Διεθνή ΜΜΕ τον χαρακτηρίζουν «βαρετό», στην πατρίδα του αρκετοί τον παρομοιάζουν με το νερό: «άχρωμο, άοσμο και άγευστο», αλλά ο Όλαφ Σολτς, έχοντας επίγνωση ότι δεν είναι «χαρισματικός», ποντάρει πάνω απ’ όλα στην εμπειρία και τον πραγματισμό του και στην επιθυμία των Γερμανών ψηφοφόρων για σταθερότητα – αυτό δηλ. που τους πρόσφερε τόσα χρόνια η Άνγκελα Μέρκελ.
Όταν φονικές πλημμύρες σάρωσαν το περασμένο καλοκαίρι τη Δυτική Γερμανία, ο Σολτς επισκέφθηκε τις πληγείσες περιοχές και υποσχέθηκε βοήθεια δισεκατομμυρίων. Το υπουργείο του των Οικονομικών, ενόψει του τέταρτου κύματος της πανδημίας, έταξε οικονομική υποστήριξη μέχρι τα τέλη του χρόνου στις επιχειρήσεις που κλυδωνίζονται. Κι ο ίδιος, με το κινητό τηλέφωνο στο αυτί, εμφανίστηκε έξω απ’ το Καπιτώλιο στην Ουάσιγκτον στη διάρκεια διαπραγματεύσεων για την επιβολή ενός ελάχιστου παγκόσμιου εταιρικού φόρου. Αυτή είναι η εικόνα που το επιτελείο του Σολτς προωθεί επιμελώς τους τελευταίους μήνες, προβάλλοντας τον υποψήφιο του SPD για την καγκελαρία ως έναν έμπειρο, αποτελεσματικό, ρεαλιστή πολιτικό.
Ο Σολτς είχε στα χέρια του τα ηνία του υπουργείου Οικονομικών από το 2018 και ήταν αντιγκαγκελάριος στο μεγάλο συνασπισμό των Σοσιαλδημοκρατών με τα δύο αδελφά κόμματα της Χριστιανικής Ένωσης. Φαβορί των δημοσκοπήσεων ο Σολτς είδε το κόμμα του το τελευταίο διάστημα να παίρνει – και να διατηρεί σταθερά – το προβάδισμα στην πρόθεση ψήφου μετά από πολλά χρόνια, την ώρα που η CDU του Άρμιν Λάσετ κυμαίνεται γύρω στο 20%.
Κι η εικόνα του πραγματιστή και αποτελεσματικού πολιτικού φαίνεται ότι άσκησε επίδραση στο εκλογικό σώμα με τις σφυγμομετρήσεις να εμφανίζουν τον Σολτς δημοφιλέστερο ακόμη κι από το SPD και με έναν στους τρεις Γερμανούς (34%) να τον προτιμούν ως επόμενο καγκελάριο της χώρας - κάτι ιδιαίτερα οδυνηρό για τη συντηρητική πτέρυγα, αφού ο Σολτς – κι όχι ο δικός της Λάσετ – ήταν που κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι είναι «η νέα Μέρκελ», που θα εξασφαλίσει τη συνέχεια. Πρόσφατα, μάλιστα, εμφανίστηκε στο εξώφυλλο ανδρικού περιοδικού αντιγράφοντας τη γνωστή χειρονομία της Μέρκελ.
Η άνοδος του Σολτς μέσα από σκαμπανεβάσματα
Η άνοδος του Σολτς αιφνιδίασε, είναι αλήθεια, κοινή γνώμη, ΜΜΕ και κόμματα στη Γερμανία. Ο Σολτς εξασφάλισε το χρίσμα των Σοσιαλδημοκρατών πάνω από έναν χρόνο πριν τις ομοσπονδιακές εκλογές, κίνηση που θεωρήθηκε τότε ριψοκίνδυνη, αφού τον άφηνε για μεγάλο διάστημα έκθετο στον εξονυχιστικό έλεγχο των ΜΜΕ. Προκάλεσε, όμως, έκπληξη και επειδή ο Σολτς είχε χάσει λίγους μήνες νωρίτερα τη μάχη για την προεδρία του SPD, που πέρασε στα χέρια των εκπροσώπων της αριστεράς πτέρυγας του κόμματος, Σάσκια Έσκεν και Νόρμπερτ Βάλτερ Μπόργιανς. Σπάνια, στην πρόσφατη γερμανική ιστορία, ένας υποψήφιος καγκελάριος δεν είναι και αρχηγός του κόμματος. «Βρήκαμε τον τρόπο να συνεργαστούμε πολύ στενά και αρμονικά», είχε δηλώσει ο Σολτς όταν εξασφάλισε το χρίσμα. »Στην πραγματικότητα αρχίσαμε να συνεργαζόμαστε στενά μεταξύ μας αμέσως μετά την εκλογή της νέας ηγεσίας του SPD κι οικοδομήθηκε πολλή εμπιστοσύνη», πρόσθεσε ο Σολτς σε μια ακόμη ομιλία ενδεικτική της νοοτροπίας του: «στάσου στα πόδια σου, μην πέφτεις και ουδέποτε να αμφισβητείς τον εαυτό σου».
