Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί εκ νέου να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, προωθώντας ένα αναθεωρημένο σχέδιο εκεχειρίας με σημεία τα οποία το Κίεβο έχει επανειλημμένα απορρίψει.
Παράλληλα, η άφιξη του υπουργού Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, στο Κίεβο σηματοδοτεί μια ασυνήθιστη διπλωματική αποστολή από κορυφαία στελέχη του Πενταγώνου στην Ουκρανία. Είχε προηγηθεί το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με την Washington Post, μυστική συνάντηση του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφστο Μαϊάμι με κορυφαίους συμβούλους του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Παρά τις προσπάθειες, η διαπραγμάτευση φαίνεται δύσκολη. Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενο των συνομιλιών, η αμερικανική πρόταση προβλέπει σοβαρές παραχωρήσεις εκ μέρους της Ουκρανίας: απώλεια εδαφών και αυστηρούς περιορισμούς στις στρατιωτικές της δυνάμεις με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας.
Το σχέδιο σύμφωνα με τους Financial Times προβλέπει:
- Παραχώρηση ολόκληρης της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς (Ντονέτσκ και Λουχάνσκ) στη Ρωσία.
- Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα πρέπει, επίσης, να αναγνωρίσουν τις περιοχές της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ ως μέρος της Ρωσίας.
- Οι περιοχές Χερσώνα και Ζαπορίζια «παγώνουν» στην παρούσα κατάσταση, με ένα μέρος να παραμένει στην Ουκρανία και το υπόλοιπο που καταλαμβάνει αυτή τη στιγμή η Μόσχα να γίνει ρωσικό έδαφος.
- Η παράδοση των ουκρανικών εδαφών θα γίνει με αντάλλαγμα για μια εγγύηση ασφάλειας των ΗΠΑ για την Ουκρανία και την Ευρώπη έναντι μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας, όπως δήλωσε στο Axios ένας Αμερικανός αξιωματούχος με άμεση γνώση του θέματος.
- Το σχέδιο απαιτεί ακόμη από την Ουκρανία να εγκαταλείψει βασικές κατηγορίες όπλων, αλλά και την άρνηση της στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ.
- Επιπλέον, η Ουκρανία καλείται να αναγνωρίσει και τη ρωσική ως επίσημη γλώσσα του κράτους και να παραχωρήσει καθεστώς στο τοπικό παράρτημα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία.
Ένας από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία χαρακτήρισε το σχέδιο «πλήρη παράδοση της Ουκρανίας», τονίζοντας πως είναι εξαιρετικά απίθανο ο Ζελένσκι να το αποδεχθεί.
Αμερικανικές πιέσεις και εσωτερική αποδυνάμωση του Ζελένσκι από το σκάνδαλο διαφθοράς
Οι αμερικανικές πιέσεις εντείνονται σε μια περίοδο που ο Ουκρανός πρόεδρος βρίσκεται εξασθενημένος πολιτικά λόγω ενός μεγάλου σκανδάλου διαφθοράς.
Η υπόθεση, που αφορά πολύπλοκο σύστημα μιζών εκατομμυρίων δολαρίων, έχει εμπλέξει στενούς συνεργάτες του, μεταξύ αυτών τον επικεφαλής της εθνικής ασφάλειας Ρουστέμ Ουμέροφ. Το σκάνδαλο δημιουργεί αμφιβολίες για τη συνοχή της κυβέρνησης της Ουκρανίας και περιορίζει τη διαπραγματευτική ισχύ του Κιέβου.
Η επιδείνωση της κατάστασης στο εσωτερικό προστίθεται στον καθημερινό εξαντλητικό ρυθμό των ρωσικών επιθέσεων. Όλα αυτά δημιουργούν ένα πλαίσιο στο οποίο ο Ζελένσκι βρίσκεται αντιμέτωπος με λιγοστές καλές επιλογές καθώς οι ΗΠΑ του ασκούν πίεση να αποδεχθεί μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Στήριξη Ρούμπιο στο νέο σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία
Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Ρούμπιο στήριξε δημοσίως τη νέα διπλωματική προσπάθεια, επισημαίνοντας ότι μια «βιώσιμη ειρήνη» στην Ουκρανία απαιτεί δύσκολους συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, η αμερικανική στάση παραμένει σύνθετη.
