώς αντιμετωπίζεται η εγκληματικότητα, κάτι που ο Τραμπ εκμεταλλεύεται πολιτικά.
Σε θεσμικά και πολιτικά όρια η αποστολή της Εθνοφρουράς
Η αποστολή ομοσπονδιακών στρατευμάτων χωρίς τη συναίνεση των τοπικών αρχών αποτελεί μια πολύ οριακή, θεσμικά, ενέργεια που κατά πολλούς παραβιάζει την κυριαρχία των πολιτειών.
Οι Δημοκρατικοί κυβερνήτες και δήμαρχοι επισημαίνουν ότι οι τοπικές αστυνομικές δυνάμεις, σε συνεργασία με ομοσπονδιακές υπηρεσίες όπως το FBI ή η DEA, είναι οι πλέον κατάλληλες για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας. Η Εθνοφρουρά, αντίθετα, δεν έχει εκπαιδευτεί για καθαρά αστυνομικά καθήκοντα και η χρησιμοποίησή της εντός πόλεων δημιουργεί κλίμα στρατιωτικοποίησης.
Ο κυβερνήτης του Ιλινόις, Τζ. Μπ. Πρίτζκερ, ξεκαθάρισε πως δεν υπάρχει καμία «έκτακτη ανάγκη» που να δικαιολογεί ομοσπονδοποίηση της Εθνοφρουράς. Ο Γενικός Εισαγγελέας της πολιτείας, Κουάμε Ραούλ, κατηγόρησε τον Τραμπ ότι «λειτουργεί ως δικτάτορας», προειδοποιώντας για τον κίνδυνο να στραφεί ο στρατός εναντίον Αμερικανών πολιτών εντός αμερικανικού εδάφους.
Η Ουάσιγκτον, ως ομοσπονδιακή περιφέρεια, επιτρέπει στον πρόεδρο μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στην ανάπτυξη στρατευμάτων. Η ίδια ευχέρεια δεν ισχύει για τις πολιτείες, όπου οι κυβερνήτες ελέγχουν την Εθνοφρουρά. Για να παρακάμψει το πλαίσιο αυτό, ο Τραμπ εξετάζει το ενδεχόμενο να κηρύξει εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Μια τέτοια κίνηση θα ξεκλείδωνε επιπλέον εκτελεστικές αρμοδιότητες, αλλά θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε συνταγματικές μάχες.
Η πιθανότητα το Ανώτατο Δικαστήριο να κληθεί να αποφανθεί για το εύρος των προεδρικών εξουσιών είναι πλέον ορατή.
Η ατζέντα του Τραμπ
Αναλυτές και πρώην αξιωματούχοι, όπως ο πρώην δήμαρχος του Σικάγο. Ραμ Εμάνουελ, επισημαίνουν ότι η εμμονή του Τραμπ με την «καταστολή του εγκλήματος» συνδέεται περισσότερο με την ατζέντα των απελάσεων. Οι πόλεις που έχει στοχοποιήσει -Σικάγο, Νέα Υόρκη, Βαλτιμόρη, Όκλαντ- είναι γνωστές για τις πολιτικές τους προστασίας μεταναστών χωρίς χαρτιά και για τη μη συνεργασία τους με την ICE.
Εδώ, η εμπειρία της Ουάσιγκτον είναι αποκαλυπτική καθώς η ανάπτυξη στρατευμάτων και ομοσπονδιακών πρακτόρων οδήγησε σε μέτρια μείωση των δεικτών εγκληματικότητας, αλλά σε δεκαπλασιασμό των συλλήψεων μεταναστών. Αυτό ενισχύει την πεποίθηση ότι ο πραγματικός στόχος δεν είναι η ασφάλεια των πολιτών, αλλά η επιτάχυνση της πολιτικής των απελάσεων.
Η στρατηγική του Τραμπ εγκλωβίζει τους Δημοκρατικούς σε ένα πολιτικά επικίνδυνο δίλημμα. Αν αντιταχθούν σθεναρά στις ομοσπονδιακές παρεμβάσεις, κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ότι αγνοούν την ανησυχία των πολιτών για την εγκληματικότητα. Αν συμβιβαστούν, νομιμοποιούν τις αυταρχικές μεθόδους του προέδρου.
Ο ηγέτης της μειοψηφίας στη Βουλή, ο δημοκρατικός Χακίμ Τζέφρις, τόνισε ότι οι Δημοκρατικοί θέλουν ασφαλέστερες γειτονιές, αλλά μέσα από πολιτικές που αντιμετωπίζουν τις ρίζες του προβλήματος όπως τον ανεξέλεγκτο αριθμό όπλων, την κρίση ψυχικής υγείας, την ανάγκη ενίσχυσης της κοινωφελούς αστυνόμευσης. Αντίθετα, ο Τραμπ, με τις περικοπές σε κοινωνικά προγράμματα, επιτείνει τις αιτίες που τροφοδοτούν την εγκληματικότητα, υποστήριξε.
Το κόστος και οι συνέπειες
Πέρα από τη συνταγματική διάσταση, υπάρχει και το πρακτικό ζήτημα του κόστους. Η παρατεταμένη ανάπτυξη στρατευμάτων και ομοσπονδιακών πρακτόρων και μάλιστα με αόριστα χρονικά όρια απαιτεί τεράστιους πόρους.
Επιπλέον, η στρατιωτικοποίηση της δημόσιας ασφάλειας υπονομεύει την εμπιστοσύνη ανάμεσα στους πολίτες και την αστυνομία. Τα προγράμματα κοινοτικής αστυνόμευσης, που στοχεύουν στην πρόληψη της βίας μέσω συνεργασίας με τις τοπικές κοινωνίες, κινδυνεύουν να καταρρεύσουν υπό την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων στους δρόμους, επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Για τον Τραμπ, η καταστολή δεν είναι μόνο μέσο άσκησης πολιτικής αλλά και μια σημαντική ενίσχυση της εικόνας που θέλει να χτίσει. Αυτή του αποφασιστικού ηγέτη. Μια επιχείρηση «καθαρισμού» στο Σικάγο ή τη Βαλτιμόρη θα του προσέφερε εικόνες στρατιωτών στους δρόμους και συλλήψεων που θα μπορούσε να προβάλει ως τρανή απόδειξη ισχύος.
Αλλά κινδυνεύει ταυτόχρονα να χαρακτηριστεί, αντιδημοκρατικός, συγκεντρωτικός και όπως συχνά ακούγεται από τους επικριτές του, ένας αυταρχικός ηγέτης που απομακρύνει τις ΗΠΑ από τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες παραδόσεις τους.