Mε καταιγισμό ρεπορτάζ και σχολίων τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ επιχειρούν να αναλύσουν τη νίκη - με σχεδόν τα ίδια ποσοστά που είχε εξασφαλίσει προ πενταετίας - του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις τουρκικές εκλογές, εστιάζοντας ταυτόχρονα στην ήττα της αντιπολίτευσης και στην επόμενη μέρα για τη γείτονα.
«Για άλλη μια φορά Ερντογάν» ο τίτλος, που προδίδει κάποια στενοχώρια, της αυστριακής Der Standard.
«Ο αχτύπητος», είναι ο τίτλος ανάλυσης της Die Welt «Αήττητος», γράφει η ελβετικό Le Temps, «Αιώνιος» η βελγική Le Soir, ο Ερντογάν παραμένει «το αφεντικό» για τη Berlingske της Δανίας, αλλά η νίκη του «μακροβιότερου ηγέτη στην τουρκική πολιτική ιστορία», όπως λέει η ιταλική La Repubblica, που βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κι από τον Κεμάλ Ατατούρκ, «σίγουρα δεν ήταν δημοψήφισμα», σύμφωνα με την επίσης ιταλική Il Sole 24 ore.
Επανεκλεγείς με 52,1% των ψήφων έναντι του αντιπάλου του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο Ερντογάν βρίσκεται επικεφαλής μιας «βαθιά διχασμένης και πολωμένης χώρας», συνοψίζει το BBC.
«Ούτε η οικονομική κρίση, ούτε ο καταστροφικός σεισμός, ούτε η υπερεθνικιστική προεκλογική εκστρατεία της αντιπολίτευσης μπόρεσαν να αλλάξουν τη στάση της πλειοψηφίας», παρατηρεί η Berlingske. Ίσως γιατί, όπως αναφέρει το BBC, υπάρχει ισχυρός δεσμός μεταξύ του προέδρου και των υποστηρικτών του, που τον βλέπουν ως «μέλος της οικογένειας, σχεδόν πατρική φιγούρα». Οι δημοσκοπήσεις, «όπως πολλοί δυτικοί παρατηρητές» υποτίμησαν αυτό τη σχέση και «την υποστήριξη που εξακολουθεί να απολαμβάνει από τον πληθυσμό» ο Ερντογάν, αναλύει η Die Welt.
Στις αγροτικές και φτωχότερες περιοχές της χώρας, εξακολουθεί να θεωρείται, είκοσι χρόνια μετά την ;ανάρρησή του στην εξουσία, «ως ένα είδος ήρωα», εκτιμά η πορτογαλική Jornal de Noticias.
«Σουλτάνος σε μια διχασμένη χώρα»
Μεταξύ των πρώτων δηλώσεων που έκανε ο επανεκλεγείς Ερντογάν μπροστά σε χιλιάδες υποστηρικτές του, που συγκεντρώθηκαν στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα, εξαπέλυσε νέα επίθεση κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, σημειώνει η Corriere della Sera.
Η δημοτικότητα του Ερντογάν δεν αρκεί για να εξηγήσει τη νίκη του. «Σερφάρει πάνω στο εθνικιστικό κύμα», πιστεύει η Le Temps. «Ο Ρεϊς επιβεβαίωσε την επιρροή του στον λαό του: τις ισλαμο-συντηρητικές μάζες της κεντρικής Ανατολίας», διαβάζει κανείς στη La Repubblica. «Μέσα σε 20 χρόνια, ο Ερντογάν έχει πάρει τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης και των θεσμών, της θρησκευτικής και πολιτιστικής βιομηχανίας, από τζαμιά μέχρι σαπουνόπερες, και φίμωσε τους άβολους αντιπάλους. Αλλά πέρα από την απέραντη δύναμή του, υπάρχει η πολιτική του ιδιότητα. Ο Ερντογάν πρόσφερε στους Τούρκους την υπόσχεση της επιστροφής σε ένα μεγάλο μουσουλμανικό έθνος». Τον είδαμε επίσης να μοιράζει χρήματα σε παιδιά κοντά σε εκλογικά τμήματα την Κυριακή, αλλά κυρίως διάφορες επιδοτήσεις τους μήνες που προηγήθηκαν των εκλογών, αναφέρει η ιταλική εφημερίδα.
«Αφότου άρχισε η πολιτική του άνοδος ο Ερντογάν τροφοδοτεί την εικόνα ως εκπροσώπου των φτωχών και τίποτα δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Το αποφασιστικό του πλεονέκτημα: το AKP (το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) έχει διεισδύσει τόσο πολύ στις κρατικές δομές, ώστε σε πολλά σημεία δεν υπάρχει πλέον καμία διαφορά μεταξύ κόμματος και διοίκησης», εξηγεί η αυστριακή Die Presse.