Στα 63 του ο Σολτς επιδεικνύει μια ακλόνητη αυτοπεποίθηση. Στην μακρά πολιτική του σταδιοδρομία αντιμετώπισε πολλές καταιγίδες, αλλά σπάνια έχασε τον έλεγχο της κατάστασης. Σε πρόσφατη τηλεμαχία όταν οι συνυποψήφιοί του τον στρίμωξαν για την έφοδο των εισαγγελέων στο υπουργείο του στο πλαίσιο του λεγόμενου σκανδάλου Wirecard ο Σολτς απέρριψε τις αιτιάσεις κατηγορώντας τον Χριστιανοδημοκράτη αντίπαλό του ότι προσπαθεί να συνδέσει την υπόθεση με εκείνον, απλώς επειδή ήταν στο τιμόνι του υπουργείου.
Ως υπουργός Οικονομικών ο Σολτς έδειξε την εμπειρία του στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊου με έκτακτα κονδύλια ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη των πληγέντων. «Αυτό το μπαζούκα χρειάζεται για να γίνει η δουλειά», είχε πει στη διάρκεια της κρίσης. «Βάζουμε στο τραπέζι όλα μας τα όπλα για να δείξουμε ότι είμαστε αρκετά ισχυροί ώστε να ξεπεράσουμε όποια οικονομική πρόκληση δημιουργήσει αυτό το θέμα». Και σε καιρούς κρίσεων, σημειώνει η DW, ο πραγματισμός είναι σημαντικότερος από το «χάρισμα». Κι ο Σολτς, σπάνια δείχνει τα αισθήματά του, αφού, όπως επεσήμανε ένας σχολιαστής, ακόμη κι όταν χαίρεται, δείχνει την αυτοσυγκράτηση ενός Βρετανού μπάτλερ…
Όλαφ Σολτς: Στρατιώτης στην υπηρεσία του κόμματος
Το 2003 η έγκυρη κεντροαριστερή γερμανική εφημερίδα Die Zeit, χαρακτήρισε τον Σολτς “Scholzomat” από το επώνυμό του και τη γερμανική λέξη “Αutomat” για τη «μηχανή» αναφερόμενη στην τάση του να χρησιμοποιεί τεχνοκρατικούς όρους στην επίμονη προσπάθειά του να πείσει για μια ιδέα. Σήμερα η δουλειά αυτού του “Scholzomat” είναι να πείσει για την εγκυρότητα των πολιτικών του SPD. Όλα άρχισαν με την αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση στην αγορά εργασίας, τη λεγόμενη Agenda 2010 του τότε καγκελάριου Σρέντερ, που οδήγησε σε δραστικές περικοπές κοινωνικές επιδομάτων στη Γερμανία, αλλά άνοιξε και τον δρόμο της οικονομικής ανάπτυξης των επόμενων χρόνων. Ο Σολτς υπερασπίστηκε την μεταρρύθμιση αυτή εντός και εκτός του κόμματος. «Σ’ εμένα ανατέθηκε το να πείσω για το μήνυμα αυτό. Και χρειάστηκε να δείξω μεγάλη επιμονή», είπε αργότερα ο ίδιος. Και μπορεί να μην ήταν δικό του το όραμα της «Ατζέντας 2020», αλλά ένιωσε σαν «στρατιώτης», όπως είπε: «Δεν προσπαθούσα να σώσω τον εαυτό μου, αλλά το κόμμα μου».
