Με νέες επιθέσεις στο Κίεβο απειλεί η Ρωσία, κατηγορώντας την Ουκρανία ότι στοχοποιεί ρωσικές πόλεις στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα.
Συγκεκριμένα, το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας προειδοποίησε την Παρασκευή ότι θα εντείνει τις επιθέσεις εναντίον του Κιέβου, ως απάντηση σε πλήγματα στο ρωσικό έδαφος, αφού κατηγόρησε την Ουκρανία ότι στοχοποιεί ρωσικές συνοριακές πόλεις.
Οι απειλές αυτές έρχονται μια ημέρα μετά τη βύθιση της ρωσικής ναυαρχίδας Moskva του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, από ουκρανικές δυνάμεις, γεγονός που προκάλεσε σοκ και τεράστιο πλήγμα στο κύρος του Βλάντιμιρ Πούτιν.
Tην ίδια ώρα, οι Ουκρανοί πανηγυρίζουν για τη βύθιση του πλοίου. Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας, Ολεξίι Ρεζνίκοφ, τρόλαρε σήμερα το Κρεμλίνο για τη βύθιση του καταδρομικού «Moskva», της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, αναφέροντας ότι σχεδιάζει να… καταδυθεί στο κουφάρι του πολεμικού πλοίου.
Όπως έγραψε στο Twitter o Ρεζνίκοφ: «Μία ρωσική ναυαρχίδα αποτελεί αξιόλογη τοποθεσία κατάδυσης. Διαθέτουμε πλέον ένα ακόμη καταδυτικό αξιοθέατο στη Μαύρη Θάλασσα. Σίγουρα θα επισκεφτούμε το ναυάγιο μετά τη νίκη μας στον πόλεμο. Στο μεταξύ έχω ήδη 300 καταδύσεις στο ενεργητικό μου».
Δύο Αμερικανοί γερουσιαστές επισκέφθηκαν χθες το Κίεβο και τα προάστια της βομβαρδισμένης πόλης. Είναι η πρώτη φορά που Αμερικανοί αξιωματούχοι μεταβαίνουν στην Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου.
Οι απειλές της Ρωσίας
«Ο αριθμός και η κλίμακα των πυραυλικών πληγμάτων κατά στόχων στο Κίεβο θα αυξηθούν ως απάντηση σε τυχόν τρομοκρατικές επιθέσεις ή σαμποτάζ που διαπράττει το εθνικιστικό καθεστώς του Κιέβου στο ρωσικό έδαφος», ανέφερε το υπουργείο σε ανακοίνωσή του.
Το ρωσικό υπ. Αμυνας υποστήριξε ακόμη ότι η Ρωσία χθες χτύπησε ένα «στρατιωτικό» εργοστάσιο (το Βιζάρ) που φτιάχνει πυραύλους εδάφους-αέρος, έξω από το Κίεβο χρησιμοποιώντας πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς με βάση τη θάλασσα Kalibr.
Το ρωσικό υπουργείο υποστήριξε επίσης πως οι ρωσικές δυνάμεις σκότωσαν περίπου 30 «πολωνούς μισθοφόρους» με πλήγμα που πραγματοποίησαν στη βορειοανατολική Ουκρανία.
«Ως συνέπεια του πλήγματος, ένα απόσπασμα μισθοφόρων μιας ιδιωτικής πολωνικής στρατιωτικής εταιρείας (…) εξοντώθηκε στο χωριό Ιζιούμσκε, στην περιφέρεια του Χάρκοβο. Μέχρι 30 πολωνοί μισθοφόροι σκοτώθηκαν», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας Ιγκόρ Κονασένκοφ.
Πόσο θα το τραβήξει ο Πούτιν με τα πυρηνικά;
Εντωμεταξύ, από χθες και η CIA παραδέχθηκε ότι παραμείνει η απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων από τον Πούτιν, ύστερα από τις ήττες και τα πλήγματα που έχει δεχθεί ο ρωσικός στρατός, μεταξύ των οποίων και η βύθιση της ναυαρχίδας του Moskva.
Η CIA εκτιμά ότι είναι υπαρκτή η πυρηνική απειλή μετά τις αποτυχίες των δυνάμεων της Ρωσίας στα μέτωπα της Ουκρανίας και τη βύθιση της ναυαρχίδας του στόλου της στη Μαύρη Θάλασσα. Άλλωστε η Μόσχα κλιμακώνει από τις πρώτες μέρες του πολέμου τη ρητορική της για ενδεχόμενη χρήση πυρηνικών εγείροντας ανησυχίες για έναν εφιαλτικό Γ΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Πούτιν προειδοποίησε με «άνευ προηγουμένου συνέπειες» χώρες θα σταθούν εμπόδιο στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας και λίγες μέρες αργότερα έθεσε σε κατάσταση συναγερμού το πυρηνικό της οπλοστάσιο.
