Ηγέτες ανά την υφήλιο, αξιωματούχοι άμυνας και αναλυτές προσπαθούσαν τις τελευταίες εβδομάδες να μαντέψουν τι θα αποκάλυπτε πιθανώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν στη σημερινή ομιλία του στη Μόσχα για την Ημέρα της Νίκης, αναφορικά με τα σχέδια της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ωστόσο, ο Ρώσος πρόεδρος στα 11 λεπτά που διήρκεσε η ομιλία του κράτησε κλειστά τα χαρτιά του όσον αφορά στην κατεύθυνση που θέλει να δώσει στον πόλεμο.
Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας, Μπεν Γουάλας, είχε υποστηρίξει ότι ο Πούτιν ίσως χρησιμοποιούσε την ομιλία του για να κλιμακώσει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», όπως αποκαλεί η Μόσχα την εισβολή, και να κηρύξει επίσημα τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά ακόμη κι αν σχεδίαζε κάτι τέτοιο, ο Ρώσος πρόεδρος, μετά τα σχόλια του Γουάλας, ήταν μάλλον απίθανο να θελήσει να εμφανιστεί στη Δύση ως «ευεξήγητος γρίφος», σχολιάζει το CNN. Και έτσι ο Πούτιν προτίμησε να μπλέξει την ιστορία με το παρόν, αγγίζοντας τις χορδές του ρωσικού εθνικισμού για να δικαιολογήσει τον πόλεμό του.
Aπομονωμένος όσο ποτέ ο Πούτιν στη διεθνή σκηνή
Από την έναρξη του πολέμου ο Πούτιν έχει απομονωθεί όσο ποτέ στο παρελθόν στη διεθνή σκηνή και στη σημερινή εμφάνισή του στην Κόκκινη Πλατεία -σε μια παρέλαση όπου βρισκόταν παντού σε περίοπτη θέση το σφυροδρέπανο, σύμβολο της πρώην κομμουνιστικής ΕΣΣΔ-
τον περιστοίχιζαν μόνον οι στρατηγοί του και βετεράνοι του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, θυμίζοντας τη ρήση του τσάρου Αλεξάνδρου Γ' ότι «οι σύμμαχοι της Ρωσίας δεν είναι παρά μόνον ο στρατός και το ναυτικό της», όπως σχολιάζει η γαλλική εφημερίδα «Le Monde».
To Κρεμλίνο είχε αφήσει να εννοηθεί ότι ουδείς ξένος αρχηγός κράτους προσεκλήθη, προφανώς για να αποφευχθεί μια ηχηρή άρνηση, ίσως ακόμη πιο προσβλητική από εκείνες το 2015, έναν χρόνο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Κι έτσι ο Πούτιν κατέφυγε στην ομιλία του στο επιχείρημα ότι η Ρωσία είναι μεν απομονωμένη, αλλά μαχητική και οι στρατιώτες της εξακολουθούν, όπως και στον «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», να δίνουν και σήμερα μάχες «για τον λαό μας στο Ντονμπάς, για την ασφάλεια της πατρίδας μας, για μην υπάρχει θέση στον κόσμο για δήμιους και ναζί», όπως είπε, χωρίς να αναφέρει ούτε μια φορά το όνομα της Ουκρανίας.
Ο Πούτιν αναμάσησε την αβάσιμη επιχειρηματολογία για τη δικαιολόγηση του πολέμου
Αποτίοντας φόρο τιμής στους πεσόντες του σοβιετικού Κόκκινου Στρατού που συνέβαλαν στην ήττα της χιτλερικής Γερμανίας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πούτιν αναφέρθηκε σε νέες «ναζιστικές» απειλές στην Ουκρανία, αναμασώντας το αβάσιμο αφήγημά του περί «αποναζιστικοποίησης» της γειτονικής χώρας ως έναν εκ των βασικών λόγων της εισβολής. Ακόμη, εξαπέλυσε βέλη κατά της Δύσης και του ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας ότι η η «Ρωσία απέκρουσε αυτή την επιθετικότητα προληπτικά. Ήταν η μόνη σωστή απόφαση ενός ανεξάρτητου, κυρίαρχου, ισχυρού κράτους».