Οι Γερμανοί ψηφοφόροι τελικά δεν πείστηκαν για τη σημασία των μεταρρυθμίσεων με αποτέλεσμα οι Σοσιαλδημοκράτες να χάσουν την καγκελαρία κι ο Σολτς να κατοχυρωθεί στην αντίληψή τους ως «ανιαρός γραφειοκράτης», εικόνα που χρειάστηκε πολύ καιρό για να ανατρέψει. Εντός του SPD πολλοί ήταν εκείνοι που δυσκολεύτηκαν να τα βρουν με τον πραγματιστή, εσωστρεφή Σολτς, που δεν λέει τίποτε παραπάνω απ’ όσα είναι αναγκαία. Αλλά ο Σολτς κατάφερε με τα όπλα του να αναρριχηθεί, από ΓΓ του SPD και δήμαρχος του Αμβούργου σε υπουργό Οικονομικών από το 2018 και αντικαγκελάριο της χώρας. Ο ίδιος θεωρείται μέλος της συντηρητικής πτέρυγας των Σοσιαλδημοκρατών, αλλά είναι δύσκολο να τον κατατάξει κανείς ως αριστερό ή δεξιό. Ως υπαρχηγός της νεολαίας του κόμματος τη δεκαετία του 1980 είχε πολλές ριζοσπαστικές κοινωνικές απόψεις και ήταν δριμύς επικριτής του καπιταλισμού. Αλλά έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας αφότου ο μαθητής λυκείου το 1975 εντάχθηκε στο κόμμα και από την εκλογή του για πρώτη φορά στη Μπούντεσταγκ το 1998. Στο Αμβούργο ειδικεύτηκε στο επιχειρηματικό δίκαιο κι έμαθε πολλά για το πώς λειτουργούν η οικονομία και οι επιχειρήσεις. Κι όλα αυτά τον σημάδεψαν.
Η προεκλογική καμπάνια του Σολτς
Ο Σολτς χρειάστηκε μεγάλο διάστημα για να συνειδητοποιήσει ότι σημαντικό μέρος της πολιτικής είναι να πείθει για την ατζέντα του. Αλλά στις τηλεμαχίες των υποψηφίων για την ηγεσία του SPD στα τέλη του 2019 εμφανίστηκε μεταμορφωμένος, πιο προσιτός και φιλικότερος, ενώ δεν έκρυβε την πεποίθησή του ότι ήταν το κατάλληλο πρόσωπο για τη δουλειά. Τελικά έχασε τη μάχη από το δίδυμο Έσκεν – Βάλτερ Μπόργιανς.
Αλλά ο έμπειρος «στρατιώτης του κόμματος» δεν λύγισε. Συνέχισε το έργο του στο υπουργείο του αφήνοντας το νέο δίδυμο ηγεσίας να κάνουν το δικό τους. Παρέμεινε αφοσιωμένος στο SPD, σίγουρος ότι οι άπειροι Έσκεν – Βάλτερ Μπόργιανς θα έκαναν λάθη, ενώ στο διάστημα μέχρι που εξασφάλισε το χρίσμα για την καγκελαρία, ο ίδιος απέφυγε τις μεγάλες γκάφες. Τον περασμένο Αύγουστο είδε τη δημοτικότητά του να αρχίζει να ενισχύεται καθώς ο ίδιος πρόβαλε εαυτόν ως εγγυητή της σταθερότητας, συμπαρασύροντας προς τα πάνω και το SPD. Δημοσκοπήσεις μετά και τις τρεις τηλεμαχίες με τον Λάσετ των Συντηρητικών και την Αναλένα Μπέρμποκ των Πρασίνων έδωσαν τη νίκη στον Σολτς.
Την ερχόμενη Κυριακή οι ψηφοφόροι θα εκλέξουν κόμματα, όχι απευθείας καγκελάριο. Για μεγάλο διάστημα το SPD εμφανιζόταν τρίτο στις δημοσκοπήσεις πίσω από τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Πράσινους, αλλά ανέτρεψε το σκηνικό με άξονα το βασικό σύνθημα του Σολτς: «Όποιος με θέλει καγκελάριο, θα πρέπει να ψηφίσει το SPD. H επόμενη κυβέρνηση της Γερμανίας θα βασίζεται σε μια συμμαχία, πιθανώς τριμερή. Πιθανά μέλη της εκτός από τους Σοσιαλδημοκράτες, είναι οι Πράσινοι, οι Φιλελεύθεροι ενώ δεν αποκλείεται η σύμπραξη με το αριστερό Die Linke. Όπως και νά ‘χει, όμως, αν το SPD εκλεγεί πρώτο κόμμα, τότε ο διάδοχος της Μέρκελ στην καγκελαρία θα ακούει στο όνομα: Όλαφ Σολτς.