Kαι ναι μεν ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ είπε στις 22 Μαρτίου ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά μόνον αν απειλείτο η ύπαρξή της, αλλά πρόσφατα ο Ντμίτρι Μεντβιέντεφ, πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, δήλωσε ότι «υπό ορισμένες περιστάσεις» οι διεθνείς κυρώσεις θα μπορούσαν να εκληφθούν ως «πράξη διεθνούς επιθετικότητας» και σε μια τέτοια περίπτωση η χώρα του θα μπορούσε να κάνει χρήση του δικαιώματος της «ατομικής και συλλογικής αυτοάμυνας».
Το International Center for Defence and Security σε ανάλυσή του, εκτιμά ότι η απειλή της πυρηνικής κλιμάκωσης είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα εργαλεία της εξωτερικής πολιτικής του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά η διεθνής κοινότητα έχει τα μέσα να εξουδετερώσει τους μοχλούς πίεσης της Ρωσίας, εκτιμά .
Παράδοση της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής οι πυρηνικές απειλές
Όπως σημειώνει η εσθονική δεξαμενή σκέψης, πολλοί πολιτικοί στη Δύση είναι ευάλωτοι στη ρητορική του Πούτιν και τον περί αυτόν, φοβούμενοι μήπως μια αντιπαράθεση με τη Μόσχα φέρει τον πλανήτη στο χείλος μιας πυρηνικής σύγκρουσης. Όμως η Ρωσία δεν είναι ΕΣΣΔ. H Σοβιετική Ένωση με μια νομενκλατούρα που δεν είχε στην πράξη δεσμούς με τη Δύση, έδειχνε πιο επιρρεπής στον τυχοδιωκτισμό για να δείξει ότι ήταν έτοιμη για μπρα-ντε-φερ με τη Δύση, επισείοντας την πυρηνική απειλή στην κρίση του Σουέζ και την πυραυλική της Κούβας, που όμως δεν υλοποίησαν όντας σίγουροι για μια μαζική πυρηνική απάντηση της Δύσης.
Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ δεν άλλαξε την κατάσταση καθώς οι ηγεσίες στη Δύση ανησυχούσαν μήπως το Κρεμλίνο χάσει τον έλεγχο του πυρηνικού του οπλοστασίου και γι’ αυτό βοήθησαν παντοιοτρόπως τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να διατηρήσει τον έλεγχο της πολιτικής κατάστασης, αν και δεν βρήκαν απάντηση στο ερώτημα πώς να αντιμετωπίσει μια πυρηνική δύναμη με μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας που κατέρρεε. Κι έτσι οι πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας κατέστησαν τη Δύση όμηρο της πολιτικής και οικονομικής και πολιτικής χρεοκοπίας του Κρεμλίνου, που εκμεταλλευόταν αυτό το φόβο με κάθε ευκαιρία.
Τα πράγματα άλλαξαν με τον Πούτιν
Ο Πούτιν πήρε τα μαθήματα από τους προκατόχους του κατανοώντας ότι το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας ανοίγει σχεδόν ανεξάντλητες δυνατότητες ως μοχλός πίεσης στη Δύση. Το έκανε τον Αύγουστο του 2014 θυμίζοντας στη Δύση, που μελετούσε ενίσχυση των κυρώσεων, ότι είναι καλύτερο να μη τα βάλει με τη Ρωσία «μια από τις ισχυρότερες πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη» και πέτυχε το στόχο του, αφού παρά την προσάρτηση της Κριμαίας, την καταγγελόμενη κατάρριψη της πτήσης MH-17 της Malaysian Airlines και την ανάφλεξη των εχθροπραξιών στην ανατολική Ουκρανία, τελικά η Δύση επέβαλε προσωπικές κυρώσεις σε έναν περιορισμένο αριθμό χαμηλόβαθμων Ρώσων αξιωματούχων.
Σημειωτέον ότι η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις σε πολύ λιγότερους Ρώσους πολίτες σε σύγκριση με την Ουάσιγκτον επιτρέποντας σε συνεργάτες του Πούτιν να συνεχίσουν να αισθάνονται άνετα στην ΕΕ. Οι κυρώσεις για συνεργασία με τη Ρωσία στους τομείς της ενέργεια ςκαι της άμυνας προκάλεσαν μεν κάποια προβλήματα σε ορισμένες ρωσικές οντότητες, αλλά σε πολλές περιπτώσεις παρακάμφθηκαν. Κι αργότερα, όταν τα στοιχεία έδειχναν «δάκτυλο της Μόσχας» σε εγκλήματα όπως η δηλητηρίαση με το νευροτοξικό παράγοντα Novichok του Ρώσου πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκρίπαλ στο Σάλσμπερι της Αγγλίας, πολλές δυτικές χώρες επέμειναν να κάνουν τα στραβά μάτια στις κακόβουλες δραστηριότητες του Κρεμλίνου και να αντιτίθεται στην επιβολή σκληρότερων κυρώσεων.