Η επίσκεψη Ντρίσκολ στο Κίεβο, που καταφθάνει συνοδεία δύο ανώτατων στρατηγών, χαρακτηρίζεται από το Πεντάγωνο ως «αποστολή συλλογής πληροφοριών». Παραμένει ασαφές, όμως, αν και πώς συνδέεται με τις πρωτοβουλίες του Γουίτκοφ.
Η τελευταία αμερικανική διπλωματική πρωτοβουλία έρχεται ενώ ο Τραμπ έχει παραδεχθεί ότι η επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία δεν είναι τελικά «εύκολη», αφήνοντας αιχμές και κατά του Ρώσου προέδρου. Παρά τις αρχικές δηλώσεις του υπέρ μιας γρήγορης συμφωνίας, ο Αμερικανός πρόεδρος φαίνεται ολοένα πιο δύσπιστος απέναντι στη Μόσχα, επιβάλλοντας νέες κυρώσεις σε μεγάλες ρωσικές εταιρείες ενέργειας.
Το τελευταίο σημαντικό διπλωματικό ορόσημο ήταν η καλοκαιρινή σύνοδος Τραμπ–Πούτιν στην Αλάσκα, η οποία ωστόσο δεν κατέληξε σε ουσιαστική πρόοδο. Όπως αποκάλυψαν Ευρωπαίοι διπλωμάτες, ο Ρώσος πρόεδρος επανέφερε τη γνωστή αξίωση για πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς — κάτι που η Ουκρανία απορρίπτει κατηγορηματικά.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, έχει δηλώσει ότι «οι μάχες πρέπει να παγώσουν στη γραμμή όπου βρίσκονται τώρα», αναγνωρίζοντας ότι περίπου «το 78% των εδαφών» αυτών της Ουκρανίας τελεί υπό ρωσικό έλεγχο. Παρά τις δηλώσεις αυτές, επέλεξε στη συνέχεια τη σκληρή γραμμή επιβάλλοντας νέες κυρώσεις και εκφράζοντας δημόσια δυσαρέσκεια προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο ρόλος των Αμερικανών απεσταλμένων και η επικείμενη αποχώρηση Κέλογκ
Σημαντικό πλήγμα για την Ουκρανία αναμένεται να αποτελέσει η αποχώρηση του Κιθ Κέλογκ, ειδικού απεσταλμένου για Ουκρανία–Ρωσία και στενού συνεργάτη του Τραμπ.
Ο Κέλογκ θεωρείται από τους λίγους ισχυρούς υποστηρικτές του Κιέβου στην Ουάσιγκτον και είχε άμεση πρόσβαση στον πρόεδρο Τραμπ - κάτι σπάνιο για Ρεπουμπλικανούς αξιωματούχους που στηρίζουν την Ουκρανία.
Η αίσθηση ότι έχει παραμεριστεί από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων φαίνεται να έχει επιταχύνει την αποχώρησή του, η οποία ίσως αφήσει το Κίεβο πιο εκτεθειμένο στις αμερικανικές πιέσεις.
Η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Στρατού στο Κίεβο
Η αποστολή του 38χρονου υπουργού Στρατού Νταν Ντρίσκολ εγείρει ερωτήματα για το εύρος του ρόλου του. Στο ταξίδι στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας συνοδεύεται από τον αρχηγό του Στρατού των ΗΠΑ, στρατηγό Ράντι Τζορτζ, και τον επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, στρατηγό Κρίστοφερ Ντόναχιου.
Ο Ντρίσκολ, στενός φίλος και πρώην συμφοιτητής του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς, θεωρείται ανερχόμενο πρόσωπο στην κυβέρνηση Τραμπ. Τα τελευταία χρόνια επικεντρώνεται στην αναδιάρθρωση του Στρατού των ΗΠΑ, δίνοντας έμφαση στα drones, στην τεχνητή νοημοσύνη και σε τεχνολογίες αιχμής που δοκιμάζονται εκτενώς στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Κατά πόσον το νέο ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ για τον πόλεμο στην Ουκρανία θα οδηγήσει σε πραγματικό διάλογο ή σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση παραμένει ανοιχτό. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για το μέλλον της σύγκρουσης - και της Ουκρανίας συνολικά.