Τα σημαντικότερα γεγονότα και πρόσωπα του 2025 δεν συγκροτούν μια γραμμική αφήγηση προόδου ή παρακμής· συνθέτουν, αντίθετα, ένα μωσαϊκό αντιφάσεων, φόβου, ελπίδας και βαθιών μετατοπίσεων.
Το 2025 καταγράφηκε ως μια χρονιά καμπής: όχι επειδή έλυσε τα μεγάλα προβλήματα του κόσμου, αλλά επειδή τα έκανε πιο καθαρά, πιο απτά και συχνά πιο επείγοντα. Ήταν ένα έτος όπου η γεωπολιτική ένταση συνυπήρξε με τεχνολογικές τομές χωρίς ιστορικό προηγούμενο, όπου η κλιματική κρίση έπαψε οριστικά να είναι αφηρημένη έννοια και όπου κοινωνίες –και στην Ελλάδα– κλήθηκαν να σταθούν απέναντι σε τραύματα που παραμένουν ανοιχτά. Τα σημαντικότερα γεγονότα και πρόσωπα του 2025 δεν συγκροτούν μια γραμμική αφήγηση προόδου ή παρακμής· συνθέτουν, αντίθετα, ένα μωσαϊκό αντιφάσεων, φόβου, ελπίδας και βαθιών μετατοπίσεων.
Μια πολιτική λογική σύγκρουσης και εσωστρέφειας
Στο διεθνές πεδίο, η δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών επανέφερε με εκκωφαντικό τρόπο μια πολιτική λογική σύγκρουσης, συναλλαγής και εσωστρέφειας. Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο δεν ήταν απλώς μια εναλλαγή προσώπων, αλλά ένα σαφές μήνυμα για τη μετατόπιση μεγάλου μέρους της αμερικανικής κοινωνίας. Το 2025 σημαδεύτηκε από ανατροπές σε διεθνείς συμφωνίες, από σκληρή ρητορική απέναντι σε συμμάχους και από την επαναφορά της «America First» πολιτικής ως κεντρικού δόγματος.
Ιδιαίτερη ένταση γνώρισε η οικονομική σύγκρουση ΗΠΑ–Κίνας, η οποία το 2025 πέρασε σε νέα φάση. Δασμοί, περιορισμοί στην τεχνολογία αιχμής, έλεγχοι στις αλυσίδες εφοδιασμού και μάχες για την κυριαρχία σε κρίσιμους τομείς –από τους ημιαγωγούς έως την τεχνητή νοημοσύνη– κατέστησαν σαφές ότι ο ανταγωνισμός των δύο υπερδυνάμεων δεν είναι συγκυριακός, αλλά δομικός. Η παγκόσμια οικονομία βρέθηκε έτσι εγκλωβισμένη σε μια νέα μορφή ψυχρού πολέμου, με επιπτώσεις στις αγορές, στην ανάπτυξη και στη γεωπολιτική σταθερότητα.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η συμφωνία εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας αποτέλεσε μια εύθραυστη αλλά κρίσιμη ανάσα. Παρότι δεν έλυσε τις βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης, η κατάπαυση του πυρός το 2025 έσωσε ζωές και άνοιξε, έστω προσωρινά, ένα παράθυρο διπλωματικής κινητικότητας. Η διεθνής κοινότητα, κουρασμένη από κύκλους βίας χωρίς ορατό τέλος, αντιμετώπισε την εκεχειρία περισσότερο ως αναγκαία παύση παρά ως λύση, γνωρίζοντας πόσο εύκολα μπορεί να καταρρεύσει.
Σημαντικό σταθμό της χρονιάς αποτέλεσε και η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Εκεί, τα κράτη-μέλη ανέλαβαν νέες δεσμεύσεις για αύξηση αμυντικών δαπανών, ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας και προσαρμογή σε ένα περιβάλλον πολλαπλών απειλών.
Το ΝΑΤΟ του 2025 δεν μιλά πια μόνο για συμβατικούς πολέμους, αλλά και για κυβερνοεπιθέσεις, υβριδικές απειλές και τεχνολογική υπεροχή, αντανακλώντας τον μετασχηματισμό της ίδιας της έννοιας της ασφάλειας - ειδικά σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία πυκνώνουν οι ανασφάλειες αναφορικά με μια πιθανή πολεμική σύρραξη της ΕΕ με την Ρωσία.
Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη αναδείχθηκε σε κρίσιμη παγκόσμια υποδομή. Το 2025 ήταν η χρονιά όπου η AI έπαψε να είναι εργαλείο λίγων και έγινε βασικό στοιχείο κρατικών πολιτικών, επιχειρηματικών στρατηγικών και καθημερινής ζωής.
Οι λεγόμενοι Architects of AI –πρόσωπα όπως ο Τζένσεν Χουάνγκ, ο Σαμ Άλτμαν, ο Ίλον Μασκ, η Λίζα Σου, ο Ντέμης Χασάμπις, ο Ντάριο Αμόντεϊ και η Φέι-Φέι Λι– βρέθηκαν στο επίκεντρο όχι μόνο της καινοτομίας, αλλά και της δημόσιας συζήτησης για τα όρια, τους κινδύνους και την ηθική της τεχνολογίας. Κυβερνήσεις αναγνώρισαν πλέον ρητά ότι η AI είναι στρατηγικό πλεονέκτημα, συγκρίσιμο με την ενέργεια ή τις μεταφορές.