Οι σημερινές ρωσικές ελίτ είναι κυνικότερες κι έχουν πολλά περισσότερα να χάσουν. Απέκτησαν κατοικίες σε δυτικές μεγαλουπόλεις, στέλνουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν στα καλύτερα δυτικά πανεπιστήμια και προτιμούν να κάνουν τις διακοπές τους στις βίλες τους στη γαλλική Ριβιέρα και το Lago di Como. Μέχρι τούδε ΕΕ και ΗΠΑ απέφυγαν να στοχοθετήσουν ένα από τα πιο ευάλωτα σημεία του καθεστώτος Πούτιν, δηλαδή τα περιουσιακά στοιχεία όχι μόνον των συνεργατών του και των Ρώσων ολιγαρχών, αλλά και των συγγενικών τους προσώπων και των πρώην συζύγων τους, στα οποία έχουν μεταφέρει περιουσίες τους. Η στοχθέτησή τους μαζί με ένα εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα ήταν πιθανώς ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Η μπλόφα του Πούτιν
Ο Πούτιν κρατά το χέρι του μετέωρο πάνω από το «πυρηνικό κουμπί» για να φοβηθεί η Δύση και να περιορίσει την οικονομική και στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας. Κι αν αυτό απέδιδε μέχρι πρόσφατα τα προσδοκώμενα για τον Ρώσο πρόεδρο με τις δυτικές κυβερνήσεις να απορρίπτουν το αίτημα του Βολόντιμιρ Ζελένσκι για επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη χώρα του και παράδοση στο Κίεβο σοβιετικής κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών ή επιθετικών όπλων, η σφαγή στη Μπούκα κι η θαρραλέα αντίσταση των Ουκρανών άλλαξαν τη στάση της Δύσης με μέλη του ΝΑΤΟ να εξετάζουν πλέον σοβαρά την πιθανότητα να στείλουν βαρέα όπλα στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με το International Center for Defence and Security, το σημαντικότερο για τον Πούτιν είναι να διατηρήσει την κάθετη δομή της εξουσίας του και να αποτρέψει την απώλεια της στήριξης της ρωσικής ελίτ. Μια χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων κατά της Ουκρανίας, ακόμη και σε εδάφη μακριά από κατοικημένες περιοχές, θα ενίσχυε σημαντικά τους κινδύνους για το καθεστώς του. Ένα πυρηνικό χτύπημα δεν θα ταίριαζε στο αφήγημα της «ειδικής επιχείρησης» και θα βάθαινε τη διαίρεση στη ρωσική κοινή γνώμη. Ο Πούτιν δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι όλοι οι συνεργάτες θα ήταν πρόθυμοι να συμμεριστούν την ευθύνη μιας πυρηνικής επίθεσης, ενώ θα κινδύνευε να χάσει τη στήριξη Κίνας, Ινδίας και Τουρκίας, την οποία χρειάζεται για να παρακάμπτει τις δυτικές κυρώσεις.
Όπως εξηγεί το think tank, η πολεμόχαρη ρητορική του Πούτιν αποβλέπει από τη μία στη νομιμοποίηση της εξουσίας του εσωτερικά με την προσφυγή σε σοβιετικής εποχής τακτικές και από την άλλη στην πρόκληση ρήγματος και την υπονόμευση του δυτικού μετώπου έναντι της Ρωσίας. Εξ’ ου και οι δηλώσεις συνεργατών δεν μεταφράζονται συχνά σε πράξεις, όπως στην περίπτωση του Ρώσου υπ ΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, που απείλησε με επιθέσεις κατά των διαδρομών δυτικών όπλων προς την Ουκρανία, αλλά οι αποστολές συνεχίζονται.
Η εξωτερική πολιτική του Πούτιν είναι μεν προκλητική, αλλά φαίνεται να βασίζεται σε ορθολογικούς υπολογισμούς κόστους και οφέλους. Η ηγεσία στη Ρωσία εκλαμβάνει ως αδυναμία την απροθυμία της Δύσης να απαντήσει αποφασιστικά. Αντίθετα μια προσήλωση στις διακηρυγμένες δυτικές αρχές σε συνδυασμό με σθεναρές δράσεις και τη χάραξη και τήρηση «κόκκινων γραμμών» μπορούν να φρενάρουν τον Ρώσο πρόεδρο.