Ο ενθουσιασμός από την ιστορική συμφωνία του Εμανουέλ Μακρόν με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι για τα 100 αεροσκάφη Rafale συνοδεύεται από προβληματισμό σχετικά με τη χρηματοδότηση της εν λόγω αγοράς.
Ο Ουκρανός πρόεδρος μίλησε για «ιστορική συμφωνία» και ο χαρακτηρισμός αυτός δεν μπορεί να θεωρηθεί υπερβολικός, μιας και περιλαμβάνει την προμήθεια για τη χώρα του -έστω σε βάθος αρκετών ετών- ενός στόλου μαχητικών αεροσκαφών. Ο αριθμός «100» είναι τεράστιος για μια χώρα που μέχρι τώρα έχει ελλιπέστατη πολεμική αεροπορία και έχει πληρώσει αυτή την έλλειψη πολύ ακριβά, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου με τη Ρωσία.
Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τη Le Figaro, αν η συμφωνία τελικά υλοποιηθεί, η Ουκρανία θα γίνει η δεύτερη χώρα στον κόσμο όσον αφορά στον συγκεκριμένο τύπο αεροσκαφών -μετά τη Γαλλία, φυσικά, που έχει 225- και η πρώτη όσον αφορά σε εισαγωγές, πάνω από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (80), την Ινδία (62) και την Αίγυπτο (55).
Ποιος όμως θα πληρώσει αυτά τα αεροσκάφη, τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι αφιερώνουν πολύ χρόνο και ενέργεια για να βρουν πώς θα στηρίξουν οικονομικά την Ουκρανία και η ίδια η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν επισημαίνει με επιστολή της το χρηματοδοτικό κενό που θα βρει μπροστά του το Κίεβο ακόμα κι αν ο πόλεμος τερματιστεί σχετικά σύντομα;
Πόσο κοστίζουν τα 100 Rafale που θέλει η Ουκρανία
Γαλλικά ΜΜΕ τονίζουν πως Μακρόν και Ζελένσκι δεν υπέγραψαν σύμβαση για αγορά, αλλά μια επιστολή προθέσεων για να γίνει η αγορά των 100
Rafale. Το κόστος για την κατασκευή ενός τέτοιου αεροσκάφους υπολογίζεται σε περίπου 80 εκατ. ευρώ, συνεπώς η παραγγελία του Κιέβου θα κοστίσει αθροιστικά και σε βάθος χρόνου περί τα 8 δισ. ευρώ.
Όμως, η Ουκρανία εμφανίζεται όχι να έχει 8 δισ. ευρώ για Rafale, αλλά να μην έχει χρήματα για τρέχουσες ανάγκες εν καιρώ πολέμου. Με αυτό το δεδομένο, τρία είναι τα σενάρια που διαφαίνονται για να υλοποιηθεί η «ιστορική συμφωνία»:
- Μέσω του μηχανισμού για την ευρωπαϊκή άμυνα SAFE, που έχει απασχολήσει αρκετά και την Ελλάδα, λόγω της επιδίωξης της Τουρκίας να ενταχθεί σε αυτόν.
- Μέσω δανείου που μπορεί να εκδοθεί υπέρ της Ουκρανίας με βάση τα παγωμένα ρωσικά ακίνητα που βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος, πρόταση που όμως προς το παρόν «σκαλώνει» σε ενδοιασμούς του Βελγίου.
- Με απευθείας δάνειο προς την Ουκρανία που θα χρηματοδοτηθεί απευθείας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, δηλαδή τους Ευρωπαίους φορολογούμενους.
Η παράμετρος «χρόνος» και ο πόλεμος που τρέχει
Τα τρία αυτά σενάρια βρίσκονται σε επίπεδο σχεδιασμού και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα χρήματα θα είναι άμεσα διαθέσιμα. Πολλά εμπόδια πρέπει να ξεπεραστούν για να μπουν οι τελικές υπογραφές που θα σηματοδοτούν πραγματικά την έναρξη προετοιμασίας για την παραγγελία του μεγάλου αυτού αριθμού αεροσκαφών.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και τα χρήματα να υπήρχαν άμεσα, η κατασκευή των Rafale θα πάρει ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, ο θετικός για την Ουκρανία αντίκτυπος των εν λόγω αεροσκαφών μπορεί να προκύψει μόνο σε βάθος χρόνου και όχι μέσα στο 2026. Η διαπίστωση αυτή είναι κρίσιμη, με δεδομένη τη «δύσκολη» εικόνα που μεταφέρει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι από διάφορα σημεία του μετώπου του πολέμου με τη Ρωσία.
Μια win-win συμφωνία Γαλλίας-Ουκρανίας
Πάντως, αναλυτές στη Γαλλία επισημαίνουν πως η συμφωνία Μακρόν-Ζελένσκι έχει ευρύτερα οφέλη για τις δύο χώρες που κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι. Η Γαλλία ήδη βοηθά την Ουκρανία σε επίπεδο πληροφοριών, ενώ οι Ουκρανοί εμφανίζονται έτοιμοι να μοιραστούν με τη γαλλική πολεμική βιομηχανία την πρόοδο που έχουν κάνει εν καιρώ πολέμου στην κατασκευή drones.
Εξάλλου, σε κάθε πόλεμο το βλέμμα των ισχυρών οικονομικών παραγόντων βρίσκεται πάντα και στη στιγμή που θα σιγήσουν τα όπλα, στην ανοικοδόμηση της πληγωμένης χώρας, εν προκειμένω της Ουκρανίας. Έχοντας χτίσει ισχυρούς δεσμούς με το Κίεβο, η Γαλλία μπορεί να προσδοκά μεσο-μακροπρόθεσμα οφέλη.