Στα 69 του, η τελευταία ίσως θητεία του Ερντογάν θα είναι «αυτή που θα του επιτρέψει να εδραιώσει το προεδρικό σύστημα, να διατηρήσει τον σχεδόν απόλυτο έλεγχο που ασκεί το στενό περιβάλλον του στην κοινωνία και την οικονομία της χώρας», σημειώνει η Expresso. Για την πορτογαλική εφημερίδα, όπως και άλλα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, ο Ερντογάν βασιλεύει σε «μια Τουρκία εντελώς διασπασμένη ιδεολογικά, χωρισμένη στα δύο, με εντάσεις μεταξύ Κούρδων και Τούρκων, Μουσουλμάνων και κοσμικών, Σουνιτών και Αλεβιτών, φιλελεύθερων και συντηρητικών».
Η δύναμη του Ερντογάν προέρχεται και από την αδυναμία της αντιπολίτευσης
«Στο φώτο φίνις ο φόβος επικράτησε της επιθυμίας για αλλαγή, που υποσχόταν ο αντίπαλός του», σημειώνει η ιταλική La Stampa, «επειδή έχει παραμείνει ισχυρή στην πλειοψηφία του πληθυσμού η αντίληψη ότι ουδείς μπορεί να λύσει τα προβλήματα καλύτερα απ’ αυτόν [τον Ερντογάν]».
Αυτό είναι και το συμπέρασμα της Die Welt, που αναφέρει ότι «η δύναμη του Ερντογάν προέρχεται επίσης από την αδυναμία της αντιπολίτευσης». Το BBC θεωρεί ότι «στην πραγματικότητα ούτε οι σύμμαχοι του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πίστευαν ότι θα τα καταφέρει». Επικεφαλής ενός συνασπισμού έξι κομμάτων, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης «επιχείρησε το αδύνατο», σημειώνει η Le Temps: «να αποπλανήσει» τους εθνικιστές χωρίς να εξοργίσει τους αριστερούς υποστηρικτές του. Αλλά «έπαιξε με δεμένα χέρια, με λίγους πόρους και κακή ορατότητα. Είχε ποντάρει στη συμπερίληψη και την υπεράσπιση της δημοκρατίας, μετά δοκίμασε το εθνικιστικό χαρτί για να κερδίσει ψήφους στα δεξιά – ακόμα κι αν αυτό σήμαινε αποξένωση των κουρδικών ψήφων», προσθέτει η La Repubblica. Επιτέθηκε στους Σύρους πρόσφυγες ανάμεσα στους δύο γύρους, αλλά «δεν έγινε κανένα θαύμα», αναφέρει η Le Temps.
«Η ήττα έχει ήδη προκαλέσει ρωγμές σε αυτήν την κομματική συμμαχία. Οι έξι ηγέτες της είχαν προγραμματίσει να εμφανιστούν μαζί, αλλά τελικά προτίμησαν να το κάνουν χωριστά», αναφέρει η El Pais. Η καριέρα του κ. Κιλιτσντάρογλου «θα τελειώσει σίγουρα εδώ», προβλέπει η Expresso, ενώ αναρωτιέται «αν η αντιπολίτευση θα μπορέσει να διατηρήσει» χωρίς αυτόν την ενότητά της και «να κερδίσει τις δημοτικές εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους».
Το βλέμμα του Ερντογάν στραμμένο στις δημοτικές εκλογές του 2024
Σε αυτές ακριβώς τις εκλογές έχει πλέον στραμμένο το βλέμμα του ο Ερντογάν, αναφέρει η Die Welt, επικαλούμενη την πρώτη επινίκια ομιλία του στο Σκούταρι, την ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης, όπου ξεκίνησε να χτίζει το όνομά του ως δήμαρχος. «Είμαστε έτοιμοι να κερδίσουμε την Κωνσταντινούπολη; », ρώτησε το πλήθος.
Αλλά «όταν οι πανηγυρισμοί για τη νίκη κοπάσουν, ο Ερντογάν θα πρέπει να προσπαθήσει να ενώσει έναν διχασμένο λαό», θυμίζει η σουηδική εφημερίδα Dagens Nyheter, που παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις κινήσεις του Τούρκου ηγέτη, που μπλοκάρει προς το παρόν την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Στα ρεπορτάζ του ευρωπαϊκού Τύπου διατυπώνονται επίσης ερωτήματα σχετικά με το μέλλον των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία και τον ρόλο της Άγκυρας στη σύγκρουση στην Ουκρανία, καθώς η Τουρκία μεσολάβησε πέρυσι για τη συμφωνία για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα.
«Το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες πρέπει να προσαρμοστούν σε άλλα πέντε χρόνια με έναν δύσκολο εταίρο», προειδοποιεί η Die Welt, έστω κι αν η Telegraph σημειώνει ότι η «η Ευρώπη ανάσανε με ανακούφιση» στην είδηση της επανεκλογής του Ερντογάν. μαθαίνοντας για την επανεκλογή του Ερντογάν. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, «δεν θα το παραδεχτούν, αλλά οι ηγέτες της ηπείρου προτιμούν η Τουρκία να κρατά αποστάσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση». Πιο μετριοπαθής ο Guardian, εκτιμά ότι η Δύση βρίσκεται «ανάμεσα στο φόβο και την ελπίδα».