Στη συνέχεια ο Πούτιν κήρυξε την έναρξη της στρατιωτικής παρέλασης της Μόσχας, μια επίδειξη δύναμης στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία. Μόνο που φέτος οι παρελάσεις στη Μόσχα και στις ρωσικές επαρχίες ήταν πιο περιορισμένες σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια, με λιγότερους άνδρες και οχήματα. Και μολονότι δεν έχει γίνει επίσημο σχόλιο για αυτό το θέμα, η εξέλιξη αυτή ήταν, όπως σχολιάζουν δυτικά ΜΜΕ, συνέπεια της εμπλοκής ή της καταστροφής πολλών μονάδων στην Ουκρανία, ελικοπτέρων και τεθωρακισμένων οχημάτων. Ο ρωσικός στόλος δεν προχώρησε στις παραδοσιακές ναυτικές παρελάσεις στη Σεβαστούπολη, την Αγία Πετρούπολη και το Βλαδιβοστόκ -κάτι που είχε τουλάχιστον το πλεονέκτημα ότι δεν έφερε στη μνήμη την απώλεια του πυραυλοφόρου καταδρομικού «Moskva» από ουκρανικούς πυραύλους στη Μαύρη Θάλασσα και άλλων πλοίων.
Στην περσινή ομιλία του για την Ημέρα της Νίκης ο Πούτιν είχε υπογραμμίσει ότι στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου «[οι Ρώσοι ήταν] μόνοι εναντίον του εχθρού». Φέτος, το προχώρησε, μολονότι ισχυρίστηκε ότι τιμά «τη μνήμη όλων των μαχητών των συμμαχικών στρατών», κατηγορώντας τη Δύση ότι θέλει να «ακυρώσει τις χιλιετείς αξίες της Ρωσίας». «Τέτοια ηθική υποβάθμιση έχει γίνει η βάση για κυνικές παραποιήσεις της Ιστορίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, υποδαυλίζοντας τη ρωσοφοβία, την εξύμνηση των προδοτών, την υποτίμηση της μνήμης των θυμάτων τους. (…) Θυμόμαστε πώς οι εχθροί της Ρωσίας προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν ομάδες διεθνών τρομοκρατών εναντίον μας, προσπάθησαν να σπείρουν εθνική και θρησκευτική εχθρότητα για να μας αποδυναμώσουν και να μας διχάσουν από μέσα. Τίποτα δεν λειτούργησε», είπε.
Η Ρωσία «αντιμέτωπη με μια απαράδεκτη απειλή»
Το πιο εκπληκτικό είναι ότι ο Πούτιν αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του για να δικαιολογήσει, για άλλη μια φορά, την εισβολή στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία «είχε κάνει τα πάντα» για να αποφύγει την αντιπαράθεση με τη Δύση, μεταξύ άλλων μέσω διπλωματικών πρωτοβουλιών.
«Οι χώρες του ΝΑΤΟ δεν ήθελαν να μας ακούσουν, είχαν τελείως διαφορετικά σχέδια. Μια εισβολή στα ιστορικά εδάφη μας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, ετοιμαζόταν ανοιχτά. Όλα έδειχναν ότι μια αντιπαράθεση με τους νεοναζί θα ήταν αναπόφευκτη», ισχυρίστηκε.
Όπως σχολιάζουν αναλυτές, ο Πούτιν δεν είχε και πολλές επιλογές από το να συνεχίσει να προσπαθεί να πείσει τους συμπατριώτες του για την αναγκαιότητα ενός πολέμου, στον οποίο κατήγαγε μέχρι τώρα λιγοστές νίκες και επιζητεί τη στήριξη μιας κοινής γνώμης που αρχίζει να νιώθει τις επιπτώσεις από τις σαρωτικές κυρώσεις της Δύσης εις βάρος της Ρωσίας και τη διεθνή της απομόνωση.
Το ερώτημα είναι πώς θα προχωρήσει τώρα ο Ρώσος πρόεδρος κι αν θα επιδιώξει με άλλους τρόπους την κλιμάκωση του πολέμου, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες ότι οι δυνάμεις του θα επιστρέψουν στην τακτική των χτυπημάτων κατά ουκρανικών στόχων από απόσταση ασφαλείας με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ή αεροπορικές επιθέσεις, που προκαλούν συχνά μεγάλο αριθμό θυμάτων μεταξύ των αμάχων.
Μετά την αποτυχία των δυνάμεων του Πούτιν να καταλάβουν το Κίεβο ή γύρω περιοχές, αναπροσανατολίστηκαν στην ανατολική και νότια Ουκρανία και η πιθανότητα να μην καταφέρουν σημαντικούς στόχους είναι υπαρκτή, καθώς ετοιμάζεται να γραφεί το επόμενο κεφάλαιο του πολέμου.