Την ίδια στιγμή, το 2025 καταγράφηκε ως το θερμότερο έτος από την έναρξη των μετρήσεων. Η κλιματική κρίση εκδηλώθηκε με ακραία φαινόμενα σε όλο τον πλανήτη: καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασίες και φυσικές καταστροφές που έπληξαν εκατομμύρια ανθρώπους. Η συζήτηση για το κλίμα μετατοπίστηκε από το «αν» στο «πώς θα αντέξουμε», καθώς έγινε σαφές ότι πολλές από τις αλλαγές είναι πλέον μη αναστρέψιμες.
Το 2025 για την Ελλάδα
Στην Ελλάδα, το 2025 ήταν μια χρονιά έντονων αντιθέσεων. Από τη μία, ο ελληνικός τουρισμός σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική του ως βασικού πυλώνα της οικονομίας. Από την άλλη, σεισμοί στη Σαντορίνη, ισχυρές κακοκαιρίες και πλημμύρες στις Κυκλάδες και την ηπειρωτική χώρα προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε υποδομές, αναδεικνύοντας τις αντοχές αλλά και τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού απέναντι στην κλιματική πίεση.
Κεντρικό κοινωνικό γεγονός της χρονιάς υπήρξε η υπόθεση των Τεμπών. Τα συλλαλητήρια, το πόρισμα, οι αποκαλύψεις για τα τρία βίντεο που δεν απέδειξαν την ύπαρξη φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία και οι φήμες γύρω από πολιτικές πρωτοβουλίες συγγενών θυμάτων διατήρησαν το θέμα στην καρδιά της δημόσιας ζωής.
Σε πολιτικό επίπεδο, η εκλογή του Κωνσταντίνου Τασούλα στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας σηματοδότησε θεσμική συνέχεια, ενώ οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για τη μεγαλύτερη φορολογική μεταρρύθμιση των τελευταίων ετών, με έμφαση στις μειώσεις φόρων, έδωσαν τον τόνο της κυβερνητικής ατζέντας. Παράλληλα, οι αγροτικές κινητοποιήσεις ανέδειξαν τα διαρθρωτικά προβλήματα του πρωτογενούς τομέα και τη δυσκολία προσαρμογής στις νέες οικονομικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.
Στο διεθνές διπλωματικό σκηνικό, ξεχώρισε η Annalena Baerbock, η οποία ως νεοεκλεγείσα Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ επιχείρησε να επαναφέρει τον διάλογο και τη διπλωματία στο επίκεντρο, με δημόσιες παρεμβάσεις υπέρ ειρηνικών λύσεων σε παγκόσμιες συγκρούσεις. Σε έναν κόσμο πολωμένο, η παρουσία της συμβόλισε την επιμονή σε πολυμερείς θεσμούς, έστω και υπό πίεση.
Στην Ελλάδα, πρόσωπο-κλειδί της χρονιάς αναδείχθηκε και ο Κυριάκος Πιερρακάκης, καθώς η συζήτηση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την τεχνητή νοημοσύνη και τη θέση της χώρας στη νέα τεχνολογική εποχή βρέθηκε στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας. Το 2025 κατέστη σαφές ότι η τεχνολογία δεν είναι πλέον συμπληρωματική πολιτική, αλλά βασικός άξονας στρατηγικού σχεδιασμού. Η προ ημερών εκλογή του Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup επιβράβευσε εν πολλοίς αυτές τις προσπάθειες.
Ποιοι μας άφησαν το 2025
Το 2025 υπήρξε, ταυτόχρονα, και χρονιά αποχαιρετισμών. Η απώλεια μεγάλων μορφών από την πολιτική, τη θρησκεία, την τέχνη, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό σφράγισε τη συλλογική μνήμη.
Στον χώρο της πολιτικής και της θρησκείας, ο θάνατος του Πάπα Φραγκίσκου προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση και μια περίοδο βαθιάς ανασύνταξης για την Καθολική Εκκλησία, καθώς υπήρξε μία από τις πιο ηθικές και μεταρρυθμιστικές φωνές της εποχής του. Την ίδια χρονιά έφυγαν από τη ζωή ο Dick Cheney, ισχυρή μορφή της αμερικανικής πολιτικής εξουσίας, ο Muhammadu Buhari, κεντρικός παίκτης της αφρικανικής πολιτικής σκηνής, και ο José Mujica, σύμβολο μιας λιτής, ανθρωποκεντρικής πολιτικής αντίληψης.
Στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, το 2025 αποχαιρέτησε τον Robert Redford, εμβληματική μορφή του αμερικανικού σινεμά, την Diane Keaton, τον Gene Hackman, τον Val Kilmer, τον Rob Reiner και τη Michelle Trachtenberg, αφήνοντας πίσω τους ένα τεράστιο καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Στη μουσική και τις τέχνες, η απώλεια του Ozzy Osbourne, του Brian Wilson, του D'Angelo, της Marianne Faithfull και του Edip Akbayram σημάδεψε γενιές ακροατών.
Στην Ελλάδα, η απώλεια του Κώστα Σημίτη έκλεισε οριστικά ένα κεφάλαιο της μεταπολιτευτικής ιστορίας.
Συνολικά, το 2025 δεν ήταν μια χρονιά λύσεων, αλλά μια χρονιά αποκάλυψης και απολογισμού. Τα γεγονότα που σημάδεψαν τον κόσμο και τα πρόσωπα που έφυγαν από τη ζωή συνθέτουν το πορτρέτο μιας εποχής σε μετάβαση, γεμάτης ρήξεις, απώλειες και ανοιχτά ερωτήματα για το μέλλον.